Уладзімір Фясенка: Гэтая вайна можа змяніць Трампа
- 17.06.2025, 15:03
- 15,918
Прэзідэнт ЗША стане больш смелым.
Якія вынікі аперацыі Ізраіля супраць Ірана можна назваць сёння? Ці ўступяць ЗША ў вайну? Якія наступствы вайна на Блізкім Усходзе мае для Украіны? Ці стане амерыканскі прэзідэнт Дональд Трамп класічным «ястрабам»?
Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з вядомым украінскім палітолагам, кіраўніком Цэнтра практычных палітычных даследаванняў «Пента» Уладзімірам Фясенкам:
- Ізраільская атака ўражвае: адначасовы ўдар па ядзерных аб'ектах, што нанёс істотную шкоду. Можа быць не фатальны, адбылося не поўнае разбурэнне ядзернай праграмы Ірана, але прычыненая істотная шкода. Вядома ж - удар па вайсковым кіраўніцтве Ірана. Гэта было самым шакавальным.
Было відавочна, што на першым этапе, як мінімум да позняга вечара першага дня вайны паміж Ізраілем і Іранам, іранскае кіраўніцтва апынулася ў стане грогі, накдаўна. Яны не маглі прыняць ніякіх пастаноў. Толькі пад вечар ачомаліся.
Магчыма, былі праведзены кадравыя прызначэнні. Таму ўдар па вайсковым кіраўніцтве і па фізіках-ядзерніках выглядаў вельмі шакавальна. Думаю, што ён даў пэўныя перавагі Ізраілю на старце.
І, вядома ж, масаваныя прыцэльныя ўдары, да якіх Іран відавочна не быў гатовы. Перавага Ізраіля выявілася ўжо тады. Цяпер, калі прайшлі ракетныя ўдары Ірана ў адказ, прыкметна, што Ізраіль быў больш гатовы да працяглай паветранай вайны.
Ізраілю ўдалося атрымаць перавагу ў паветры над Іранам. Апошнія атакі па Тэгеране, вельмі паказальныя.
Тое, што цяпер ізраільскія ВПС фактычна дамінуюць над Тэгеранам і наносяць дакладныя ўдары, а Іран не можа адказаць, кажа аб сур'ёзнай перавазе Ізраіля. Здаецца, ціск з паветра ЦАХАЛ узмацняецца.
А вось Іран быў не гатовы. Альбо запасы вычарпаныя, альбо ўсё ж такі Ізраілю ўдалося здушыць значную частку ракетных установак Тэгерана. Таму цяпер, мяркуючы з падзей апошняга дня, Іран не можа адэкватна адказаць.
Паглядзім, як будзе далей развівацца сітуацыя. Але на гэты момант і стратэгічная, і тактычная перавага ў паветранай вайне паміж Ізраілем і Іранам менавіта на баку Ізраіля. Відавочна, што стаўка робіцца цяпер на дэмаралізацыю, на разбурэнне, скажам так, адміністрацыйных і кіраўніцкіх працэсаў у Іране, на тое, каб узмацніць хаатычныя працэсы, а таксама настрой незадаволенасці ў іранскім грамадстве, фактычна зламаць Іран, прымусіць яго да перамоў, галоўным пытаннем на якіх будзе не спыненне вайсковых дзеянняў, як хацеў бы Іран, а спыненне ядзернай праграмы.
- Ці чакаць уступлення ЗША ў вайну?
- Мяркуючы з усяго, найбліжэйшыя дні, акрамя паветраных нападаў па Іране, падключацца амерыканцы, і апошнія публічныя заявы Дональда Трампа ўскосна пра гэта кажуць. Амерыканцы, мабыць, будуць пагражаць Ірану: альбо ён аднаўляе перамовы аб спыненні ядзернай праграмы, альбо ЗША могуць падключыцца да нападаў па Іране. Не абавязкова гэта будуць прамыя атакі амерыканцаў, але яны могуць даць, напрыклад, зброю для разбурэння бункераў і нападаў на падземныя аб'екты.
Такая зброя ў амерыканцаў ёсць, і калі яны яе перададуць Ізраілю, вядома ж, гэта можа ўзмацніць эфектыўнасць нападаў. У іх і так ужо ёсць перавагі ў гэтай паветранай вайне. Але калі пачнуцца ўдары па падземных аб'ектах, гэта можа мець велізарныя рызыкі і для кіраўніцтва Ірана, якое хаваецца ў падземных бункерах, і для розных вайскоўцаў і ядзерных аб'ектаў Ірана, якія таксама знаходзяцца пад зямлёй.
- Як паўплывае вайна на Блізкім Усходзе на Украіну?
- Я вам адразу скажу, што ўплыў вельмі неадназначны. І пакуль больш праблемных момантаў, ва ўсякім выпадку - на пачатковым этапе. Адзначу, што ў нас большасць украінцаў сімпатызуе Ізраілю ў гэтай вайне.
І гэта не выпадкова, а звязана з тым, што Іран з'яўляецца хаўруснікам Расеі. Іран у першы год вайны перадаваў Расеі вайсковыя беспілотнікі, а таксама даў ліцэнзію на іх вытворчасць. Цяпер менавіта вайсковыя беспілотнікі кожны дзень атакуюць Украіну. Беспілотнікі, створаныя паводле іранскай ліцэнзіі.
Для нас станоўчы эфект можа быць у тым выпадку, калі падзе блізкі да РФ іранскі рэжым. Калі адбудуцца падзеі, як у Сірыі, калі Расея саступіць, страціўшы свайго хаўрусніка на Блізкім Усходзе.
Гэта ўскоснае станоўчае наступства, пэўнае паслабленне пазіцый Расеі на Блізкім Усходзе. Яно не паўплывае на ход вайны паміж Расеяй і Украінай, але ўсё ж аслабіць геапалітычныя пазіцыі Расеі. Хоць бы нейкі станоўчы эфект.
Але ёсць, на жаль, ужо на гэты момант і негатыўныя наступствы гэтай вайны. Па-першае, гэта рост кошту нафты. Чым вышэйшы кошт нафты, тым больш даходаў для Расеі ад продажу нафты.
А менавіта гэтыя даходы з'яўляюцца галоўнай крыніцай фінансавання вайны супраць Украіны. Другое негатыўнае наступства звязана з тым, што тыя амерыканскія ракеты-перахопнікі і іншыя боепрыпасы для сістэм СПА, на якія разлічвала Украіна, якія хацела купляць у ЗША, цяпер ідуць у Ізраіль. Перад цяперашняй вайной паміж Ізраілем і Іранам была такая скандальная сітуацыя, калі стала вядома, што Пентагон перадаў Ізраілю 20 тысяч ракет-перахопнікаў, кампаненты якіх маглі быць выкарыстаныя Украінай для барацьбы з «Шахедамі». Гэта адбылося яшчэ да атакі Ізраіля на Іран.
Цяпер зразумела, што амерыканцы рыхтаваліся, але нам ад гэтага не лягчэй. Таму, на жаль, як гэта было і ў кастрычніку 2023-га года, калі ХАМАС напаў на Ізраіль, мы страцілі артылерыйскія набоі, якія ішлі ва Украіну са стратэгічных запасаў, якія пачалі выкарыстоўвацца для Ізраіля. А цяпер сістэмы СПА, боепрыпасы для СПА, у тым ліку, я думаю, ракеты для Patriot, якія вельмі патрэбныя Украіне.
На жаль, цяпер Украіна наўрад ці гэта атрымае, як мінімум - найбліжэйшым часам, бо ўсё гэта ідзе ў Ізраіль. Вось гэта другое негатыўнае наступства. Ну і трэцяя праблема, гэта тое, што, вядома ж, што цяпер уся ўвага галоўных геапалітычных гульцоў, у тым ліку і нашых партнёраў, пераключылася на вайну паміж Ізраілем і Іранам.
Гэта прыкметна і на саміце G7. Там Украінская тэма будзе абмяркоўвацца акурат сёння. Але мы ж бачым, што Трамп цяпер зацыклены на Іране. Яму не да Украіны. Магчыма, таму, што ў Іране ёсць пазітыўныя тэндэнцыі, для Трампа гэта важна.
А ва Украіне ён не ведае, што рабіць, не хоча быць у ролі пераможанага, у ролі чалавека, якому няма чаго адказаць Зяленскаму і няма чаго прапанаваць, як закончыць вайну паміж Расеяй і Украінай. Тэма расейска-ўкраінскай вайны адышла на другі план. Уся ўвага сканцэнтравана на тэме вайны паміж Ізраілем і Іранам. Найперш, зноў жа, праз нафтавую праблему.
Таму што тут ёсць рызыкі энэргетычнага крызісу, спынення паставак нафты з краін Персідскай затокі ў выпадку эскалацыі гэтай вайны. Так што сітуацыя аб'ектыўная. Але гэта не крытычна для нас.
Гэта часовая праблема, але на сёння гэта таксама негатыўныя наступствы. Таксама Пуцін выкарыстоўвае сітуацыю, якая склалася ў сваёй працы з Трампам, маніпулюе ім, прапануе свае паслугі. Наўрад ці ён чымсьці дапаможа Трампу тут на практыцы.
Але сама сітуацыя дазваляе яму захоўваць актыўную камунікацыю з прэзідэнтам ЗША. І мы бачым, што гэта ўплывае на яго.
Гэта таксама можна лічыць негатыўным наступствам. На самай справе тут Пуцін развязвае адразу дзве праблемы. Ён, з аднаго боку, атрымлівае падставу для актыўнай камунікацыі з Трампам і маніпулявання ім, прапаноўваючы яму «пасрэдніцкія паслугі».
З іншага боку, нібыта выступаючы ў ролі пасрэдніка, ён жа спрабуе выратаваць цяперашні іранскі рэжым. Гэта таксама адпавядае яго інтарэсам. Для Украіны цяперашняя сітуацыя будзе праблемнай, калі вайна зацягнецца, калі будзе эскалацыя.
Калі, напрыклад, Іран паспрабуе заблакаваць Армузскую затоку, а гэта справакуе глабальны энэргетычны крызіс.
Калі ж Ізраілю ўдасца пры падтрымцы ЗША даціснуць Іран, і вайна скончыцца ў найбліжэйшы тыдзень, тады гэты сцэнар будзе для нас аптымальным. А для Пуціна, хутчэй за ўсё, не.
- Дональд Трамп апынуўся пад агнём крытыкі з боку сваіх паплечнікаў з MAGA. Яго крытыкуе журналіст Такер Карлсан, параўноўваючы прэзідэнта ЗША з Бушам-малодшым, які пачаў вайну супраць Ірака. Ці чакаць эвалюцыі Трампа ў гэтых падзеях? Ці стане ён класічным рэспубліканскім ястрабам?
- Сёння з'явіўся допіс Трампа пра Такера Карлсана праз ягонае інтэрв'ю са Стывам Бэнанам, ідэолагам трампізму і адным з ідэолагаў MAGA (знакаміты лозунг «Make America Great Again»).
Праблема ў тым, што класічныя прадстаўнікі руху MAGA супраць вайсковай актыўнасці ЗША ў іншых частках свету. І тут не важна — Еўропа, Украіна, нават Блізкі Усход, дзе, здавалася б, у ЗША шмат сваіх стратэгічных інтарэсаў, у тым ліку і падтрымка Ізраіля. Але MAGA супраць. "Не трэба лезці нікуды. Ні ў Тайвань, ні ва Украіну, ні на Блізкі Усход. Гэта не наша вайна", - вось іх пазіцыя.
Але гэта пазіцыя MAGA, а пазіцыя класічных рэспубліканцаў зусім іншая. Трэба бараніць інтарэсы ЗША.
Інакш ЗША будуць выглядаць слабакамі і пераможанымі, і гэта негатыўна адаб'ецца на міжнародных пазіцыях Амерыкі. Трамп гэта разумее.
І тут яшчэ такі чыста псіхалагічны момант. Трамп выступае на баку пераможцы. Вось калі б атака Ізраіля была няўдалай і была б не такой паспяховай, Трамп бы актыўна выступаў за перамовы.
Таму што Трамп - гэта не чалавек вайны, ён прыхільнік перамоў, нейкіх мірных пастаноў. Але яму падабаецца быць пераможцам. А тут поспех Ізраіля, трэба прадэманстраваць, што гэты поспех дасягнуты дзякуючы ЗША.
ЗША павінны быць вялікімі. Павінны паказаць сваю веліч, таму вось тут Трамп становіцца на бок Ізраіля.
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com
