Перамога на Сініх Водах: як Альгерд пачаў вызваленне славян ад Залатой Арды

Наш вялікі князь нанёс першую паразу ардынцам задоўга да Кулікоўскай бітвы.

Вялікі князь Літоўскі Альгерд, у 1362 годзе наважыў скарыстацца шчаснай для сябе палітычнай сітуацыяй, і ўзяць Кіеў далучыўшы яго зноў да ВКЛ. Справа ў тым, што да таго моманту Кіеў зноў быў пад татара-манголамі, але ў 1359 годзе памёр хан Бердыбек, не пакінуўшы пасля сябе нашчадкаў (таму што сам жа і знішчыў усю сваю радню), і за пасад Залатой Арды пачалася міжусобная вайна. У выніку барацьбы за ўладу ад яе аддзяліліся тры ханы Хаджыбей, Кутлуг-Бугу і Дзмітрый, якія трымалі пад кантролем Падолле і Кіеў, піша vklby.com.

Бацьку Альгреда, Гедыміну, у свой час удалося далучыць Кіеў да ВКЛ і пасадзіць там свайго чалавека, але праз некаторы час, татары зноў захапілі горад. І вось цяпер у Альгерда зноў з'явіўся шанец вярнуць Кіеў у склад вялікага княства літоўскага, зразумела, князь пачаў рыхтавацца да вайсковага паходу.

Каб не прыцягнуць да сябе лішняе ўвагу, Альгерд са сваімі войскамі пайшоў праз Валынь, і, калі да яго далучыліся са сваімі дружынамі, яго браты Любарт і Карыят, ён рушыў у дзікае поле. Альгерд вёў з сабой амаль усе свае сілы, якія прыблізна налічвалі трыццаць тысяч ваяроў.

Трымаючыся як мага бліжэй да берагоў рэк і азёр на поўдзень да Буга, Альгерд незаўважна для татараў, змог пракрасціся ў самую глыб татарскай тэрыторыі, і, прыблізна дзесьці паміж вераснем і снежнем, спыніўся на прывал у месцы, дзе невялікая рэчка пад назвай Сінія воды ці Сінюха, упадала ў Паўднёвы Буг. Агледзеўшыся вакол, Альгерд пастанавіў, што гэтая мясцовасць больш за ўсё падыходзіць для генеральнай бітвы і стаў чакаць прыходу татараў, якія не прымусілі сябе доўга чакаць.

Альгерд падзяліў свае войскі на шэсць вялікіх палкоў колькасцю па пяць тысяч ваяроў і размясціў іх сярпом, паставіўшы ў цэнтры пяхоту, а па расцягнутым краях - конныя харугвы. Такая расстаноўка была выбраная не выпадкова, ведаючы тактыку татараў, Альгерд, засцярог свае войскі ад заходу ў тыл або бакавога прарыву. Войскі ханаў Хаджыбея, Кутлуг буга і Дзмітрыя, як толькі яны падышлі да ракі, былі адразу ж кінутыя ў атаку. Татары былі абсалютна ўпэўненыя ў баявой моцы сваёй конніцы, і, як вынік, у хуткай перамозе.

Лёгкая татарская конніца ўдарыла па левым флангу літоўскіх войскаў у надзеі прарвацца ў фланг, але першы моцны ўдар татараў быў адбіты без істотных страт для пярэдніх ліній. Тады татарскія ханы, убачыўшы, што ілжывым адступленнем ім не атрымаецца завабіць за сабой літоўскіх салдат, і тым самым парушыць шэрагі літвінаў, выправілі цяжкаўзброеных коннікаў і ўсе свае асноўныя сілы ў атаку. Спроба атрымаць хуткую перамогу не мела поспеху, бой расцягнуўся на ўвесь дзень.

Бітва працягвалася да вечара, і, толькі калі сонца пачало хіліцца да захаду, у бой уступілі схаваныя ў лесе запасныя палкі князя Карыята і Альгерда. Свежыя сілы вырашылі зыход бітвы на Сініх Водах, татары завагаліся і сталі адступаць. Іх, што ўцякалі ў страху, працягвалі гнаць і секчы да глыбокай ночы. Рэшткі татарскіх войскаў адышлі ў бок вусця Дуная, куды Альгерд, адразу ж пасля перамогі, прыйшоў для таго, каб усталяваць новыя межы Вялікага княства Літоўскага.

На зваротным шляху Альгерд без бою, узяў Кіеў і іншыя суседнія гарады, тым самым значна павялічыўшы тэрыторыю княства і зрабіўшы яго адной з самых вялікіх дзяржаў у Еўропе.