Жанчыны, якім супрацьстаіць Крэмль

З кім змагаецца Пуцін?

Юлія Навальная

Юлія - апошняя у часе, каго можна дадаць да гэтай групы жанчын, чыё жыццё драматычна змянілася праз тое, што іх мужы або сыны выступілі супраць палітычнай ці эканамічнай практыкі рэжыму. Да суда над яе мужам у Кіраве было вядома, што пара пазнаёмілася ў Турцыі падчас адпачынку, што курортны раман, руйнуючы стэрэатыпы, прывёў да вяселля, што ў пары двое дзяцей. Эканаміст паводле адукацыі, Юлія ўдзельнічала ў працы мужа. У «РосЯме» ёсць запіс аб выбоіне ў люкаў у Маскве на скрыжаванні Браціслаўскай вуліцы, дом 30, і Марыінскага бульвара. 15 траўня 2011 года з нагоды гэтай халатнасці ў дарожным будаўніцтве быў адпраўлены першы запыт у ДІБДР, паведамляе Расейская служба радыё «Свабода».

Не даў нейкай «асаблівай» інфармацыі пра жонку і хакерскі ўзлом пошты Навальнага. З апублікаванай перапіскі Юліі з сяброўкай вынікае, што Юлія ўсе апошнія паўтара дзясятка гадоў была добрай жонкай і маці і яе ў першую чаргу хвалявалі праблемы сям'і.

Суд у Кіраве 18 ліпеня змяніў грамадскае ўяўленне пра Юлію Навальную.

Лідзія Афіцэрава

Лідзія - жонка другога абвінавачанага ў справе аб «Кіраўлесе» Пятра Афіцэрава. У мужа і жонкі пяцёра дзяцей - трое сыноў і дзве дачкі.

На старонцы cвоего мужа ў Facebook пасля ўзяцця яго пад варту ў зале суда Лідзія Афіцэрава напісала такі тэкст: «Майго мужа забралі на фронт. Гэта дрэнна. А яшчэ горш тое, што вайна грамадзянская. Яна вызваленчая супраць тых, хто рабуе нашу краіну. Буду яго чакаць. і тлумачыць дзецям, дзе тата і чаму. Мы пераможам, абавязкова пераможам».

Марына Хадаркоўская

Летам 2008 года маці былога кіраўніка ЮКАСа Міхаіла Хадаркоўскага звярнулася праз «Новую газету» да прэзідэнта краіны, якім тады быў Дзмітрый Мядзведзеў. «Я Вас вельмі прашу, зрабіце нам такі падарунак, ну, самі ведаеце які: каб сын наш у гэты дзень сядзеў з намі дома за адным сталом», - пісала яна кіраўніку дзяржавы. Гаворка ішла пра залатое вяселле, якое бацькі Хадаркоўскага тады яшчэ толькі збіраліся святкаваць 9 кастрычніка 2008 года. Тады Хадаркоўскі быў асуджаны яшчэ толькі на восем гадоў, і пяць з іх прабыў у турме.

Праз пяць гадоў, у чэрвені 2013, яна віншавала свайго сына, асуджанага ўжо на 11 гадоў калоніі, праз відэазапіс.

Калі на этапе выканання прысуду ў першай справе Марына Хадаркоўская яшчэ спадзявалася на датэрміновае вызваленне сына (ёй належыць фраза, якая стала знакамітай, што яе сына вызваляць тады, калі Мядзведзеў зразумее, што кіраўніком дзяржавы з'яўляецца ён, а не Пуцін), то пасля другой справы і новага прысуду гэтыя надзеі развеяліся. На 50-годдзе сына яна прамовіла фразу: «Сын не выйдзе, пакуль Пуцін ва ўладзе».

У сакавіку 2012 года Марына Хадаркоўская апублікавала заяву пад загалоўкам «Людзі, прачніся!», ў якой выказала меркаванне, што без магутнага, але мірнага ціску на ўладу з боку мільёнаў грамадзян не варта спадзявацца на магчымасць лібералізацыі існуючай сістэмы.

«Я звяртаюся да ўсіх разумных жыхароў нашай краіны. На маю думку, яшчэ не вельмі вялікая колькасць людзей разумеюць, што менавіта трэба рабіць, калі яны хочуць жыць у гэтай краіне па-чалавечы. Калі мы абмяжуемся тым, што зрабілі, і больш не будзем пра сябе гучна заяўляць, то будзе зашрубоўванне гаек», - сказала яна ў інтэрв'ю Радыё Свабода.

Пасля арышту і зняволення сына Марына Хадаркоўская працягвае падтрымліваць створаны ім ліцэй у Каралаве. У 2009 годзе некалькі сем'яў дзяцей, якія перажылі тэракт у Беслане ў 2004 годзе, атрымалі паведамленні ад падатковай інспекцыі, паколькі дзеці гэтыя вучацца ў Падмаскоўі. Аказалася, што гэта школьнікі, што перажылі бесланскую трагедыю, якіх прыняў у сябе ліцэй. «Калі гэта так, то тады гэта тая ж самая хваля, якая абрынулася на ЮКАС, яна, значыць, таксама абвальваецца і на дзяцей, якія выхоўваюцца ў гэтым ліцэі», - заўважыла тады Марына Хадаркоўская ў інтэрв'ю Радыё Свабода.

Наталля Магніцкая

Наталля Магніцкая першай з сям'і даведалася пра смерць Сяргея. Даведалася выпадкова - яна прынесла яму перадачу ў Бутырскую турму, а там ёй сказалі, што яго перавялі ў «Матроскую цішыню». Тады яна кінулася ў «Матроскую», але ў акенцы для перадач ёй сказалі: «Ваш сын памёр». Гэта было на наступны дзень пасля смерці - 17 лістапада 2009 года. Сяргей Магніцкі правёў у следчым ізалятары 11 месяцаў. Яго абвінавачвалі ў нявыплаце падаткаў. Следства ў яго справе вялі тыя ж самыя следчыя, якіх ён незадоўга да арышту абвінаваціў у крадзяжы бюджэтных сродкаў. 23 лістапада Наталля Магніцкая казала ў эфіры радыёстанцыі «Эхо Москвы», апісвала здзекі, якім падвяргаўся яе сын, у тым ліку і падчас судовых слуханняў аб працягу ўтрымання пад вартай. У гэтыя дні падследным не давалі ёсці: «Ён папрасіў шклянку гарачай вады. Пракурор сказаў: «У мяне няма даведкі аб тым, што вы маеце патрэбу ў адмысловым харчаванні». Хіба гэта асаблівае харчаванне - наліць чалавеку шклянку гарачай вады для таго, каб заварыць тую кашу або пюрэ, якое яму выдалі сухім пайком? Я мяркую, што гэта была проста нялюдскі, цынічны здзек з чалавека. Яны не шукалі праўду».

Потым Наталля Магніцкая доўгі час трымалася ў баку ад прэсы. Яна выйшла з цяжкага душэўнага крызісу толькі пасля таго, як была зноў ўзбуджаная справа супраць яе сына - пасмяротна. 11 ліпеня 2013 Магніцкі быў абвінавачаны ва ўхіленні ад выплаты падаткаў. Гэта быў першы з часоў Сярэднявечча пасмяротны працэс над чалавекам.

17 кастрычніка 2012 года Наталля Магніцкая падала скаргу ў Еўрапейскі суд у правах чалавека. «Скарга накіраваная ў Еўрапейскі суд у правах чалавека ў сувязі з парушэннем Расеяй пяці артыкулаў Еўрапейскай канвенцыі, - патлумачыў Радыё Свабода адвакат Магніцкага Мікалай Гарохаў. - Артыкулы 2-і «Права на жыццё», артыкула 3 «Прымяненне катаванняў», артыкула 5 «Незаконнае затрыманне», артыкула 10 «Права на выказванне меркавання» i артыкула 13. «Не прадстаўленне эфектыўных сродкаў абароны» ў дачыненні да Сяргея Магніцкага, які выкрыў злачынную групу, што складаецца з высокапастаўленых супрацоўнікаў МУС». У скарзе гаворыцца не толькі пра тое, што абставіны смерці яе сына так і засталіся не невядомымі, але і пра тое, што расейскія праваахоўныя органы маніпулявалі крымінальным працэсам з мэтай прымусіць замаўчаць яе сына, выкрыць падатковае махлярства на суму 230 мільёнаў даляраў. За гэтыя гады расейскія суды не выканалі ні адно з патрабаванняў Наталлі Магніцкай. У прыватнасці, не задаволена было яе хадайніцтва падаць сям'і ўзоры тканін і іншыя астанкі нябожчыка, паводле якіх рабілася медыцынскае заключэнне аб яго смерці.

Праз тры гады пасля смерці яе сына ў ЗША быў прыняты закон пад назвай «Акт Магніцкага» - санкцыі супраць тых афіцыйных асобаў, якія ўдзельнічалі ў пераследзе, заключэнні пад варту і смерці Сяргея Магніцкага.

Анастасія Удальцова

Муж Анастасіі Удальцовай, лідар «Левага фронту» і актыўны ўдзельнік пратэстных акцый у Маскве Сяргей Удальцоў, абвінавачваецца ў падрыхтоўцы масавых беспарадкаў на Балотнай. 9 лютага 2013 яму была змененая мера стрымання: пасля падпіскі аб нявыездзе Удальцоў трапіў пад хатні арышт.

Анастасія сама з'яўляецца актыўнай удзельніцай палітычных падзей. У апазіцыйным руху - з 1998 года. У 18 гадоў уступіла ў Камуністычную партыю Украіны, затым ужо ў Расеі стала сябрам Нацыянал-бальшавіцкай партыі (НБП). Сёння - сябра Рады «Левага Фронту», кіраўнік прэс-службаў Авангарда Чырвонай Моладзі (АКМ) і «Левага фронту». Таксама дапамагае мужу весці інтэрнэт-праекты АКМ і блог у «Жывым часопісе». У Анастасіі і Сяргея двое дзяцей - сыны Іван (2002 нараджэння) і Алег (2005 нараджэння).

- Вядома, мне хочацца спакойнага жыцця, як у большасці жанчын у дэмакратычных краінах, але ў цяперашняй Расеі я сабе гэтага дазволіць не магу, - сказала яна ў інтэрв'ю «суразмоўцу». - Я хачу быць спакойная за годную будучыню сваіх дзяцей, а значыць, павінна змагацца за яго.

З мужам Анастасія пазнаёмілася ў 2000 годзе на свяце, дзе сябры адзначалі адразу некалькі дзён нараджэння. Праз год пара ажанілася. Нявеста прыйшла ў загс у прыгожай шлюбнай сукенцы, а Сяргей, які тады ўжо быў лідарам «Авангарда чырвонай моладзі», - у старых чаравіках, джынсах і футболцы з выявай Сталіна і надпісам «Перамога будзе за намі!»...

24 лютага 2012-га Анастасія выклала ў "Жывы часопіс" інтэрв'ю, якое яна дала «Московскому комсомольцу» і якое ў газеце з'явілася, на думку Насці, месцамі са скажоным сэнсам.

- Асабістых палітычных амбіцый у мяне няма, - кажа Наста ў гэтым інтэрв'ю. - Ёсць амбіцыі жонкі - я хачу заўсёды быць надзейным тылам для мужа. Я заўсёды дапамагаю яму, вядома, але звычайна на другіх ролях. У снежні таксама выйшла на першы план таму, што Сяргей быў пад арыштам.

Таццяна Паліховіч

Жонкай «вязня Балотнай» Аляксея Паліховіча студэнтка МГТУ імя Шолахава Таццяна стала ў СІЗА «Бутырка».

Нявеста Таццяна - далікатная дзяўчына ў сціплай малочнага колеру сукенцы - распавяла Радыё Свабода, што змагла атрымаць спатканне з Аляксеем Паліховічам усяго адзін раз. У спрыяльны зыход судовага працэсу ў яго справе яна не верыць, але гатовая да любых цяжкасцяў.

«Для нас вяселле - гэта неабходная юрыдычная аперацыя, - распавяла Таццяна ў інтэрв'ю «Вялікаму Гораду». - У нас з ім вельмі блізкія адносіны, і мне трэба атрымаць магчымасць больш шчыльна ўдзельнічаць у яго справе, а цяпер паводле афіцыйных папераў я Аляксею ніхто. спатканняў мне не давалі, і толькі цяпер, пасля таго як Лёша адправіў на імя следчага Аляксея Быкава, дазвол на шлюб, нам можна будзе пабачыцца. Зноў жа, мы не ведаем, якімі будуць вынікі суда, а тое, што адбываецца, бурыць любую вясёлкавую перспектыву. У мяне няма спадзяванняў на тое, што ўсё скончыцца выдатна. Я разумею, што можа быць тэрмін, і немаленькі. Для далейшай клопату аб Аляксею нам неабходна ажаніцца».

Яўгенія Тарасава

Акторка-лялькавод «Тэатра на Спаскай» Яўгенія Тарасава стала жонкай фігуранта справы на Балотнай Леаніда Кавязіна за 10 хвілін у маскоўскім СІЗА «Мядзведзь». Ля ўваходу ў ізалятар акрамя дадатковых нарадаў паліцыі нявесту сустракалі сябры, актывісты і журналісты, якія не былі дапушчаныя на тэрыторыю ізалятара.

Шлюб у СІЗА доўжыцца не даўжэй 10 хвілін. Жаніха, нявесту і двух сведак заводзяць у невялікую пакой, там начальнік турмы і супрацоўніца ЗАГС зачытваюць віншаванне, просяць абмяняцца кольцамі і распісацца. - Кальцо для Лёні куплялі без прымеркі, яно яму трохі вялікае. Але гэта, зрэшты, не важна, бо пакінуць кальцо ўсё роўна не дазволілі - аддалі жонцы, - распавяла мама Леаніда Кавязіна Ларыса Генадзьеўна у інтэрв'ю Радыё Свабода ў дзень вяселля.