Навукоўцы здзейснілі прарыў у пошуку пазаземных цывілізацый

Распрацаваная новая методыка.

Навукоўцы прапануюць новую класіфікацыю пазаземных цывілізацый - па ступені іх інтэграцыі з прыродай. Грамадства, дасягнуўшы высокага ўзроўню развіцця, эканоміць энэргію і беражэ навакольнае асяроддзе, а не наадварот. РІА «Новости» высвятляе, ці захочуць у такім выпадку браты па розуме, каб іх заўважылі.

Адмова ад энэргетычнай іголкі

У 1964 годзе савецкі астрафізік Мікалай Кардаш прапанаваў падзяліць усе цывілізацыі на тры класы ў залежнасці ад таго, колькі энэргіі ім патрабуецца: уся энэргія планеты, зоркі або галактыкі.

Фрыман Дайсан прапанаваў ідэю штучнай канструкцыі вакол зоркі, што пераўтварае яе энэргію. Пабудаваць такую пад сілу толькі тэхналагічна вельмі развітой цывілізацыі. Сфера Дайсан паглынае выпраменьванне, награваецца і сама выпраменьвае ў інфрачырвоным дыяпазоне. Таму яе можна выявіць у Галактыцы.

Хоць амаль шэсцьдзесят гадоў пошукаў іншапланецян у рамках праекта SETI (Search-for-Extra-Terrestrial-Intelligence) нічога не далі, навукоўцы не апускаюць рукі. За апошнюю чвэрць стагоддзя астраномы адкрылі блізу чатырох тысяч планет у іншых зорных сістэмах. Разлікі паказваюць, што некаторыя з іх размешчаныя ў зоне заселенасці сваіх зорак - там, дзе ёсць умовы для развіцця жыцця.

Але што, калі прагрэс залежыць не ад колькасці выдаткаванай энэргіі? Указвае на гэта гісторыя чалавецтва. Вычарпальныя запасы выкапнёвага паліва прымусіла задумацца над энэргаашчаджаннем, пошукамі альтэрнатыўных крыніц. На нашых вачах адбылася сапраўдная «зялёная рэвалюцыя». Цяпер мы вынаходзім тэхналогіі, якія б не шкодзілі прыродзе, думаем, як загаіць раны, нанесеныя папярэднімі пакаленнямі.

Раней людзі пераўтваралі пад сябе планету, цяпер яны хочуць мадыфікаваць сябе, каб зліцца з ёй. Зыходзячы з гэтых меркаванняў, навукоўцы з Нямеччыны, Італіі і Чылі падзялілі пазаземныя цывілізацыі па ступені іх інтэграцыі з прыродай. Цяпер мы на першым узроўні, усё яшчэ актыўна ператвараем прыроду. На наступным станем пераўтвараць сябе, у тым ліку з дапамогай геннай інжынерыі. Вышэйшы ўзровень - цывілізацыі зліваецца з прыродай, канвертуючы мёртвую матэрыю Сусвету ў разумную.

У мадэлі ёсць розныя пераходныя тыпы цывілізацый. Будаўнікі сфер Дайсан і тэрафармавальнікі прыкметныя ў космасе, бо яны выдаткоўваюць шмат энэргіі і выкідваюць адходы. IT-галактыкі (накіроўваюць рэсурсы на вылічальныя даследаванні) таксама можна выявіць па цеплавому выпраменьванню. А вось цывілізацыі, якія найбольш зліліся з прыродай, цывілізацыі-невідзімкі і біяцывілізацыі энэргію берагуць, таму наўрад ці ўдасца іх знайсці, калі толькі яны самі гэтага не захочуць і не стануць падаваць сігналы.

Пазнай мяне, калі зможаш

Падлічана, што выявіць біямаркеры прымітыўнага жыцця больш верагодна, чым сляды тэхналагічна развітой цывілізацыі. Гэта выклікае надзею на тое, што наступныя пошукі на экзапланеце могуць прынесці плён. Зараз мы шукаем цеплавыя сляды, радыёсігналы, штучныя мегаструктуры ў космасе, але разумнае грамадства здольнае ціха і непрыкметна існаваць недалёка ад нас у суседняй зорнай сістэме. Мы пра іх не здагадаемся, бо не адрознім ад навакольнага асяроддзя.

Ці захочуць высокаразвітыя пазаземныя цывілізацыі, каб іх выявілі? Калі так, то што яны распачнуць? Бін Чжан з Нэвадскага ўніверсітэта ў Лас-Вегасе (ЗША) мяркуе, што яны могуць усталяваць маячкі, напрыклад штучныя хуткія радыёўсплёскі (Fast Radio Bursts, або FRB).

Гэта магутныя перыядычныя радыёсігналы мілісекунднай працягласці, якія ідуць з глыбінь Сусвету. Паходжанне іх невядомае. Аўтар мяркуе, што іншапланецяне будуць пасылаць FRB у галактычнай плоскасці. Так іх хутчэй заўважаць браты па розуму.

Хуткія радыёўсплёскі больш шанцаў заўважыць, чым вузкаскіраваны радыёсігнал накшталт паслання Арэсіба, адпраўленага ў 1974 годзе ў напрамку шаравога загрувашчвання M13. FRB не патрабуюць празмернай энэргіі, іх лягчэй падрабіць, чым, да прыкладу, гама-ўсплёскі. Калі радыёінтэрферометр SKA ў Афрыцы пабудуюць, то гэтыя сігналы можна будзе вывучыць дэталёва.

Якія шанцы нешта выявіць? Навукоўцы з Натынгемскага ўніверсітэта ў Вялікабрытаніі падлічылі, што, калі развіццё такой камунікабельнай цывілізацыі, як зямная, займае 4,5-5 мільярдаў гадоў, то ў Млечным шляху іх павінна быць блізу 36.