Падатак у 30% на набыццё валюты спустошыць беларускіх прадпрымальнікаў

Бізнэс-асацыяцыі Беларусі патрабуюць афіцыйна дэвальваваць рубель 1 студзеня 2015 года.

Яны раяць ураду прыняць экстранныя меры для ўрэгулявання сітуацыі на валютным рынку. Адпаведны ліст ад бізнэс-саюзаў ужо накіраваны намесніку прэм'ер-міністра Пятра Пракаповіча, які закалыхвае народ прамовамі перад кожнай дэвальвацыяй. Аб самаадчуванні бізнэсу ў новых умовах, вымыванне валютным зборам абаротных сродкаў прадпрыемстваў і рэзкім зніжэнні іх прыбытку сайту eurobelarus.info распавёў старшыня Асацыяцыі малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, юрыст Сяргей Балыкін.

- Бізнэс-саюзы накіравалі ліст ураду, Нацбанку і прэзідэнцкай адміністрацыі, каб выказаць пазіцыю дзелавых колаў наконт дэвальвацыі і ўнесці свае прапановы ў пераадоленні крызісу ў эканоміцы. Ці брала ў гэтым удзел ваша асацыяцыя?

- Не, але мы абазначылі нашу пазіцыю раней - праз прэсу. Скажу, што для бізнэсу, асабліва, для невялікага, сітуацыя сапраўды блізкая да крытычнай. Хоць, для вялікага бізнэсу, у тым ліку і банкаўскага, сітуацыя таксама складваецца не найлепшым чынам. У буйных экспарцёраў вымываюць абаротныя сродкі.

Але, як абвяшчае народная мудрасць, пакуль тоўсты сохне, худы здохне. Так што для малога бізнэсу сітуацыя цяпер, у агульным, палохаючая. І адзінае, што ратуе - гэта калядная і навагодняя мітусня. Аляксандр Лукашэнка падпісаў свой указ №607 20 снежня, калі заклапочаныя карпаратывамі ўсе тыя, у каго ёсць сродкі, а ў каго сродкаў няма - хатнімі справамі.

Адзіныя, хто цяпер гандлюе - гэта рознічныя гандляры, але ім трошкі прасцей, паколькі яны прадаюць ужо ўвезены ў Беларусь тавар. Індывідуальныя прадпрымальнікі таксама цяпер гандлююць, паколькі да іх няма цвёрдага патрабавання мець суправаджальныя дакументы на прадукцыю. Яны яшчэ могуць прывозіць тавар пад свае рэшткі без накладных, набываючы яго за гатоўку, а саму валюту - на чорным рынку. Таму, зразумела, што рынкі пакуль працуюць.

А, дапусцім, невялікія імпарцёры заяўляюць пра нейкія меры, якія дазваляюць ім агледзецца. Яны прыпыняюць сваю дзейнасць для таго, каб паглядзець, чым уся гэта справа скончыцца. Калі цяперашняя сітуацыя на валютным рынку пратрымаецца дастаткова доўга, хтосьці сыдзе з рынку, хтосьці збанкрутуе, а хтосьці будзе працаваць паводле шэрых схем і потым атрымае санкцыю.

- На ваш погляд, факт дэвальвацыі беларускія ўлады не прызнаюць менавіта ў сувязі з надыходзячымі выбарамі?

- Асабіста мне здаецца, што гэта звязана з выбарчай кампаніяй Аляксандра Лукашэнкі. Для яго дэвальвацыя - гэта хваравіта. Можа быць, нават нейкая псіхалагічная траўма. А чаму не? Чалавек мяркуе, што чагосьці дамогся. А тут - бац! - выяўляецца, што не дамогся. Ня хоча ён прызнаваць дэвальвацыю - гэта факт, хоча распавядаць народу казкі.

Ну, зрабіў глупства чалавек - пайшоў на ўвядзенне 30% - вага збору. Нібы, як кошт валюты ўзрос, але фармальна курс не вырас. Не ведаю, ці паверыў яму народ, але прэзідэнт патлумачыў сітуацыю тым, што ёсць вораг - спекулянты, скупшчыкі валюты. І, на яго думку, ён прыняў «правільную рынкавую пастанову» ўвесці гэты збор, хоць пазіцыянуе пастанову як часовую.

Незразумела, што гэта: прымусовая даніна, не прымусовая даніна? Атрымліваецца нейкая непразрыстая сітуацыя. Бо паглядзіце, у адпаведнасці з гэтым прэзідэнцкім указам, выплата падатку пры куплі замежнай валюты не адносіцца на сабекошт прадукцыі, тавараў, работ або паслуг. Гэта значыць, гэты падатак трэба плаціць за кошт чыстага прыбытку, а гэта - дадатковыя выдаткі для суб'ектаў гаспадарання. Спачатку заплаці падатак на прыбытак, а потым яшчэ - 30% - вы падатак на набыццё валюты на біржы. Увогуле, шмат непрыемных момантаў, як для буйнога, так і для малога бізнэсу. У апошняга ёсць магчымасць папрацаваць у цені, але гэта абернецца санкцыямі з боку праваахоўных органаў.

Таму што як у нас было ў 2011 годзе? Грошай няма, а разлічвацца трэба. Народ пабег па «сметніках» - па «фінкам» гэтым, купляў валюту, неяк пераводзіў і разлічваўся з партнёрамі. Гаворка нават не ішла аб ухіленні ад падаткаў. А ў 2012-2013 гадах пайшлі праверкі: ах, вы папрацавалі з ілжэпрадпрымальніцкай структурай? Вось вам 468-ы ўказ, вось вам знятыя з выдаткаў сумы, вось вам падаткі дадатковых грошай, вашу арганізацыю мы банкрутуем, а на вас, спадар дырэктар, накладаем субсiдыярную адказнасць! І такіх выпадкаў было шмат.

- Чаму, на ваш погляд, на мінулым тыдні паралельна з увядзеннем 30% - нага падатку Нацбанкам Мінгандлю зачыніла крамы, у якіх выявілася мала айчынных тавараў - «Электрасілу», «Гіпа», «Мегатоп» і іншых прадаўцоў бытавой тэхнікі, абутку і пліткі ? Гэта зачыстка канкурэнтаў айчынных вытворцаў заляжалай прадукцыі?

- Я не выключаю, што гэта - проста непрыемнае супадзенне з прыняццем указа №607. Што тычыцца ліквідацыі канкурэнтаў, то патрабаванне аб наяўнасці ў продажы беларускай прадукцыі было заўсёды, фармальна гэта з'яўляецца парушэннем. Можа быць, Міністэрству гандлю раней не хапала «ног» і «вока»...

Не так даўно, літаральна паўгода таму, была створаная гандлёвая інспекцыя. Фактычна з'явілася новая спецслужба, якая кантралюе арганізацыі. Цяпер яна выконвае сваю функцыю - адсочвае асартымент, якога, на мой погляд, у нас наогул няма. Як і няма сэнсу ў адміністрацыйным навязванні суб'ектам гаспадарання беларускай ды любой іншай прадукцыі.

Але ў Міністэрстве гандлю з'явілася свая спецслужба, з'явілася свая дубіна, бо раней жа не было такой санкцыі як закрыццё крамы, ёй - літаральна паўгода. А калі атрымліваеш у рукі нейкую зброю, то - ого, як рукі свярбяць!

Нагадаем, 19 снежня сталі больш жорсткімі ўмовы пакупкі валюты на ўнутраным рынку Беларусі. Нацбанк матываваў гэта сітуацыяй у эканоміках сумежных дзяржаў, і ў першую чаргу - у Расеі. Быў уведзены 30% - вы збор пры набыцці валюты, які прадпрыемствы і банкі павінны выплачваць на біржы, а грамадзяне - у выглядзе камісіі пры куплі ў банках.

Старшыня праўлення Нацыянальнага банка Надзея Ермакова ўжо заявіла, што 30-адсоткавую камісію на куплю валюты могуць скасаваць да 1 лютага.

Фотa: AP