У Стоўбцы па прысуды

Лукашэнка гнаўся за Герасіменяй тры дні, каб сказаць, як яна яму абыякавая.

Ведаеце, а завочныя суды - гэта толькі на першы погляд смешна і бездапаможна. Яно, вядома, і смешна, і бездапаможна. Але ў рэчаіснасці - гэта і ёсць мара сённяшняга рэжыму: казаць, вінаваціць, выносіць прысуды, і каб у адказ ніводнага слова.

Я ўсё спрабую ўявіць сабе, як гэта будзе выглядаць. «Устаць, суд ідзе!», - і ніхто не ўстае. «Падсудны, прызнаеце віну?», - а ў клетцы пуста, і адказаць няма каму. «Ваша апошняе слова?», - маўчанне ў зале. «Вам зразумелы прысуд?», - цішыня, якая ўжо становіцца здзеклівай.

А там яшчэ будзе прысутнічаць пракурор, які павінен задаваць пытанні падсудным, ды з хітрасцю, каб выкрыць і вывесці на чыстую ваду. Але мець стасункі яму давядзецца з пустой клеткай, выглядаць пры гэтым па-ідыёцку і дзякаваць нават не свайму непасрэднаму, а вярхоўнаму кіраўніцтву за ідэю правядзення такіх судоў над апазіцыянерамі.

Па-ідыёцку, заўважце, выглядаць будуць усе: не толькі пракуроры з суддзямі, але і сведкі абвінавачання («Сведка, вам знаёмы абвінавачаны?»), і сакратар, які будзе ўсё гэта засяроджана канспектаваць, і нават тэхнічныя супрацоўнікі, чыя праца - аб'явы на сайт суда вешаць. Вось вывесілі яны, да прыкладу: Аляксандра Герасіменя выклікаецца ў суд 19 снежня, пры сабе неабходна мець дакумент, які пацвярджае асобу. Тыя, хто гэта прыдумаў, напісаў і апублікаваў, напэўна ўяўляюць сабе, як Герасіменя кожную раніцу, яшчэ не памыўшыся, кідаецца да кампутара і адкрывае сайт гарадскога суда: «А ці не напісалі яны пра мяне што-небудзь? А раптам выклікаюць? Галоўнае - пашпарт не забыць, а то ў суд не пусцяць! « І кідаецца, аднойчы раніцай нарэшце знайшоўшы сваё прозвішча, збіраць валізку. Дакладней, кэшэр.

За ўсю гэтую бессэнсоўную дзейнасць накшталт вядзення крымінальных спраў, паводле якіх няма каго судзіць, пракурорскага вывучэння, падрыхтоўкі абвінавачанняў, онлайн-пазоваў, уласна пасяджэнняў з пытаннямі ў пустэчу і прысудамі ў нікуды - за ўсё гэта ўдзельнікі дзейства атрымліваюць заробкі, прэміі, усякія квартальныя і трынаццатыя». Бескарыснае марнаванне часу, бессэнсоўнае забіванне часу, процьма грошай у прорву - затое ўсе пры справе. Са злачыннасцю ў краіне даўно скончана, так што можна заняцца і нечым для душы. Рыбнай лоўляй, напрыклад, ці завочнымі судамі. Заклікамі да тых, хто з'ехаў, неадкладна з'явіцца ў суд з пашпартам для атрымання прысуду. Гульнёй у бірулькі. Адсочваннем упадабаек у сацсетках. Калекцыянаваннем запалкавых этыкетак. Увогуле, заняткаў процьма. І жыццё пачынае здавацца напоўненым зместам і сэнсам, а не пустым, як барабан. Хаця гэта такая ж ілюзія, як завочныя суды над апазіцыянерамі.

Прага, якая штурхнула Лукашэнку пачаць гэтыя нікому не патрэбныя крымінальныя справы і судовыя працэсы, зразумелая. Гэта як у п'есе Яўгена Шварца «Звычайны цуд»: «Я гналася за вамі тры дні, каб сказаць, як вы мне абыякавыя!» Людзі, якіх збіраюцца судзіць завочна - усе, ад Дылеўскага да Герасімені, - знаходзяцца па-за яго дасяжнасцю. Ён можа толькі падглядваць за імі ў вочка сацыяльных сетак і шалець ад бяссілля. У адрозненне ад Лукашэнкі, яны могуць яшчэ і свабодна перамяшчацца па свеце. А яму што рабіць? Перагрызці пруты кратаў і ірвануць за імі ў пагоню? Не перагрызе, не дабяжыць. Вось і застаецца - гнацца тры дні, каб сказаць, якія яны яму абыякавыя. Стварыць ілюзію кантролю над іх жыццямі. Быццам ён хоць на нешта можа паўплываць.

Але сама схема выглядае як ідэальная мадэль лукашэнкавай дзяржавы. Суды, у якіх няма падсудных, затое ёсць пракуроры і суддзі. Выбары, на якіх няма выбарцаў, затое ёсць Ярмошына. Школы без дзяцей. Заводы без працоўных. Тэатры без гледачоў. Дамы без жыхароў. Краіна без грамадзян.

Гэта і ёсць Беларусь для Лукашэнкі. Дзяржава з КДБ, пракурорамі, судамі і турмамі, але без людзей. Ён гэтага ўжо амаль дабіўся. Дарэчы, прапаную завочныя працэсы над апазіцыянерамі праводзіць у стаўбцоўскім раённым судзе: у Стоўбцах усе наяўныя адвакаты не прайшлі атэстацыю. Гэта раён, дзе цяпер увогуле адвакатаў не засталося, — ідэальная дэкарацыя для лукашэнкаўскіх судоў.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]