Псіхолагі расказалі, што значыць быць мудрым
14- 19.09.2025, 16:59
- 4,692
Існуюць розныя падыходы да вызначэння гэтага паняцця.
Мудрасць традыцыйна ўспрымаецца як найвышэйшая форма чалавечага развіцця. Аднак, нягледзячы на культурныя вобразы старцаў з доўгай барадою і філасофскіх мысляроў, дакладнага вызначэння гэтага паняцця дагэтуль няма, піша Psychology Today (пераклад — сайт Charter97.org).
Навукоўцы сыходзяцца ў меркаванні, што мудрасць уяўляе сабой метакогнітыўны працэс — свайго кшталту «мысленне ў мысленні». Яна выходзіць за межы простай логікі або фактычных ведаў, злучаючы іх у адзінае цэлае. Некаторыя даследчыкі лічаць, што мудрасць — гэта больш глыбокая і абагульненая форма здаровага сэнсу, назапашаная цягам жыцця, а таксама ўменне бачыць сувязі паміж рознымі сітуацыямі.
Існуюць розныя падыходы да вызначэння мудрасці. Так, нямецкі псіхолаг Пауль Бальтэс і яго калегі вылучалі ў яе аснове фактычныя і працэдурныя веды, уменне ўлічваць кантэкст і ўсведамляць няпэўнасць. Іншыя канцэпцыі падкрэсліваюць ролю эмпатыі, эмацыйнага досведу, маральных каштоўнасцяў і нават перажытых пакут як умоў для фармавання мудрасці.
Пры гэтым застаецца пытанне — ці з’яўляецца мудрасць універсальнай або абмяжоўваецца канкрэтнымі сферамі? Паводле шэрагу тэорый, чалавек можа быць мудрым у адных сітуацыях, але не ў іншых. У такім выпадку мудрасць аказваецца бліжэй да паняцця крытычнага мыслення — працэсу, які можна прымяняць незалежна ад сферы ведаў.
Ключавую злучальную рысу паміж мудрасцю і крытычным мысленнем даследчыкі бачаць у эпістэмалагічным разуменні — свядомым стаўленні да ведаў, іх крыніц і абмежаванняў. Менавіта яно дазваляе прымаць больш узважаныя рашэнні і фармуе аснову таго, што мы называем мудрасцю.
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]
