«У Беларусі нараджальнасць не выратуюць ні пакістанцы, ні загады нараджаць»

Лекар патлумачыў, чаму беларускі не спяшаюцца нараджаць дзяцей.

"Белстат" апублікаваў звесткі пра нараджальнасць і смяротнасць ў Беларусі за 2024 год. Летась у нашай краіне нарадзілася 58 938 чалавек, а памерла - 115 124. А на тысячу чалавек насельніцтва прыпадае 6,5 народжаных і 12,5 памерлых.

Што можа зрабіць дзяржава, каб выправіць абставіны? І якая дэмаграфія ў іншых еўрапейскіх краінах? «Филин» пагаварыў пра гэта з лекарам і прафсаюзным актывістам Станіславам Салаўём.

Зніжэнне нараджальнасці - агульнаеўрапейская тэндэнцыя, адзначае лекар. Цяпер не тыя часы, калі жанчына была пазбаўленая права на адукацыю, працу, і ўсё, што яна рабіла - вяла гаспадарку і нараджала дзяцей.

- Цяпер бацькі хочаць не проста нарадзіць дзіця, але і забяспечыць яго, вывучыць. З улікам бягучага крызісу гэта не садзейнічае падвышэнню нараджальнасці. Разам з гэтым ідзе вайна, рэпрэсіі, праз якія з'яжджаюць людзі, прычым маладыя.

Возьмем якую-небудзь пару з Віцебска, якая ў 2019-м задумала нарадзіць дзіця. Але здарыўся 2020 год, эміграцыя, і яны гэта адкладуць яшчэ на некалькі гадоў.

У многіх краінах, каб выправіць сітуацыю, праводзяць праграмы для падвышэння нараджальнасці, і таксама з дапамогай прыцягнення мігрантаў. У Польшчы ж, напрыклад, кожнаму дзіцяці да 18 гадоў плацяць амаль 200 еўраў у месяц, развіваюць сетку прыватных дзіцячых садкоў каля дома і працы.

Гэта значыць, ствараюць ўмовы, каб нараджэнне дзяцей не прыводзіла да таго, што жанчына выпадае з жыцця і робіцца залежнай. Ніхто і не крычыць: "Давайце нараджайце".

У нашай жа дзяржавы падыход вельмі просты - патрабуюць нараджаць, таму што для іх людзі - гэта працоўны рэсурс.

- А яшчэ нейкія меры прадпрымаюць? Вы гаворыце, што іншыя краіны прыцягваюць мігрантаў. Лукашэнка таксама нядаўна клікаў да нас пакістанцаў.

- Матчын капітал, жытло. Тое, што рабілі ўлады - як бачым, не спрацавала. Цяпер толькі прапаганда і заклік: “Нараджайце”.

А ў тое, што прыедуць пакістанцы, я ня веру. Якая цікавасць ім ехаць у Беларусь, калі побач ЕЗ, дзе большы заробак? Тое ж самае з заклікам дактароў з Туркменістана ехаць працаваць да нас. Не паедуць яны ў Беларусь, а паедуць у іншыя краіны.

- А што можна было б зрабіць сёння ў такіх абставінах?

- Самае простае - гэта спытаць маладых дзяўчат: ці хацелі б яны нараджаць дзяцей і што магло б паўплываць на іх жаданне. Няхай спачатку сацыёлагі прапрацуюць гэтыя пытанні.

А не калі сядзіць 15 дзядоў і вырашаюць, як паўплываць на 20-гадовую дзяўчыну… Калі вы хочаце, каб нараджалася больш беларусаў, спытайцеся ў тых, хто можа гэта зрабіць. Якія ўмовы ім патрэбны, каб гэта атрымалася?

Можна ўспомніць расказ дзяўчыны пра мэтавае размеркаванне на пяць гадоў. А як ёй сям'ю стварыць?

Трэба прызнаць, што людзі - гэта не працоўны рэсурс. Спытайце ў іх, як яны глядзяць на сітуацыю. Я ўжо маўчу пра спыненнне рэпрэсій, таму што ў краіне, дзе не можаш паскардзіцца, бо патрапіш у турму, такое сабе задавальненне планаваць дзяцей.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]