The Washington Post: Падзенне коштаў на нафту балюча б'е па Венесуэле, Ірану і Расеі

Уладзімір Пуцін будзе спрабаваць прадухіліць унутраныя хваляванні за кошт узмацнення знешняй агрэсіі.

На мінулым тыдні зніжэнне нафтавых коштаў прадоўжылася, і на гэтым фоне было вельмі павучальна назіраць за рознымі рэакцыямі трох краін, чые ашаламляльныя страты могуць стаць самымі сенсацыйнымі міжнароднымі падзеямі 2015 года, піша The Washington Post (пераклад - Inosmi.ru).

Прэзідэнт Венесуэлы прапусціў свой зварот да нацыі і ў паніцы адправіўся ў сусветнае турнэ ў пошуках крэдытаў і абяцанняў аб павышэнні коштаў да 100 даляраў за барэль. Ён не атрымаў ні таго, ні іншага, а дома з'явіліся чуткі пра тое, што па вяртанні Мадура можа пазбавіцца ўлады.

Уладзімір Пуцін адрэагаваў стрымана, а ягоныя міністры абвясцілі аб радыкальных скарачэннях дзяржаўных выдаткаў - за выключэннем абаронных. Між тым, прарасейскія сілы на ўсходзе Украіны перайшлі ў новы наступ.

Іранскі міністр праявіў энергічнае імкненне да супрацоўніцтва на перамовах аб ядзерным пагадненні, якое павінна прывесці да зняцця амерыканскіх санкцый. За гэтым рушыла услед спрэчка ў Тэгеране паміж прэзідэнтам і вярхоўным лідарам краіны аб тым, ці павінны Іран адкрыцца насустрач таму свету, або яму варта перайсці на рэйкі «эканомікі супраціву», як у ваенны час.

Гэтыя падзеі з'яўляюцца паказчыкам таго, што Вашынгтон зрабіў стаўку на магчымыя наступствы ад ўстойлівага зніжэння коштаў для Венесуэлы, Расеі і Ірана, якія ствараюць нямала праблем, але вельмі моцна залежаць ад экспарту энергарэсурсаў, які дае ім ад 68 да 95% знешніх паступленняў. Венесуэла апынулася на грані палітычнага расколу. Пуцін будзе спрабаваць прадухіліць унутраныя хваляванні за кошт узмацнення знешняй агрэсіі. А Ірану прыйдзецца зрабіць лёсавызначальны выбар паміж зваротам па дапамогу да ЗША і Еўропы і свядомым спаўзаннем да ізаляцыянізму і мерам жорсткай эканоміі.

Вядома, ад страты нафтавых даходаў пацерпяць і іншыя краіны. Але гэтыя тры займаюць асаблівае месца ў сілу таго, што рост коштаў на нафту ўзмацніў іх геапалітычныя амбіцыі і справакаваў іх на наравістыя дзеянні. Пуцін, спрабуючы адрадзіць савецкую імперыю, за шэсць гадоў ажыццявіў два ваенныя ўварванні ў суседнія дзяржавы. Іран, які імкнецца да гегемоніі на Блізкім Усходзе, вядзе дарагія вайны ў Іраку і Сірыі, а таксама стварае структуру, неабходную для вытворчасці ядзернай зброі. Венесуэла спадзяецца стварыць антыамерыканскі блок у Лацінскай Амерыцы, а таму пастаўляе па зніжаных цэнах 200 тысяч барэляў нафты ў дзень у 13 краін, у тым ліку на Кубу.

Ва ўмовах рэзкага скарачэння даходаў самую вострую боль адчувае Каракас, дзе выстройваюцца шматгадзінныя чэргі ў дзяржаўныя харчовыя крамы, з паліц якіх знікаюць харчовыя і іншыя асноўныя тавары. Венесуэла, у якой засталося ўсяго 20 мільярдаў даляраў рэзерваў, а абавязак перад адным толькі Кітаем складае 50 мільярдаў, будзе вымушаная зрабіць выбар паміж адмовай ад сваіх нафтавых датацый і дэфолтам і масавым голадам у краіне, здольным прывесці яе да бунту.

Агенцтва Moody's у сваім нядаўнім аналізе прыйшло да высновы, што ўрад Мадуры не зможа аплачваць імпарт асноўных тавараў і абслугоўваць даўгі практычна па-за залежнасці ад таго, на якія меры яно пойдзе. Рэйтынг папулярнасці Мадуры складае крыху больш за 20%, а апазіцыя рыхтуе чарговую мабілізацыю. У гэтых умовах нядзіўна, што жыхары Венесуэлы пачынаюць успамінаць ранейшыя перавароты і народныя паўстанні, рыхтуючыся да самага горшага.

У Маскве настроі больш спакойныя і маўклівыя. Карыстаючыся самавітай падтрымкай з боку расейцаў і маючы сотні мільярдаў даляраў рэзерваў, Пуцін у стане вытрымаць гэты дрэнны год. Тым не менш, пасля абвешчаных на мінулым тыдні бюджэтных скарачэнняў рэзка знізіцца ўзровень жыцця дзяржаўных служачых, у тым ліку настаўнікаў і работнікаў аховы здароўя, а ўрады рэгіёнаў, у тым ліку Каўказа, пазбавяцца фінансавых сродкаў.

Вось чаму з плана жорсткіх мер эканоміі важна выключыць войска. Заходнія аглядальнікі як пра нешта само па сабе зразумелае кажуць пра тое, што Пуцін будзе выкарыстоўваць нацыяналізм для паслаблення ўнутранай незадаволенасці станам эканомікі. Гэта можа азначаць прадаўжэнне баявых дзеянняў ва Украіне, а магчыма, і ў іншых месцах Еўразіі. Каб пагадзіцца на альтэрнатыву, якая вядзе да паслаблення заходніх санкцый, Пуціну спатрэбіцца адмовіцца ад сваіх памкненняў вярнуць Украіну пад кантроль Крамля. Такая саступка можа выявіцца больш небяспечнай для ягонага рэжыму, чым рэцэсія, якая мае быць.

Самай цікавай рэакцыяй на крызіс нафтавых коштаў будзе рэакцыя Ірана. Прэзідэнт Хасан Роўхані 4 студзеня выказаў пункт гледжання аднаго боку ў спрэчцы іранскага кіраўніцтва. Эканоміка Ірана, заявіў ён, «не можа развівацца ў ізаляцыі ад астатняга свету». Адсюль і дзеянні міністра замежных спраў Махамада Джавад Зарыфа (Mohammad Javad Zarif), што здаюцца значна больш сур'ёзнымі, які на мінулым тыдні правёў у Жэневе дадатковыя перамовы аб ядзернай тэматыцы з дзяржсакратаром Джонам Кэры.

Але праз некалькі дзён свой адказ Роўхані даў вярхоўны лідар Алі Хаменеі. Ён заявіў, што Захаду нельга давяраць і спадзявацца на скасаванне ім санкцый, і што Іран цалкам можа мець поспех ва ўмовах замкнёнай «эканомікі супраціву». Магчыма, наступствы ад некалькіх месяцаў жорсткай эканоміі ўнутры краіны зменяць пункт гледжання Хаменеі. Так ці інакш, адказ Ірана на нафтавай крызіс у гэтым годзе будзе вызначаць ход падзей на Блізкім Усходзе.