Маці Захаранкі просіць закрыць справу аб знікненні сына

Адведзеныя законам на расследаванне справы аб знікненні былога міністра ўнутраных спраў Юрыя Захаранкі 15 гадоў скончыліся 7 траўня 2014 года.

Ульяна Захаранка просіць адмяніць рашэнне следства аб падаўжэнні тэрмінаў папярэдняга расследавання ў крымінальнай справе, паколькі яно вынесенае незаконна; спыніць вытворчасць ў крымінальнай справе ў сувязі з тэрмінамі даўніны і адкрыць доступ да матэрыялаў крымінальнай справы. Адпаведную скаргу маці Юрыя Захаранкі накіравала на імя Генеральнага пракурора Аляксея Канюка, піша «Беларускі партызан».

17 верасня 1999 паводле факту знікнення Юрыя Захаранкі распачатая крымінальная справа паводле артыкула 101 КК Беларусі (у рэдакцыі 1961) - наўмыснае забойства без абцяжарваючых абставін, якое караецца пазбаўленнем волі на тэрмін ад 3 да 10 гадоў.

Яшчэ 2 кастрычніка 2014 Ульяна Захаранка і яе прадстаўнік Алег Волчак накіравалі хадайніцтва аб спыненні крымінальнай справы паводле факту знікнення Юрыя Захаранкі і падачы нам матэрыялаў папярэдняга расследавання для азнаямлення.

3 кастрычніка начальнік аддзела галоўнага ўпраўлення працэсуальнага кантролю Следчага камітэта Рэспублікі Беларусь Юрый Вараўка адмовіў у поўным задавальненні заяўленых нашых законных патрабаванняў. У прыватнасці, ён заявіў, што тэрміны даўнасці паводле ст.46 КК РБ (у рэдакцыі 1961) прымяняюцца ў дачыненні да канкрэтнай асобы. Абавязковай умовай з'яўляецца тое, што дадзенае асоба не зрабіла новае наўмыснае злачынства. У сувязі з гэтым следчы не можа спыніць гэтую крымінальную справу, пакуль не ўстановіць канкрэтную асобу, якая ўчыніла злачынства супраць Ю. Захаранкі. Без устанаўлення вінаватай асобы немагчыма казаць аб ягонай вінаватасці паводле ст.100 КК РБ у знікненні Юрыя Захаранкі. Чыноўнік абвясціў таксама, што азнаёміцца з матэрыяламі крымінальнай справы можна толькі пасля заканчэння папярэдняга расследавання.

Вараўка паведаміў, што папярэдняе расследаванне паводле гэтай справы падоўжанае да 24 снежня 2014 года, аднак не патлумачыў, як доўга органы папярэдняга расследавання будуць устанаўліваць вінаватую асобу? Такімі тэмпамі справу можна расследаваць да бясконцасці.

Заяўнікі лічаць, што Вараўка перавысіў свае службовыя паўнамоцтвы, калі не вынес пастанову аб спыненні папярэдняга расследавання паводле ст.46 КК РБ (у рэдакцыі 1961 г.) у сувязі з тэрмінамі даўніны.

Больш за тое, у паўнамоцтвы работніка Следчага камітэта не ўваходзіць тлумачэнне норм крымінальна-працэсуальнага заканадаўства, паколькі такімі паўнамоцтвамі валодае толькі заканадаўчы орган - палата прадстаўнікоў.

«Рэзалюцыя артыкула 46 КК РБ з'яўляецца ў сваёй сутнасці спыняльнай для следчых органаў у частцы вытворчасці папярэдняга расследавання, абмяжоўваючы іх у тэрмінах папярэдняга расследавання. Вараўка быў абавязаны ў адпаведнасці з дадзеным артыкулам вынесці пастанову аб спыненні крымінальнай справы і даць нам магчымасць азнаёміцца з матэрыяламі справы», - гаворыцца ў скарзе.

Заканадавец абмежаваў органы папярэдняга расследавання па катэгорыі цяжкіх злачынстваў, устанавіўшы 15-гадовы тэрмін даўніны. І ўсё роўна, ці была ўстаноўленая вінаватая асоба або не, паколькі гэты тэрмін дастатковы і разумны для правядзення аб'ектыўнага, усебаковага і поўнага расследавання. Таксама заканадавец устанавіў гэты гранічны тэрмін, каб сваякі загінулай асобы маглі скарыстацца і рэалізаваць свае правы аб пытаннях спадчыны.

У Менску зарэгістраваная кватэра на імя Ю. Захаранкі, але з прычыны таго, што папярэдняе расследаванне пастаянна працягваецца, суд Кастрычніцкага раёна Менска не аднаўляе вытворчасць у грамадзянскай справе аб прызнанні Юрыя Захаранкі памерлым. А ягоныя сваякі менавіта таму не могуць скарыстацца сваімі правамі як спадчыннікі гэтай кватэры.

«Мы лічым, што ў органаў папярэдняга расследавання было дастаткова часу для ўстанаўлення вінаватых у выкраданні былога міністра МУС Рэспублікі Беларусь Юрыя Захаранкі - 15 гадоў расследавання. За гэты час органы папярэдняга расследавання мелі ўсю аператыўную інфармацыю, хто і як выкраў Захаранку, тым больш, што былі вядомыя канкрэтныя асобы, хто да гэтага датычны», - гаворыцца ў скарзе.

Яшчэ ў 2001 годзе адзіны кандыдат у прэзідэнты ад апазіцыі старшыня Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі Уладзімір Ганчарык перадаў у органы пракуратуры і Аляксандру Лукашэнку копіі дакументаў з матэрыялаў крымінальных спраў Захаранкі, Завадскага, Ганчара і Красоўскага. Сярод дакументаў былі рапарт начальніка следчага ізалятара горада Менска Алега Алкаева, рапарт начальніка крымінальнай міліцыі МУС Мікалая Лапаціка, копіі пратаколаў допытаў следчых органаў, дзе паказваюцца падрабязна, што да выкрадання генерала МУС Юрыя Захаранкі, а таксама віцэ-спікера Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь Віктара Ганчара, бізнесмена Анатоля Красоўскага і аператара Грамадскага тэлебачання Расеі (ОРТ) Дзмітрыя Завадскага, былі датычныя вышэйшыя службовыя асобы Беларусі, а менавіта экс - Дзяржаўны сакратар Савета бяспекі РБ Віктар Шэйман, былыя міністры МУС Юры Сівакоў і Уладзімір Навумаў, былы камандзір в/ч 3214 Дзмітрый Паўлічэнка, былы начальнік Службы бяспекі Прэзідэнта РБ Мікалай Васільчанка. Таксама да матэрыялаў спраў была далучаная інфармацыя былых следчых Пракуратуры Рэспублікі Беларусь Дзмітрыя Петрушкевіча і Алега Случака, якія цалкам пацвердзілі інфармацыю, указаную ў дакументах, агучаных кандыдатам у Прэзідэнты Беларусі Уладзімірам Ганчарыкам.

Калі б дадзеныя факты не пацвердзіліся б, то ў дачыненні да кандыдата ў прэзідэнты Уладзіміра Ганчарыка, Алега Алкаева, Дзмітрыя Петрушкевіча, Алега Случака, Мікалая Лапаціка і іншых службовых асоб была б распачатая крымінальная справа ў абвінавачванні ў паклёпе ў дачыненні да вышэйшых службовых асоб, якія датычныя да цяжкіх наўмысных злачынстваў. Наколькі вядома грамадскасці, такіх спраў не распачыналася.

У 2006 годзе падчас правядзення выбараў у прэзідэнты з аналагічнай заявай у органы пракуратуры і асабіста да Аляксандра Лукашэнкі звярнуўся кандыдат у прэзідэнты экс-рэктар БДУ Аляксандр Казулін аб прыцягненні да крымінальнай адказнасці вышэйшых службовых асоб Беларусі (якіх паказваў У.Ганчарык) як падазраваных да гвалтоўнага выкрадання лідараў апазіцыі. Аляксандрам Казуліным была перададзеная кніга Алега Алкаева «Расстрэльная каманда», у якой аўтар прывёў інфармацыю, што да знікнення Захаранкі і іншых грамадзян мелі непасрэднае дачыненне вышэйшыя службовыя асобы Беларусі.

Органы папярэдняга расследавання яшчэ на першапачатковым этапе, дзякуючы пошукам Грамадскай камісіі расследавання абставін знікнення Юрыя Захаранкі, атрымалі інфармацыю пра спосаб і час выкрадання экс-міністра МУС. Нагадаем, што Ю. Захаранка быў выкрадзены ў перыяд часу з 21 гадзіны 30 хвілін да 22 гадзін у раёне вуліцы Магілёўскай. Выкраданне было ўчыненае групай асоб у складзе 6-7 чалавек на двух аўтамабілях (маркі ВАЗ) у шматлюдным месцы, на вачах у некалькіх сведак. Тое, што гэта быў факт гвалту, відавочцы пацвердзілі, Ю. Захаранка ў момант захопу невядомымі людзьмі клікаў на дапамогу.

У далейшым следства гэты факт прызнала. Зыходзячы з гэтага, можна казаць, што следства валодае інфармацыяй, хто ўчыніў цяжкае злачынства, і ў следчых было дастаткова часу для ўстанаўлення вінаватасці канкрэтных асоб.

«Мы мяркуем, што нават і пасля вынясення пастановы аб спыненні крымінальнай справы ў сувязі з тэрмінамі даўніны, нічога не перашкаджае і ў далейшым следчым органам аднавіць папярэдняе расследаванне, калі будзе ўстаноўленая вінаватая асоба, якая ўчыніла злачынства супраць Ю. Захаранкі», - адзначаецца ў скарзе.

Незразумела, што паслужыла падставай для следства перакваліфікаваць артыкул 101 КК РБ, які называецца як наўмыснае забойства, паводле якога была распачатая крымінальная справа, на артыкул 100 КК РБ (у рэдакцыі 1961 г) як забойства з абцяжарваючымі абставінамі. Магчыма гэта апіска следчага, але калі не так, просім растлумачыць, з якіх падстаў справа была перакваліфікаваная на больш цяжкі артыкул.

Нават з улікам таго, што дзень учынення злачынства не ўстаноўлены, вядомы толькі дзень выкрадання Юрыя Захаранкі 7 траўня 1999 года, што таксама з'яўляецца ўчыненнем злачынства, адсутнічаюць звесткі аб прыпыненні альбо перапынку тэрміну даўнасці. З 7 траўня 1999 года прайшло пятнаццаць гадоў, таму вытворчасць у крымінальнай справе неабходна было спыніць 7 траўня 2014 года.

«Закон устанаўлівае тэрмін для расследавання - 15 гадоў. Які сэнс расследаваць крымінальную справу пасля заканчэння тэрмінаў даўнасці: калі злачынцу і знойдуць, то ён не панясе адказнасці. Мы хочам азнаёміцца з матэрыяламі справы і паглядзець, што ўсе гэтыя 15 гадоў рабіла следства. Мы перакананыя, што ўлады не спыняюць расследаванне, каб сваякі не пазналі праўды пра тое, каго падазравалі ва ўчыненні злачынства і як шукалі злачынцаў», - адзначыў Алег Волчак.