Былы палітвязень пра падтрымку беларусаў: Вы ўсе проста цудоўныя людзі!

Салідарнасць адчувалася нават у «крытай» турме.

Сяргей Рудзенкаў з Чачэрска атрымаў у 2023 годзе пяць гадоў пазбаўлення волі паводле артыкулаў 130, 361, 368 і 369 (абраза Лукашэнкі, прадстаўнікоў улады, а таксама «распальванне варожасці» і заклікі да пратэстаў — рэд.). Беларус адбываў тэрмін у ІК-17 горада Шклова, дзе прайшоў праз ПКТ (памяшканне камернага тыпу) і ШІЗА (штрафны ізалятар), а затым — у «крытай» турме. Сяргей быў вызвалены 13 снежня 2025 года і вывезены ва Украіну, адкуль пераехаў у Літву. Сёння, знаходзячыся ў Вільні, ён распавёў сайту Charter97.org пра тое, як адбывалася вызваленне.

— Дзе вы адбывалі свой тэрмін?

— Першапачаткова адбываў у ІК-17, у Шклове. Там прабыў восем месяцаў — чатыры ў лагеры, чатыры ў памяшканні камернага тыпу, яшчэ месяц у ШІЗА. Потым мяне асудзілі паўторна і перамясцілі ў турму №4 горада Магілёва. Там я правёў паўтара года да таго, як нас вывезлі.

— Як вас вывозілі?

— Бліскуча! Гэта я пажартаваў цяпер. Вывезлі а пятай гадзіне раніцы, прыйшлі да пад’ёму, з рэчамі вывелі на «аэрапорт», так называюць месца дагляду. Там пераглядзелі рэчы, частку з якіх канфіскавалі, забралі ўсе дакументы, лекі. Потым — мях на галаву і ў аўтобус, перавезлі ў ІК-15. Адтуль забралі яшчэ каля дзесяці палітвязняў. Усіх аўтобусамі павезлі ў Гомель. Там быў прыпынак: з жаночай калоніі забіралі палітзняволеных. Потым усіх разам павезлі на мяжу. Там пэўны час чакалі, затым перасадзілі ў іншыя аўтобусы, знялі кайданкі, рукі скотчам пераматалі і павезлі зноў кудысьці, на той момант — незразумела куды. Трошкі пазней высветлілася, што гэта быў паст на ўкраінскай мяжы. Там нас перадалі ЗСУ. Украінцы нас вызвалілі, скотч з рук разрэзалі, павязкі з вачэй знялі, ужо там непасрэдна я ўбачыў Паўла Севярынца, Марыю Калеснікаву і Віктара Бабарыку.

Нас прывезлі ў шпіталь у Чарнігаве, там мы прабылі двое сутак. Агледзелі, «падлаталі». Тых, хто быў у дрэнным стане, — асабліва ўважліва абследавалі. Медыкі ў Чарнігаве ледзь не плакалі, калі ўбачылі, у якім мы стане, яны былі ў шоку. Пытаюцца: дзе нас так трымалі? Паводле іх слоў, у нас быў такі стан, быццам нас з Асвянцыма прывезлі.

Потым перавезлі ў гасцініцу, дзе мы таксама правялі двое сутак. Часта ўзнікала паветраная трывога, мы некалькі разоў за ноч ускаквалі і спускаліся ў падвал. Потым нас раніцай, каля пятай гадзіны, пасадзілі ў аўтобус і перавезлі ў Варшаву, амаль суткі ехалі. Там частка былых палітвязняў засталася ў гасцініцы, а тыя, хто вырашыў ехаць у Літву, паехалі далей.

— Як вас сустрэлі ў Літве?

— Выдатна! Я не надта эмацыйны чалавек, таму не ведаю, як гэта апісаць. Нас проста акружылі клопатам. Не ведаю нават, я пакуль эмацыйна «адтаяць» не магу. У турме даводзілася пастаянна сябе кантраляваць — 24/7. За тры гады настолькі прывык, што цяпер мне нейкія эмоцыі праяўляць вельмі складана.

Гуляю па горадзе, людзі ўсміхаюцца, праяўляюць эмоцыі, шчаслівыя. Гэта вельмі дапамагае! Адчуванні самыя прыемныя, калі знаходзішся ў грамадстве вольных людзей, якія могуць свабодна казаць тое, што думаюць.

— Што падтрымлівала і давала сілы ў зняволенні?

— Зняволенне пераносіцца значна лягчэй, калі ты разумееш, што ты не адзін. Нават у «крытай» турме я адчуваў падтрымку. І ад беларусаў на волі, і ад сукамернікаў-палітвязняў. Там усе адзін аднаму дапамагаюць. У мяне забралі «атаварку», уключыўшы мяне чамусьці ў спісы «тэрарыстаў», і я застаўся без нармальнага харчавання. Яўген Афнагель і іншыя хлопцы дзяліліся набытымі прадуктамі, ды ўвогуле падтрымлівалі як маглі. Дзякуючы ім, можна сказаць, выжываў гэтыя гады.

— А цяпер адчуваецца падтрымка беларусаў?

— Як я ўжо казаў, тут нас усюды за руку водзяць. Фінансава ўжо падтрымалі, плюс медыцынскае абслугоўванне добрае, адразу пачалі аказваць дапамогу. Прынеслі цэлую кучу ежы, цяпер не ведаем, куды яе распіхваць. Ну і паміж сабой таксама кантактуем. Збіраемся: то абед гатуем, то вячэру.

— А што хацелі б сказаць цяпер беларусам?

— Найперш — падзякаваць за падтрымку і дапамогу. Нам было б вельмі цяжка, калі б мы прыехалі і засталіся без нічога. Нават дакументы дапамагаюць нам афармляць.

Выжыць без дапамогі за мяжой проста нерэальна было б, бо мінімум тры месяцы будуць афармляцца дакументы, пакуль нам нельга працаваць. Якім чынам грошы здабываць для існавання? Дзякуючы ўсім, хто нас падтрымлівае, мы цяпер выжываем. Дзякуючы вам. Хачу падзякаваць амерыканскаму боку, які садзейнічаў нашаму вызваленню, Украіне, Літве і, вядома, беларусам, якія нас падтрымлівалі і працягваюць падтрымліваць. Вы ўсе проста цудоўныя людзі.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]