Аркадзь Мошэс: Марквы для Лукашэнкі з боку еўрапейцаў больш няма

У гэтых умовах у ЗША поле для манеўру невялікае.

Палітолаг Аркадзь Мошэс у каментарыі «Філіну» распавёў пра прызначэнне Дональдам Трампам на пасаду спецпасланніка ЗША па Беларусі Джона Коўла.

— Гэта адзін з тых учынкаў Трампа, які, насамрэч, ніхто патлумачыць не зможа, — разважае ў інтэрв’ю «Філіну» дырэктар даследчай праграмы па Расіі, Усходнім Суседстве ЕС і па Еўразіі Фінскага інстытута міжнародных адносін Аркадзь Мошэс. — Магчыма, адным з фактараў магло стаць тое, што астатнія трэкі цяпер запаволіліся.

З Расіяй перамоваў няма і ў бліжэйшы час, напэўна, не будзе. Адпаведна, ніякай выйгрышнай піяр-кампаніі наконт спынення канфлікту ва Украіне таксама няма і не будзе.

На Блізкім Усходзе нібыта адзначылі, але, мы разумеем, праблема далёкая ад вырашэння.

Я не буду ставіць прызначэнне спецпасланніка па Беларусі ў адзін шэраг з гэтымі падзеямі, але гэта такая невялікая нагода, пра якую нейкі час пагавораць. То-бок гэта спроба адвесці ўвагу ад аднаго і прыцягнуць да іншага.

Па-другое, амерыканцам можа быць сапраўды цікава паглядзець, наколькі далёка могуць зайсці гэтыя размовы пра палітвязняў, што з гэтага атрымаецца. Думаю, што людзі, якія прасоўваюць гэты накірунак, магчыма, не вельмі добра ўяўляюць сабе сітуацыю ўнутры Беларусі, у беларускіх эшалонах улады.

Не выключана, што ўплыў на іх меркаванне аказала частка апазіцыі, і ў іх узнікла ўражанне, быццам рэжым гатовы пайсці на нейкія ўступкі, яго трэба толькі падштурхнуць. Паглядзім.

У цэлым, не бяруся сцвярджаць, чаму менавіта адбылося гэтае прызначэнне, але, на мой погляд, вялікіх стратэгічных вынікаў яно не прынясе.

— Версія пра тое, што ў Трампа ёсць нейкая мэта выцягнуць як мага больш краін з-пад уплыву Расіі, і Беларусь тут ідзе ў адным шэрагу разам з краінамі Цэнтральнай Азіі, можа мець падставы?

— У Трампа можа быць якая заўгодна мэта. Але і я хачу быць маладым і здаровым і нават магу на сцяне гэта напісаць. І што?

Калі зазірнуць у падручнікі па стратэгіі, то вы павінны быць у стане фармуляваць не толькі мэты, але і сродкі іх дасягнення.

Без пратаколу паслядоўнасці крокаў тое, што вы пішаце ў сябе на сцяне, не будзе лічыцца стратэгіяй. Гэта будзе лічыцца добрымі пажаданнямі. Раней гэтым пакутавалі еўрапейцы, цяпер чарга дайшла да амерыканцаў.

Як Лукашэнку можна выцягнуць з путінскай кішэні, за кошт якіх рэсурсаў і метадаў? Я і сам вельмі хацеў бы каго-небудзь паслухаць.

Праз эканоміку не атрымаецца. Праз сістэму бяспекі і знешняй палітыкі практычна немагчыма. Мы ўсё больш не толькі чуем пра тое, якія яшчэ тыпы зброі будуць размяшчацца на беларускай тэрыторыі, але і бачылі, што два гады нічога не лятала, а потым раптам — і нейкія лятальныя апараты прыляцелі ў Польшчу, зразумела, адкуль.

Пры гэтым я дапускаю, што гаворка можа пайсці пра вызваленне чарговай групы палітвязняў. Масква дазволіць, бо гэта не змяняе стратэгічную карціну. Яе можа змяніць толькі вызваленне ўсіх палітвязняў, і не дэпартацыя гэтых людзей, а рэабілітацыя і вяртанне ў беларускі палітычны працэс.

Увогуле адрыў Лукашэнкі ад Пуціна, нават у тэорыі, магчымы толькі калі штосьці істотна зменіцца, і Расія не зможа гэтаму перашкодзіць.

Таксама хачу звярнуць увагу на самога спадара Коўла. Гэта чалавек з каманды Кіта Кэллога (спецыяльны пасланнік ЗША па пытаннях Украіны і Расіі — рэд.). Калі б ён быў з каманды такога, як Стыў Уіткоф (спецыяльны пасланнік ЗША на Блізкім Усходзе — рэд.), можна было б падумаць пра нейкія бізнес-праекты.

Кэллог жа мае намер, наколькі гэта магчыма, усё ж такі абараняць і прасоўваць украінскія пазіцыі. Таму, думаю, першым крытэрыем эфектыўнасці Коўла будзе ўсё ж такі вызваленне палітвязняў. Яго задача ў гэтым.

У астатнім застаюся пры сваім меркаванні: усе, хто разважаюць на тэму пра тое, што Лукашэнку можна хаця б адцягнуць ад Пуціна, павінны дакладна прапісваць, у якія тэрміны і якім чынам. Нічога канкрэтнага ў гэтым напрамку не бачу. Ёсць толькі жаданне і дыялог, які нібыта пачнецца або працягнецца, і ўсё само сабой стане добра.

Думаю, калі б існавала нават нязначная верагоднасць адрыву Лукашэнкі ад Пуціна, той ужо адрэагаваў бы такім чынам, што Лукашэнка ўвогуле забыўся б нумар тэлефона ў Вашынгтоне.

Менавіта таму, што расіяне не рэагуюць, можна марыць, выстаўляючы розныя пажаданні. Таксама спакойна яны паводзілі сябе і на працягу 2015–2020 гадоў, будучы ўпэўненымі, што Лукашэнка нікуды не дзенецца.

— А вось гэтая ліслівасць «паважаны спадар прэзідэнт» не можа лічыцца крокам у стратэгіі для марнаслаўнага Лукашэнкі?

— Так, ён вельмі марнаслаўны. Але вы яго толькі словамі «паважаны спадар прэзідэнт» не купіце. Яго расіяне не змаглі купіць такімі словамі.

Ён гатовы на ўсё, калі яму свеціць, умоўна, бясплатны газ або нафта. І тут у яго таксама «любоў з інтарэсам». Проста любові без інтарэсу не атрымаецца.

Так, Лукашэнка не маладзее, так, у яго цяпер не самая баявая і таленавітая каманда. Цяперашні міністр замежных спраў — гэта зусім не ўзровень Макея. Гэта міністр абмену заявамі з Літвой і Польшчай.

З іншага боку, Еўропа настроена дакладна і прынцыпова. Усё ж такі пэўныя ўрокі з 2015–2020 гадоў яна вынесла. Але гэта азначае, што ніякі Коўл ім не ўказ.

Еўрапейская пазіцыя такая: хочаце гаварыць пра «Белавія» — узгадвайце пра прымусова пасаджаны самалёт, хочаце гаварыць пра мяжу — вырашайце праблему з мігрантамі, хочаце гаварыць пра палітвязняў — вы ведаеце, што трэба рабіць.

То-бок рамкі вызначаны, і марквы там больш няма. Кнут ёсць, яго часам прымяняюць, санкцыі ўзмацняюць, як і адносна Расіі.

У гэтых умовах у амерыканцаў поле для манеўру вельмі невялікае, нават нягледзячы на ліслівасць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]