ЗША ўжо перамагалі ў тэхналагічнай гонцы
3- 8.10.2025, 17:33
- 2,890
Прыклад даўняга спаборніцтва з Японіяй важны ў барацьбе з Кітаем.
У Вашынгтоне зноў расце трывога. Амерыканскія палітыкі баяцца, што Кітай апярэдзіць ЗША ў ключавых тэхналогіях — ад штучнага інтэлекту да робататэхнікі. Падобныя страхі ўжо гучалі ў 1980-х, калі пагрозай лічылася Японія. Тады Токіа здавалася непераможным — японскія аўтамабілі і электроніка дамінавалі на сусветным рынку, а ЗША здаваліся асуджанымі на заняпад, піша Foreign Affairs (пераклад — сайт Charter97.org).
Аднак да сярэдзіны 1990-х Амерыка зноў вырвалася наперад дзякуючы гнуткасці і адкрытаму рынку. Замест пратэкцыянізму ЗША зрабілі стаўку на канкурэнцыю і інавацыі. Менавіта гэта дазволіла краіне стаць лідарам камп'ютарнай эры і выцесніць Японію.
Сёння, папярэджваюць эксперты, Вашынгтон забывае ўрокі мінулага. Палітыка жорсткага ўмяшання — уключаючы патрабаванні прэзідэнта ЗША Дональда Трампа да тэхналагічных кампаній і ўвядзенне пошлін на экспарт чыпаў у Кітай — пагражае падарваць галоўную крыніцу амерыканскага поспеху — дынамічную, адкрытую эканоміку.
Досвед Японіі паказвае, што мадэль, заснаваная на каардынацыі бізнесу і дзяржавы, эфектыўная толькі на этапе развіцця. Кітай сёння паўтарае гэты шлях: дзяржаўныя субсідыі, кантроль над прыватным сектарам і цэнтралізаванае кіраванне вядуць да зніжэння інавацыйнай актыўнасці і стагнацыі прадукцыйнасці.
Галоўны ўрок, лічаць аналітыкі, — не закрывацца ад свету, а ўмацоўваць сувязі з саюзнікамі і падтрымліваць канкурэнцыю. ЗША перамагалі тады, калі дазвалялі новым кампаніям — ад Microsoft да Google — расці самастойна, а не пад кантролем гігантаў.
Каб не прайграць Кітаю, Амерыка павінна не будаваць «эканамічную крэпасць», а захоўваць тое, што заўсёды рабіла яе моцнай — адкрытасць, канкурэнцыю і веру ў інавацыі.