Дэвід Крэймер: Ніякіх крэдытаў дыктатуры Лукашэнкі

Асноўныя донары МВФ павінныя дакладна заявіць, што даваць дыктатуры крэдыты нельга.

Вядомая праваабарончая арганізацыя «Freedom House» у апошні час з асаблівай прыхільнасцю сочыць за сітуацыяй, якая склалася ў Беларусі пасля пачатку пратэстаў у Менску і іншых гарадах рэспублікі. Пра тое, як «Freedom House» расцэньвае тое, што адбываецца ў Беларусі, «Российской газете» распавёў выканаўчы дырэктар гэтай няўрадавай арганізацыі Дэвід Крэймер, які ў перыяд папярэдняй адміністрацыі ЗША быў памочнікам дзяржсакратара ЗША па пытаннях дэмакратыі, свабоды і правоў чалавека, а ў ягонае працоўнае партфоліа у Дзярждэпе ўваходзілі адносіны з Расеяй, Беларуссю, Украінай і Малдовай.

- Многія эксперты і палітолагі на Захадзе заяўляюць, што беларуская эканоміка знаходзіцца на мяжы калапсу. Аднак у Менску сцвярджаюць, што на працягу месяца ці двух сітуацыя ў краіне цалкам нармалізуецца.

- Сёння існуюць дзве магчымасці для таго, што каб Аляксандр Лукашэнка змог пазбегнуць галоўнай пагрозы свайму 17-гадоваму кіраванню краінай. Адна з іх звязаная з магчымым крэдытам з боку МВФ, але, на маю думку, ніякіх шанцаў у гэтага варыянту няма і лічу, што асноўныя донары МВФ павінныя дакладна заявіць, што пры існуючых абставінах гэта немагчыма. А другая складаецца ў маштабнай прыватызацыі беларускіх прадпрыемстваў і гэта можа дапамагчы Лукашэнку выстаяць які-ніякі час.

- Ці працуюць уведзеныя санкцыі ЕЗ і ЗША супраць Беларусі ці не?

- Эканамічныя санкцыі супраць дзяржаўных прадпрыемстваў у Беларусі працуюць і гэта можна праілюстраваць на прыкладзе 2007 года, калі ЗША ўвялі санкцыі супраць «Белнафтахіма». Тады, праз два месяцы пасля ўвядзення санкцыяў прадстаўнік кіраўніцтва Беларусі прыбыў у амбасаду ЗША ў Менску і прапанаваў выпусціць палітычных зняволеных у абмен на зняцце санкцый. Гэта даказвае, што ў мінулым санкцыі мелі эфект.

Я б сказаў, што крокі, нядаўна прынятыя ЕЗ у дачыненні да санкцыяў беларускіх дзяржпрадпрыемстваў, таксама акажуць эфект, асабліва, улічваючы, што цяпер Менск знаходзіцца ў значна горшай сітуацыі, чым у 2007 годзе.

- Наколькі ўсё ж такі рэальны прапанаваны некаторымі на Захадзе байкот чэмпіянату свету па хакеі ў 2014 годзе, які павінен прайсці ў Беларусі і для чаго ён патрэбны?

- Гэта будзе мець больш сімвалічнае значэнне.

- Разгон і арышты пратэстоўцаў паказваюць слабасць кіраўніцтва Беларусі ці наадварот сілу праваахоўных органаў краіны?

- Тое, што адбываецца ў Менску і іншых гарадах Беларусі паказвае, што ва ўладаў сыходзіць зямля з-пад ног. Нягледзячы на ​​жорсткія метады беларускага КДБ, людзі працягваюць выходзіць на вуліцы і мірна пратэставаць і, тым не менш, кіраўніцтва краіны не можа гэта трываць. Яны не ў стане цалкам перакрыць камунікацыі праз Інтэрнэт, вялікая частка якіх, дарэчы, вядзецца на расейскай мове праз сацыяльную сетку «В контакте». Людзі губляюць страх і ідуць на рызыку быць арыштаванымі альбо атрымаць калецтва толькі таму, што яны стаміліся трываць. Акрамя таго, бачна, што Лукашэнка хутка губляе падтрымку: паводле апытанняў грамадскай думкі, якія прыводзяцца беларускай апазіцыяй, ягоны рэйтынг упаў ніжэй за 30 адсоткаў і зараз знаходзіцца на адзнацы ў раёне 25 адсоткаў. Без сумневаў, метады, якія прымяняюцца супраць дэманстрантаў, толькі ўзмоцняць гэта падзенне.

- Якую ролю адыгрывае Інтэрнэт у тым, што адбываецца цяпер у Беларусі?

- Улады спрабуюць кантраляваць Інтэрнэт, але ў іх гэтага не атрымліваецца, паколькі ён працягвае выкарыстоўвацца для мабілізацыі людзей. Мы ведаем, што з'явіліся карыстальнікі, звязаныя са службамі бяспекі, якія рассылаюць ілжывыя паведамленні, спрабуючы заблытаць людзей, і гэта не працуе.

І ўсё ж такі важна не перабольшваць ролю Інтэрнэту ў гэтых падзеях. Сусветная сетка гэта толькі механізм для арганізацыі пратэстаў, а не рухаючая сіла. Рухаючая сіла заключаецца ў тым, што беларусы проста стаміліся ад Лукашэнкі і вінавацяць яго ў эканамічным крызісе і ў ізаляцыі краіны.