Узгадаем кожную сволач

Затупяцца пёры і памяць гаджэтаў перапоўніцца.

Паліну Шарэнда-Панасюк нарэшце давезлі да Менска. Адлегласць ад калоніі №24 да сталіцы - менш за 300 кіламетраў. Гэтыя тры сотні кіламетраў для Паліны расцягнуліся на 18 дзён. Што рабілі з ёй увесь гэты час, куды вазілі ці дзе трымалі? Мы не ведаем. Кажуць, што яна ў СІЗА на Валадарскага, адкуль яе адправяць у "Навінкі". Але перадачу ў СІЗА для Паліны не прынялі. Больш ніхто нічога і не ведае.

Гэтае няведанне – самае страшнае катаванне для родных і сяброў зняволеных. Здаецца ёсць права на званкі, спатканні, сустрэчы з адвакатам. Усё на паперках напісана, чынамі падпісана, пячаткамі дзяржаўнымі змацавана. А напраўду - няма нічога. І спытаць няма ў каго. Дакладней, няма з каго. І ўжо няма ўпэўненасці ў тым, што твой блізкі ў зоне здаровы ці хаця б жывы. І чым больш часу праходзіць у гэтым няведанні, тым страшней.

Пра Віктара Бабарыку няма ніякіх вестак ужо больш за два месяцы. З тых самых красавіцкіх дзён, калі нехта з супрацоўнікаў наваполацкай лякарні паспеў шапнуць, што да іх прывезлі палітвязня, - ні слова, ні званка, ні ліста. Як быццам з таго шпітальнага ложка ён не з'ехаў этапам, а проста знік, растварыўся ў паветры. Потым, праўда, з'явілася слабая надзея, калі стала вядома, што яго ўнеслі ў спіс сведак на судзе ў справе Эдуарда Бабарыкі. Вось зараз прывязуць - і ўжо не так важна, што сын, як і бацька, за кратамі: яны змогуць убачыць адзін аднаго, а ўсе мы прынамсі будзем ведаць, што Віктар жывы. Але суд ужо практычна скончаны, на наступным тыдні абвесцяць прысуд, усе сведкі выступілі, але Бабарыкі-старэйшага туды так і не прывезлі. Можна сабе ўявіць, як цяжка тым, хто за кратамі, і тым, хто вар'яцее з іншага боку кратаў. Але што тычыцца Віктара і Эдуарда Бабарыкаў, я нават не ўяўляю сабе, каму з іх зараз цяжэй. Віктару ці Эдуарду? І, дарэчы, Марыне ці Мікалаю?

Так, Марына Адамовіч нічога не ведае пра свайго мужа Мікалая Статкевіча ўжо 140 дзён. Амаль пяць месяцаў. «Перапіска не забароненая», - паведамляюць ёй вертухайскія інстанцыі. Яна і піша. Лісты мужу, якія знікаюць у бясконцых каменных калідорах. Скаргі, заявы, запыты. Запісваецца на прыёмы ў тыя самыя інстанцыі, дзе ёй гавораць, што ўсё ў парадку. Лістоў няма? Дык ён, напэўна, проста вам не хоча пісаць. Адваката не пускаюць? Дык ён заяву на сустрэчу з адвакатам, магыма, не напісаў. Званкоў няма? Дык гэта, паважаная, проста спагнанне. А на старонцы Марыны ў Фэйсбуку - фатаграфія, дзе яны з Мікалаем шчаслівыя і смяюцца, і па нагах Статкевіча караскаюцца задаволеныя ўкормленыя каты. Я ўяўляю сабе тое свята, калі іх нехта з гасцей выпадкова сфатаграфаваў. Чатыры гады таму? Пяць гадоў таму? Мусіць. У кожным выпадку, недзе з канца 2015 года да вясны 2020 года, бо ўвесь астатні час Статкевіч сядзеў. І да, і пасля.

Мы не ведаем, што зараз адбываецца з Палінай, Віктарам, Мікалаем. І нават тыя, хто з імі сядзіць у адной калоніі ці турме, не ведаюць. А калі нешта па турэмнай пошце і даляціць - будуць маўчаць. Мой муж расказваў, як у такой жа сітуацыі, у ПКТ, у належны дзень зняволеным разносілі лісты. Перабольшана гучна ляскалі дзвярыма, тупалі ботамі, выкрыквалі прозвішчы. А ягоную камеру дэманстратыўна абыходзілі. Пры тым, што пісаў яму ўвесь свет. І калі Андрэя выводзілі а пятай раніцы на шпацыр, ён крычаў, каб пачулі ў іншых дворыках: дзецюкі, дапамагайце, выганяйце інфармацыю на волю! Яго хутка адводзілі назад у камеру, а з тымі, хто мог пачуць, працавалі аператыўнікі. І нічога з таго ПКТ не выходзіла. Сапраўды гэтак жа, як не выходзіць цяпер - з ПКТ, ШІЗА, лякарняў і адзіночных камер, з цёмных калідораў і сырых карцараў.

Так хочацца сказаць што-небудзь накшталт «затое калі яны выйдуць на волю, то змогуць адпачыць, правесці столькі часу з блізкімі, колькі ніколі ў тым ранейшым даваенным жыцці не праводзілі, і атрымаць асалоду ад нарэшце жыцця, якога былі пазбаўленыя». А можа і не змогуць. У іх - у Паліны, у Мікалая, у Віктара і ў тысяч іншых вязняў - зноў не будзе часу. Таму што давядзецца выступаць сведкамі абвінавачання на такой колькасці судовых працэсаў, што ў нас, журналістаў, затупяцца пёры, не вытрымаўшы нагрузкі, а памяць гаджэтаў перапоўніцца. Зрэшты, і чорт з ёй, з памяццю гаджэтаў. Галоўнае, каб наша памяць не перапоўнілася і захавала ўсё: кожнае прозвішча, кожны подпіс, кожны прысуд. Кожную сволач, якая забрала ў нас гады жыцця. А ў некаторых з нас - і жыццё.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]