Здагнаць і перагнаць ГУЛАГ

Гэта ўжо не дыктатура, гэта фашызм.

Учора да Алены Лазарчык зноў не пусцілі адваката. «Апраўданне» турэмнікаў заўсёды стандартнае - або заявы на сустрэчу з адвакатам нібыта няма, або так жыліцца на працы, што адмаўляецца пакідаць родны цэх, каб выпрацоўку выпадкова не знізіць. З таго часу, як Алена апынулася ў гомельскай калоніі — яе этапавалі ў студзені — адвакат не змог сустрэцца са сваёй падабароннай ні разу. Больш за паўгода. Вядома толькі, што Алена была ў штрафным ізалятары. Але колькі часу яна была ў ізалятары і дзе знаходзіцца цяпер — там жа, у ПКТ, у аддзеле — невядома.

Літаральна два тыдні таму тутака ж, у калонцы для «Хартыі», я нагадвала аб тым, што ўсякіх вестак ад Мікалая Статкевіча няма ўжо пяць месяцаў, а ад Віктара Бабарыкі - тры. Пісала, як пакутуюць родзічы, не ведаючы, жывы чалавек альбо не. Як не можа спакойна заснуць уночы Марына Адамовіч. Як шукае Андрэй Шарэнда сваю жонку Паліну, якую этапуюць ужо сёмы раз, перыядычна "губляючы" падчас этапу. Як пішуць родныя і сябры бясконцыя запыты і скаргі ў ДВП і атрымліваюць стандартныя адпіскі - маўляў, усё ладам, не адцягвайце прыстойных людзей ад важнай дзяржаўнай працы.

Пісаць пра гэта неабходна, адсунуўшы прэч журналісцкія забабоны накшталт «гэтая тэма ўжо была кагадзе». Бо тэма будзе актуальнай датуль, пакуль астатні палітычны вязень не пакіне турму. Або — як мінімум — пакуль лісты, тэлефанаванні ды сустрэчы з адвакатам не стануць рэгулярнымі. А цяпер, пасля смерці Алеся Пушкіна, думкі аб тым, што адбываецца за наглуха замкнёмі дзвярыма турмаў і пра што маўчаць наглуха замкнёныя раты ахоўнікаў, становяцца яшчэ страшнейшымі, а выявы, якія малюе ў гэтым магільным маўчанні ўява ўсякага чалавека з нармальнымі пачуццямі — яшчэ больш жахлівымі. Інакш і быць не можа.

Але давайце на хвіліну пастараемся ў думках пракрасціся за тыя каменныя муры, да палітычных вязняў, якія месяцамі знаходзяцца ў ізаляцыі. І мы зразумеем, што ім нашмат страшней. Іхнія сваякі, сябры, проста неабыякавыя людзі могуць хаця б дзейнічаць. Хай Марына Адамовіч ужо даўно зарання ведае, што менавіта будзе напісана ў афіцыйным адказе на ейную скаргу ў ДВП і што адкажуць у турме адвакату, які прыехаў. Але пакуль яна піша гэтыя скаргі, пакуль яна просіць адваката паехаць у турму да Мікалая, пакуль піша мужу лісты, якія будуць выкінутыя адміністрацыяй турмы, яна дзейнічае. Яна змагаецца, не здаецца, б'ецца лбом, разбівае яго аб муры турмы. Гэта, як ні дзіўна, не знясільвае, а мацуе. А Мікалай і сотні іншых наглуха ізаляваных палітычных вязняў вар'яцеюць ад няведання таго, што адбываецца з іхнімі блізкімі.

Вось уявіце: хварэе маці палітычнага вязня. Яе маюць апераваць. І ў гэты момант яго "накрываюць" каўпаком поўнай ізаляцыі. Зняволены не ведае, ці прайшла аперацыя, ці жывая маці, ці дапамагае ёй хто-небудзь. І ніякіх шанцаў даведацца пра гэта ён не мае. Альбо, напрыклад, Ігар Лосік даведаецца, што жонку Дашу арыштавалі, а пасля гэтага — нічога. Або дзіця заканчвае школу, але ці скончыла яно яе і што з ім будзе далей — ніякіх вестак. Паліна Шарэнда-Панасюк не ведае, у якую школу 1 верасня пойдзе ў першы клас ейны малодшы сын; Віктар Бабарыка, магчыма, не ведае, што ягонаму сыну далі восем гадоў. Алена Лазарчык не ведае, з якімі ацэнкамі скончыў чацвёрты клас ейны сын Арцём. Мікола Статкевіч, які ведае акрутны нораў сваёй жонкі, якая з чыноўнікамі размаўляе выключна так, як тыя таго заслугоўваюць, ужо пяць месяцаў не можа пераканацца, што Марына ўсё яшчэ на волі, а не арыштаваная, як Дар'я Лосік. Затое дэзінфармацыя, хлусня, гэбісцкія правакацыі — гэтага там аж занадта. І ўявіць сабе, у якім стане знаходзяцца там нашы палітычныя вязні, якіх месяцамі трымаюць у поўнай ізаляцыі, немагчыма.

А пасля загубы Алеся Пушкіна, якога з гарадзенскай турмы прывезлі ў шпіталь ужо ў непрытомным стане, пасля допісу маці Дзяніса Івашына, якая ўспомніла, што з гэтай самай турмы яго адправілі на этап з ковідам і з тэмпературай 39, пасля весткі аб смерці арыштанта на Акрэсціна, які не атрымаў на часе лекі ад астмы, я пачынаю сумнявацца ў тым, што Беларусь - астатняя дыктатура Еўропы. Гэтае словазлучэнне мы прамаўляем столькі гадоў, што яно стала гучаць ужо неяк амаль утульна — сваё, роднае, звыклае. Не, Беларусь - ужо не проста дыктатура. Гэта фашыстоўская дзяржава з канцлагерамі. І за рэгабілітацыю нацызму трэ было судзіць не забітага днямі Алеся Пушкіна, а зусім іншага чалавека. Мы ўсе яго ведаем.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]