Вольга Нікалайчык: Калі ты на Акрэсціна, ты ў руках бяскарнай банды

Журналістка і рэжысёрка падзялілася сваімі ўражаннямі аб арышце.

Учора позна ўвечары Вольгу Нікалайчык таемна вывезлі з Акрэсціна, каб яе не змаглі сустрэць пад сценамі турмы сябры. Раніцай наступнага дня актывістка дала інтэрв'ю charter97.org, у якім падзялілася ўсім убачаным і пачутым за пяць дзён зняволення.

- Калі агулам, то мне нават бывалыя «зэчкі» казалі, што на зоне значна лепш, чым на Акрэсціна. Па-першае, доктара ты ў камеру не даклічашся. Пакуль паміраць не пачнеш, увагі на цябе ніхто не зверне. Калі пастукаеш і будзеш нагадваць, то яшчэ і пакараюць. На маіх вачах гэта здарылася: хворую жанчыну забралі ў так званы «стакан», паўзмрочнае бетонавае памяшканне метр на метр, дзе ты можаш толькі стаяць. А калі ты прысеў, то калені ўпіраюцца ў дзверы. І там могуць пакінуць на суткі. Калі пастукаў і папрасіў запалкі - а людзі ўвесь час паляць - то калі адзін раз ужо сказалі "не", то наступным разам ужо чагосьці пазбавяць або адправяць у «стакан», - распавяла Вольга.

- Ясна, што з санітарыяй там бяда, але з чым сутыкнуліся асабіста вы?

- Наша прыбіральня не змывалася наогул, а з-пад крана заўсёды цякла гарачая вада. Пару раз яны нам уключылі халодную, так толькі тады змываўся «штуршок» і гэты смурод, таму што ўсе ж ходзяць у туалет, і ва ўсіх дыярэя. І яны спецыяльна зрабілі так, каб мы задыхаліся ў гэтым смуродзе. Плюс усе жанчыны палілі. Я сама не палю: у мяне трохі хворае сэрца, так цяпер дагэтуль кашляю, таму што там дзеўкі ўвесь час палілі жывую махорку ў газетах, і днём і ўначы. Цяжкавата было менавіта праз дым. Зрабілі б камеры для тых, якія не паляць! Але гэта я, вядома, летуценніца... А ўсё астатняе – больш менш, я і галадаць магу, і ваду ў бутэльцы астуджала і піла, але вада там жудасная ў тым раёне.

Акрамя гэтага, я запыталася ў іх, ці апрацоўваюць яны посуд, таму што я заўважыла на алюмініевым посудзе ў талерцы з супам і на лыжцы рэшткі кашы. На гэта мне ў грубай форме адказалі, маўляў, ды хто ты такая, каб такія пытанні задаваць, я не павінна даваць справаздачу! На што я адказала, што мне, можа, даваць справаздачу не трэба, але прыйдзецца даць справаздачу перад іншымі, таму што я паведамлю санстанцыі аб тым, што турма выпускае ў горад сухотнікаў, гепатыт С, пранцы і гэтак далей. Я ім так і сказала, што калі я захварэю, адказваць будуць яны. За гэта нас пазбавілі абеду, а людзей павялі ў «стакан».

- Чым вы сілкаваліся? У вас былі праблемы са здароўем праз ежу?

- Я прыйшла да высновы, што Акрэсціна - установа з камерцыйным налётам, таму што тое, чым мы сілкуемся робіцца ў нейкім рэстаране і дастаўляецца ў турму. Мне ўчора выпісалі кошт на 360 000 за пяць дзён. Тое, што там гатуецца, гатуецца спецыяльна для Акрэсціна, таму што катлета - гэта мякіш з хлеба, вымачаны ў соку з-пад фаршу і часам мне здавалася, што гэтую катлету нават не пяклі: так, пляскалі ў талерку і ўсё. Мы там усе атруціліся, у некалькіх чалавек некалькі дзён была дыярэя. Усё роўна я хацела 26 студзеня галадаць у салідарнасць з Надзеяй Саўчанкай, як і людзі ва ўсім свеце. Я адваката папярэдзіла і галадала. Але калі б я тады не пагаладала, можа, праблемы ў мяне былі б са страўнікам дагэтуль, таму што ўся камера была з растройствам страўніка.

- Як да вас ставіўся персанал турмы?

- Нас пазбаўлялі вячэры за любое пытанне. Адна жанчына сядзела, зладзейка, так ёй не аддавалі рэчы з туалетнай паперай, цыгарэтамі і каўбасой, хоць яна ўжо нават пісала заяву. Іншая жанчына працуе пасудамыйкай і апарылася, так у яе ў турме пачала гніць рука. Лекара не дапрасіцца! Яна сустрэла гэтага лекара ў калідоры, калі яе вялі ў ЛПП. Яна сказала: «Апрацуйце мне руку, яна ўжо гніе, я ўжо тры дні дамагаюся, можа пачацца сэпсіс!», На што доктар адказала: «Ідзі ў камеру, яшчэ адна скарга - і я табе гэтую руку адсяку!». Вось яны, людзі, якія давалі клятву Гіпакрата! Мы ж усе чуем, там жа ў сцяне дзіркі! Усю ноч лаянка, гіенаў рогат. Бедныя жанчыны вымушаныя стукаць, прасіць цыгарэты, мыць за іх «парашы», кабінеты і гэтак далей.

Там мы ў руках у банды, якая беспакарана робіць з людзьмі ўсё, што яны хочуць. І гэтая банда здзекуецца над намі за народныя грошы. Ты ў іх руках і яны робяць усё, што яны хочуць. І ніхто пра гэта не даведаецца. І калі яны даведаліся, што я журналістка і дакументалістка, яны адчувалі сябе напружана. Ім было непрыемна ўсведамляць, што я магу рэальна напісаць скаргу, ім было няўтульна, калі да мяне прыйшоў адвакат. Яны бачылі, што мяне не могуць ізаляваць і здзекавацца напоўніцу. Але некаторыя людзі там сядзяць месяцамі. Сядзіць бабуля-вар’ятка: яе трэба лячыць у Навінках. Яна не алкагалічка, яна проста сядзіць і размаўляе сама з сабой, два месяцы не мытая. Бяздомная Наташа сказала, што гэтую бабулю бачыла тут яшчэ ў мінулы раз. За што яна тут сядзіць? Альбо ў яе адабралі кватэру, альбо Бог ведае што з ёй яшчэ адбылося, але яна не ў сабе. Дык чаму яна не ў Навінках, чаму яе не лечаць? Як сказала адна наркаманка і зладзейка са стажам, якая ўжо пабывала на зонах, што турма на Акрэсціна горш зоны, таму што там больш адкрыта, на яе думку, і лекары на цябе звяртаюць увагу, і ежа лепшая.

- Вас чакалі пад сценамі турмы ўчора ў належны час і хваляваліся, што вы зніклі. Як адбылося вызваленне?

- У восем вечара мне загадалі выйсці з рэчамі, пасадзілі ў машыну без акна, з кратамі, каб я не дай Бог не памахала нікому. Я ім кажу: людзей няма, чаго вы баіцеся? Я паеду на метро, чакаць сваю каманду я ў восеньскім абутку не буду. Чаго вы так спалохаліся? Але мяне адвезлі ў Цэнтральнае РАУС, пасадзілі да брадзяг і там я чакала роўненька да 21:25, да моманту майго затрымання. Добра, што былі нейкія ў кішэнях талоны і жэтоны, так я ўжо даехала дадому. Мабільнага тэлефона не было, таму што сябры мае рэчы паспелі кінуць у машыну, таму што я ехала з Гомеля з гадавіны па Міхаілу Жызнеўскаму. У мяне быў з сабой і салют, і вялікі ягоны партрэт, і важныя дакументы. Толькі ўчора ўвечары мне прывезлі мае рэчы дадому, але да таго моманту я нават не магла паведаміць, што я ўжо на волі, каб людзі не стаялі на марозе і мяне не чакалі.

Фота: «Радыё Свабода»