«МК»: Таямніцы «інсульту» Лукашэнкі ці каму ў Беларусі хочуць перадаць уладу

Ёсць у Беларусі «план Б»?

Беларусь магла застацца без прэзідэнта. Адзін з украінскіх інтэрнэт-парталаў са спасылкай на свае крыніцы паведаміў, што Лукашэнка перанёс інсульт: нібыта менавіта праз гэта давялося скасаваць запланаваную паездку ў Гомель.

Чуткі пра магчымыя праблемы са здароўем у Лукашэнкі тут жа зняпраўдзіла ягоная прэс-сакратарка, назваўшы іх «трызненнем». 31 ліпеня Лукашэнка ўпершыню з'явіўся на публіцы пасля вестак пра хваробу і правёў сустрэчу з кіраўніком Менскага аблвыканкама Анатолем Ісачанкам.

Сказаць дакладна, чаму Лукашэнка скасаваў запланаваны візіт і ці сапраўды дыктатар быў нездаровы, - нельга. Адзінае, што можна сказаць дакладна, - Лукашэнка не вечны. І хоць у наступным годзе ён адзначыць 25-годдзе свайго кіраўніцтва краінай, калі-небудзь неабходнасць у змене ўлады ўсё ж узнікне.

Ёсць у Беларусі «план Б» на гэты конт? Ці пралічаныя ўсе хады, на выпадак «дня Ч», як гэта зрабілі ў Вялікабрытаніі для дзейнай каралевы Элізабэт II? Якая імавернасць, што ўлада пяройдзе ў спадчыну, і наступным кіраваць краінай стане трэці сын Лукашэнкі Міколка (якому, між іншым, праз месяц споўніцца 14 гадоў) распавёў «Московскому комсомольцу» намеснік дэкана факультэта сусветнай эканомікі і сусветнай палітыкі ВШЭ Андрэй Суздальцаў:

- У Беларусі ўстаноўлены тыповы таталітарны рэжым, і легітымнасць можа падтрымлівацца толькі сталым з'яўленнем Лукашэнкі на людзях, дэманстрацыяй здароўя, актыўнасці. І вось гэтыя чатыры з гакам дні выклікалі шок, тым больш, што Лукашэнка не з'явіўся на загадзя падрыхтаванае мерапрыемства. Мы не будзем казаць аб версіях для чаго гэта было зроблена. Ёсць версія, што ён спрабуе ўхіліцца ад сустрэчы з Пуціным на гэтым тыдні... Але вось ён з'явіўся. Пытанне перадачы ўлады ў Беларусі - гэта пытанне крызісу.

Лукашэнка пры ўладзе пяты тэрмін, рыхтуецца да шостага. Цяпер рыхтуецца магчымы механізм перадачы ў спадчыну, але час падціскае, як бачыце. Рэальная сітуацыя змены ўлады будзе мець цяжкія наступствы. Я адзін раз такое бачыў у Беларусі, у канцы сакавіка 2006 года пасля досыць цяжкай перадвыбарчай кампаніі Лукашэнкі вельмі нерваваўся і цяжка прыхварэў. На тры дні Менск літаральна замёр.

На сённяшні дзень калі б з ім здарыўся рэальны інсульт, то згулялі б тры чыннікі. Першы - гэта вайна груповак. Раней казалі, што ёсць дзве групоўкі, якія змагаюцца за ўладу, якія сочаць адна за адной. Цяпер іх ужо тры. Сутычка паміж імі рэальная. Другі варыянт развіцця падзей - мяцеж. У краіне ёсць моцная групоўка сілавікоў. А трэці варыянт - калі б насельніцтва адчула, што становішча цяжкае і Лукашэнка сыходзіць, то мы маглі б чакаць выступаў насельніцтва ў фармаце радасці. Такія рэчы страшнейшыя, за рэвалюцыю.

У Канстытуцыі прапісана, што другая асоба дзяржавы - прэм'ер-міністр. Калі сыходзіць Лукашэнка, то ўлада адразу пераходзіць у рукі прэм'ер-міністра. Але прэм'ер-міністр у Беларусі выконвае ролю стрэлачніка, вінаватага ва ўсім.

І гэта барацьбу за ўладу толькі стымулюе. Чвэрць стагоддзя на месцы прэм'ераў былі розныя людзі, але часцей за ўсё падбіраліся такія, якія ў выпадку чаго не трымаліся б за ўладу. Сітуацыя складаная, паступовага пераходу ўлады не будзе - без сутычкі не абысціся. Згодна з запланаваным канстытуцыяй рэферэндуму, пра які цяпер змоўклі (справа ў тым, што такі рэферэндум не можа прайсці без падтрымкі Расеі), ёсць некалькі варыянтаў, у тым ліку з'яўленне пасады віцэ-прэзідэнта, які і будзе ў выпадку чаго кіраваць дзяржавай.

Не выключалася, што на гэта месца планавалася прызначыць старэйшага сына Лукашэнкі Віктара. З іншага боку, улічваючы, што Лукашэнка добра ведае сваё атачэнне, калі б такая пасада з'явілася, ён мог бы ім гандляваць. Гэта значыць выкарыстоўваць яго як варыянт балансавання паміж рознымі групоўкамі.