Вучоныя раскрылі кліматычную загадку 1831 года

Сонца стала сінім, а свет замёрз.

У 1831 годзе жыхары Еўропы і Паўночнай Амерыкі назіралі дзіўную з'яву: Сонца набыло сіні, фіялетавы, а часам нават зялёны адценак. Тэмпература рэзка знізілася, лета было ненатуральна халодным, а ўраджаі масава загінулі, паведамляе New Voice.

На працягу амаль двух стагоддзяў вучоныя не маглі растлумачыць прычыну гэтай анамаліі, пакуль не выявілі сляды магутнага, але забытага вулканічнага вывяржэння на Далёкім Усходзе Расіі.

Новае даследаванне паказвае на вывяржэнне пад назвай Zav-1, што адбылося на востраве Сімушыр у складзе Курыльскіх астравоў. Гэта аддаленае месца на паўночны ўсход ад Японіі стала крыніцай велізарнай колькасці серы, якая трапіла ў верхнія слаі атмасферы. Ўтвораная заслона з сульфатных аэразоляў адбівала сонечнае святло, выклікаўшы глабальнае пахаладанне і атмасферныя змены.

Відавочцы таго часу апісвалі лета 1831 года як незвычайна халоднае, з дзіўным святлом у небе і масавымі няўраджаямі. Вучоныя доўга шукалі прычыну, разглядаючы нават вывяржэнне падводнага вулкана Фердынандэя каля Сіцыліі, што адбылося ў ліпені таго ж года. Аднак яго маштабы аказаліся недастатковымі, каб растлумачыць глабальныя змены.

Каманда даследчыкаў пад кіраўніцтвам вулканолага Уільяма Гатчысана з Універсітэта Сэнт-Эндрус правяла аналіз ледавых кернаў з Грэнландыі і Антарктыды. Яны выявілі мікраскапічныя часціцы вулканічнага шкла — крыптатэфру — якія хімічна супалі з пемзавымі адкладамі на Сімушыры. Гэта стала ключавым доказам, што менавіта вывяржэнне Zav-1 выклікала кліматычную анамалію.

З-за малой колькасці насельніцтва ў рэгіёне на той час — толькі невялікія паселішчы карэннага народа айнаў і некалькі расійскіх каланіяльных пастоў — пісьмовых згадванняў пра вывяржэнне не захавалася. Таму вучоныя выкарысталі комплексны падыход: радыёвугляроднае датаванне глеб, археалагічныя знаходкі (у прыватнасці аконнае шкло і іржаўлую зброю), аналіз гадавых кольцаў дрэў і ізатопаў серы. Усе даныя ўказалі на лета 1831 года як на час вывяржэння.

Паводле ацэнак даследчыкаў, вулкан выкінуў у стратасферу каля 12 ± 3,5 тераграм серы — прыкладна столькі ж, колькі знакамітае вывяржэнне Пінатуба ў 1991 годзе, што прывяло да глабальнага пахаладання на 0,6°C. У выпадку Zav-1 тэмпература ў Паўночным паўшар'і знізілася на 0,5–1°C у перыяд з 1831 па 1833 гады.

Мадэль атмасфернага рассеяння EVA_H паказала, што вулканічнае воблака магло падняцца на вышыню да 23 км, распаўсюдзіўшы аэразолі па ўсёй планеце. Гэта не толькі змяніла сонечнае выпрамяненне, але і паўплывала на мусонныя цыклы ў Афрыцы і Паўднёвай Азіі. Разліковая радыяцыйная нагрузка −2 ± 1 ват на квадратны метр пацвярджае маштаб уздзеяння.

«Гэта былі не лакальныя эфекты», — адзначыў Гатчысан. «Мы гаворым пра стратасферную заслону, якая сапраўды паўплывала на глабальныя сістэмы надвор'я».

Такім чынам, адна з самых загадкавых кліматычных падзей XIX стагоддзя нарэшце атрымала навуковае тлумачэнне. Гісторыя пра сіняе Сонца і замёрзлы свет — гэта напамін пра тое, як прырода здольная змяніць ход чалавечай гісторыі, нават калі мы даведваемся пра гэта толькі праз два стагоддзі.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]