Блогер «Шэры кот» распавёў, хто «зліў» рэвалюцыю ў 2020 годзе

Беларусы аказаліся смялей і прынцыповей за Ціханоўскую і яе офіс.

Інтэрв'ю былога палітвязня, вядомага блогера Дзмітрыя Казлова («Шэрага ката»), у якім ён распавядае пра рэальных лідараў беларускай апазіцыі, выклікала бурную рэакцыю ў Сеціве.

Блогер на сваёй старонцы ў «Фэйсбуку» распавядае, каго лічыць вінаватым у паразе рэвалюцыі ў 2020 годзе:

— З'явілася мноства каментарыяў і паведамленняў, у якіх людзі і боты просяць тлумачэнняў самага рознага кшталту, спрабуючы аспрэчыць выказаныя мною сцвярджэнні з гэтага фрагмента. Нагадаю яшчэ раз — кожны мае права на ўласную думку, я сваю выказаў, у гэтым і палягае сутнасць свабоды слова, за якую мы змагаліся да 2020 года і працягнем цяпер.

Калі вы знаходзіцеся за межамі Беларусі, падпісвайцеся на YouTube-канал блогера «Шэрага ката»

А цяпер давайце пяройдзем да справы.

Першае пытанне, якое я хачу разабраць, звязана з абвінавачваннямі Ціханоўскай у правале падзей 2020 года. Адразу скажу — я не лічу, што ў паразе 2020 вінаватая толькі яна адна, аднак менавіта яе рашэнні як сімвалічнага лідара пратэсту і яе штаба, па маім (і не толькі маім) меркаванні, прывялі да стратэгічных памылак і да таго, што на 100% выйгрышная сітуацыя была цалкам ўпушчана і скончылася тым, што маем цяпер.

1) Ціханоўская ўзяла грошы КДБ, запісала дэматывуючае відэа з заклікам не выходзіць на пратэсты і пакінула тэрыторыю Беларусі ў самы важны момант.

Хтосьці, магчыма, запярэчыць, што «яна не прафесійны палітык, слабая жанчына, у якой сям'я, дзеці і муж у закладніках рэжыму», акрамя таго, «яна была зламана і запалохана» сілавымі структурамі.

Па-першае, калі ты назваўся лідарам, то аўтаматычна бярэш на сябе і ўсю поўнату адказнасці за пратэст і тых, хто ў ім удзельнічае, і яго наступствы — няхай то будзе параза або перамога. Кожны павінен быць на сваім месцы і рабіць усё, што ад яго залежыць, для дасягнення пастаўленых мэтаў. Што да сям'і, то дзеці Ціханоўскай на момант выбараў ужо даўно знаходзіліся ў бяспецы ў ЕС, у чым ёй садзейнічала галоўная рэдактарка «Хартыі’97» Наталля Радзіна (дапамагла з эвакуацыяй дзяцей падчас каранавіруса, калі былі закрытыя межы, зняла за свае грошы кватэру ў Вільні на першы час, правяла перамовы з літоўскімі палітыкамі, якія не давяралі Ціханоўскай). Што да Сяргея, дык ён баец, герой і годна вытрымаў больш за пяць гадоў лукашэнкаўскіх турмаў. Вельмі сумнеўна і нават крыху подла спрабаваць выкарыстоўваць яго зняволенне для апраўдання ўласных памылак.

Па-другое, апублікаванае некаторы час таму відэа пра тое, як адбываўся працэс зносін з кіраўніком ААЦ, атрымання грошай і «высылкі» Ціханоўскай у Літву, сведчыць, што ніякага прымусу і пагроз там не было, як і прымусовай высылкі. Усё гэта больш падобна на здзелку па капітуляцыі і свядомым здрадніцтве агульнай справе і людзям, якія паверылі такому «лідару». Аднак, насуперак чаканням рэжыму, беларусы аказаліся значна смялей і прынцыповей за свайго кандыдата, не паддаўшыся на правакацыю.

Па-трэцяе, ужо апынуўшыся ў бяспецы за межамі Беларусі, яна не спяшалася абвяргаць сказанае раней і даваць тлумачэнні. Найбольш важнае — яна не абвясціла сябе абранай прэзідэнткай, чаго чакалі мільёны беларусаў, якія прагаласавалі за яе. У той самы момант, калі шаля пачала хістацца ў бок народа, а вертыкаль дрыганулася і Лукашэнка біўся ў істэрыцы, Ціханоўская не стала падымаць уладу, што ляжала на зямлі і чакала, пакуль яе возьмуць (упершыню Ціханоўская назвала сябе абранай прэзідэнткай толькі 14 лістапада 2022 года).

Яна няўпэўнена заклікала людзей выходзіць на вуліцы толькі праз некалькі дзён і то — толькі ў выхадныя. Увесь астатні тыдзень беларусы, быццам нічога і не адбылося, павінны былі працаваць на рэжым, фінансаваць яго і спакойна сядзець дома, не выходзячы з зоны камфорту, не наносячы такім чынам ніякай шкоды сістэме. Сябры, вы сур'ёзна? З дыктатарскімі рэжымамі так не змагаюцца — прыклады Украіны, Грузіі, Сербіі, Літвы, Польшчы, Чэхіі, Румыніі вам у дапамогу. Вучыце матчастку.

Нават калі 16 жніўня на самую масавую акцыю пратэсту па ўсёй краіне выйшла не менш за 0,5 мільёна чалавек, людзей вывелі з цэнтра Мінска. Не былі заняты стратэгічна важныя адміністрацыйныя будынкі, не былі заблакаваныя дарогі і чыгуначныя шляхі, не быў створаны стацыянарны лагер пратэсту і, падкрэслю, не было закліку да усеагульнай забастоўкі. Па-вялікаму рахунку ён павінен быў прагучаць значна раней — адразу пасля затрымання Сяргея Ціханоўскага, Мікалая Статкевіча, Віктара Бабарыкі, у крайнім выпадку — напярэдадні выбараў. Адзначу, што ўсе гэтыя ініцыятывы неаднаразова агучваліся многімі палітыкамі, грамадскімі дзеячамі, удзельнікамі пратэстаў, але штаб іх заўсёды жорстка спыняў.

Прамы заклік да забастовак мы пачулі толькі 21 жніўня (да гэтага яны толькі ўхваляліся Ціханоўскай, але сама яна да іх не заклікала). У такіх умовах калеблівая вертыкаль хутка зарыентавалася, як і Пуцін, які не вызначыўся ў першыя дзве-тры тыдні.

З аднаго боку — найжорсткі дыктатар, які выходзіць з аўтаматам і ўзбройвае нават малодшага сына, усім сваім выглядам паказваючы, што будзе да апошняга дыху трымацца за ўладу пасінелымі пальцамі (і пакрываць тых нягоднікаў, якія яго ў гэтым падтрымаюць), а з другога — непэўны, баязлівы штаб Ціханоўскай, які не жадае рабіць тое, што павінен, і баіцца ўзяць уладу.

Сілавікі розных чыноў і званяў звязваліся з некаторымі лідарамі пратэсту і прапаноўвалі не толькі сваю дапамогу, але і пыталіся, каму неабходна прысягаць. Яны былі гатовыя перайсці на бок народа. Але прысягаць было нікому, бо, яшчэ раз — Ціханоўская не абвясціла сябе прэзідэнткай. Легітымнага кіраўніка дзяржавы на той момант не было. Не было каму аддаваць ім загады, а сілавікі — гэта людзі ваенныя, яны вымуштраваныя так, што не прывыклі самі вырашаць за сябе, ім патрэбны той, хто аддасць загад.

Асобна варта сказаць пра рухі калонаў пратэстоўцаў — дакладней, пра тое, што кіраўніцтва імі часткова бралі на сябе людзі, якія не знаходзіліся ў Беларусі і альбо дрэнна ўяўлялі сабе рэальны маршрут, альбо (што, хутчэй за ўсё) свядома заводзілі людзей у тупікі, вузкія месцы, адводзілі іх з цэнтра сталіцы. Тое, што адным з такіх людзей быў сумнавядомы Раман Пратасевіч, ужо шмат пра што кажа.

Яшчэ адзін важны негатыўны момант у працы штаба Ціханоўскай — аддаленне ад сябе ідэйнай каманды змагароў з рэжымам і замена іх палітычнымі авантурыстамі, былымі лукашэнкаўскімі чыноўнікамі і ўсялякай агентурай, што паступова і прывяло нас туды, дзе мы цяпер знаходзімся — у глыбокі палітычны крызіс. Гэта плаўна падводзіць нас да наступнага пытання.

2) У якасці другой прычыны недаверу да Ціханоўскай і яе офіса — адсутнасць больш-менш адчувальных вынікаў іх працы.

Што можна разглядаць тут як вынік і ў чым ён вымяраецца? Давайце пачнём з таго, што сама Ціханоўская заяўляе як свае мэты і ўказвае гэта на афіцыйным сайце. Дык вось, раздзел «Наша місія». Глядзім, і што мы там бачым? Такія сцвярджэнні, як «Забяспечыць дзейнасць Нацыянальнай лідэркі Святланы Ціханоўскай па абароне інтарэсаў і правоў грамадзян Беларусі». У 2020 годзе беларусы сапраўды аб'ядналіся вакол Ціханоўскай як вакол сімвала пратэстаў супраць фальсіфікацыі выбараў і абранага прэзідэнта, але шмат у чым паспрыяўшы правалу 2020 года, да таго ж не правёўшы інаўгурацыю, яна страціла гэтую функцыю. Дарэчы, прэзідэнт у Беларусі абіраецца не на пажыццёвы тэрмін (ці мы ўжо і тут перанялі метады узурпатара?).

Падпункт пра прэзентацыю Беларусі і беларусаў у адносінах з іншымі дзяржавамі і міжнароднымі арганізацыямі, а таксама тое, што «офіс забяспечвае прадстаўніцтва і прасоўванне інтарэсаў беларусаў і Беларусі як унутры краіны, так і за яе межамі», проста не вытрымлівае ніякай крытыкі, бо офіс ніяк не ўплывае на сітуацыю ўнутры краіны. І гэта адна з прычын, па якой ЗША і Захад у цэлым зноў вяртаюцца да перамоваў з Лукашэнкам як з партнёрам. Асобна нагадаю пра абяцанне Ціханоўскай падтрымкі кожнаму афіцэру і міліцыянеру ў Беларусі, хто адмовіцца выконваць злачынныя загады дыктатара і застанецца верны закону. Колькі іх пасля было звольнена і асуджана за праўду і стойкасць, каго з іх яна абараніла і каму дапамагла? Як яна дапамагае сотням беларусаў, якіх штогод дэпартуюць з Польшчы і Літвы назад у лапы рэжыму? Як яна дапамагла, напрыклад, таму ж Верямейчыку?

Пра нейкую кансалідацыю дэмакратычных сіл цяпер і гаворкі быць не можа — наадварот, мы бачым пастаянна растучую фрагментацыю, выкліканую менавіта «працаю» офіса. Так мы падыходзім да наступнага пытання.

3) Дзейнасць Офіса Ціханоўскай аддаліла многіх ад палітыкі.

Гэта датычыць як простых беларусаў, так і некаторых палітычных прафесіяналаў, якія альбо расчараваліся ў беларускай палітыцы ўвогуле, альбо проста часова адышлі ў цень, бо не бачаць магчымасцей рэальна нешта рабіць і ўплываць на кіраванне якімі б то ні было працэсамі, прасоўваць свае ідэі і ініцыятывы, не атрымліваюць адказаў на канструктыўную крытыку, не бачаць увогуле якіх-небудзь вынікаў палітычнай дзейнасці, а толькі абяцанкі, падман і пастаянныя скандалы, злівы даных і спробы капіраваць лукашэнкаўскія метады кіравання.

Найлепшыя людзі, пасіянарыі, што гатовыя рэальна дзейнічаць унутры краіны, нягледзячы на ўсю магутнасць рэпрэсіўнай машыны, аказваюцца дэананімізаваныя і трапляюць у турмы з вялікімі тэрмінамі. Так губляецца давер і разбураюцца салідарнасць і гарызантальныя сувязі. Не трэба далёка хадзіць — проста паглядзіце, колькі людзей выходзіла на палітычныя акцыі ў Літве і Польшчы ў 2021–2022 гадах і колькі цяпер. Чаму? Бо людзі не бачаць вынікаў сваёй дзейнасці, а бачаць інтрыгі, скандалы і пустую балбатню.

Апошняе на сёння пытанне, адказ на якое ў мяне папрасілі даць, палягае ў тым, чаму, пералічваючы тых, каго я лічу лідарамі апазіцыі, я згадаў Наталлю Радзіну. Наталля Радзіна — гэта галоўная рэдактарка найбуйнейшага і найбольш папулярнага навінавага апазіцыйнага партала «Хартыя’97», сайта, які ўжо амаль 30 гадоў публікуе навіны без цэнзуры, крытыкуе Лукашэнку, ніколі не называў яго прэзідэнтам, чым грашаць дагэтуль некаторыя незалежныя СМІ. Дарэчы, нядаўна выйшла кніга Юрыя Фельштынскага «Беларусь Наталлі Радзінай», там вы знойдзеце не толькі ўсю інфармацыю пра яе, але і адказы на пытанні пра гісторыю барацьбы з дыктатурай у Беларусі за апошнія 30 гадоў.

Што датычыць фінансавання «Хартыі’97», дык гэтая інфармацыя абсалютна адкрытая і празрыстая — яна ўказаная на кожнай старонцы сайта, а таксама ў кнізе, пра якую я сказаў вышэй. А вось офіс Святланы Ціханоўскай такім пахваліцца не можа.

Сябры і недругі, чакаю вашых пытанняў і каментарыяў і абяцаю, што працяг будзе.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]