Лукашэнка не разумее, што яго палітыка вядзе да калапсу

Улада спрабуе ісці супраць законаў эканомікі.

Швейцарская даследчая структура «Credit Suisse Research Institute» правяла падлікі, з якіх вынікае, што дабрабыт беларусаў за 11 гадоў знізіўся ў 6,3 разы.

Пры правядзенні ўлічвалася ВУП на душу насельніцтва, стан хатніх гаспадарак, кошты на нерухомасць і каштоўныя паперы, абменныя курсы, абавязкі, дарослы працэнт насельніцтва, чалавечыя і прыродныя рэсурсы, а таксама капітальныя і тэхналагічныя дасягненні.

Сітуацыю для сайта Charter97.org пракаментаваў адзін з лідараў рабочага руху ў Беларусі, экс-старшыня незалежнага прафсаюза РЭП Генадзь Фядыніч.

- Пасля пачатку вашага пераследу ўладамі ў прафзвяз РЭП уступіла вялікая колькасць чалавек. Людзі прыходзяць са сваімі праблемамі, дзеляцца сітуацыяй. На падставе іх слоў - ці сапраўды так рэзка знізіўся ўзровень жыцця ў краіне?

- Не бяруся судзіць наконт рэзкасці, але само падзенне ўзроўню жыцця вельмі прыкметнае. Некалькі гадоў таму ў эканоміцы Беларусі пачаліся працэсы, якія пахіснулі пазіцыі нават тых людзей, якіх можна было назваць сярэднім класам.

Крлькасць людзей у Беларусі, якія жывуць за мяжой беднасці, прагрэсуе. Што робіць у гэтай сітуацыі ўлада? Яна не матывуе людзей працаваць і зарабляць грошы. Матывацыя ідзе атрымліваць грошы - старым савецкім стэрэатыпам.

Мала хто ў краіне кажа: я зарабіў. Большасць кажа - я атрымаў заробак. Дык вось, створанай Лукашэнкам сістэме выгадна, каб людзі ўважалі, што яны існуюць на заробак і ўвесь час думалі, як гэта дажыць ад заробку да заробку.

І не толькі пенсіянеры, але і сем'і «сярэдняга класа» сёння ацэньваюць свае спажывецкія здольнасці як крытычныя: кошты на базавыя паслугі і прадукты растуць значна хутчэй заробкаў.

І на фоне гэтага ўлады прапануюць увесці акцыз на мясную прадукцыю! Выбачайце, але ва ўсім свеце ёсць акцызы толькі на гарэлку і на тытунь. Не спрабуйце ісці супраць законаў эканомікі.

Лукашэнка, напэўна, не разумее, што развітая эканоміка немагчымая без развітога спажывання і годных даходаў у большасці грамадзян. Такая «напаўрынкавая» палітыка, з ручным рэгуляваннем коштаў і заробкаў, адназначна вядзе да калапсу. Па-іншаму не можа быць у сучаснай эканоміцы.

Лічбы, прыведзеныя «Credit Suisse», адлюстроўваюць рэальныя тэндэнцыі ў Беларусі, ім можна давяраць. Іх высновы пацвярджаюцца і іншымі методыкамі падліку.

Давайце звернем увагу на тое, як імкліва расце запазычанасць беларусаў за паслугі ЖКГ. А гэта - прамы паказчык падзення даходаў і ўзроўню жыцця. Пры гэтым яшчэ не ўводзіліся 100%-я тарыфы для «дармаедаў», а ўслед за імі - для астатніх катэгорый насельніцтва.

- Як ні дзіўна, але трывожныя лічбы пачалі трапляць нават у афіцыйную статыстыку. Паводле звестак Белстата, больш за 3 млн беларусаў не могуць дазволіць сабе мінімальны набор тавараў і паслуг. Ваш прафзвяз мае шырокую сетку ў рэгіёнах. Ці сапраўды ў краіне такі ўзровень беднасці?

- Парадаксальнасць сітуацыі ў тым, што гэта стала ўжо не толькі праблемай рэгіёнаў. Значнае зніжэнне ўзроўню жыцця адбываецца і ў Менску. Дастаткова правесці сезонны маніторынг коштаў на буйных рынках, накшталт «Камароўкі», каб пераканацца: спажывецкая кошык прыкметна змізарнеў, на многія прадукты ў людзей не стае грошай.

Другі важны паказчык: людзі пачынаюць ужо забіраць рублёвыя ўклады з банкаў. Гэта азначае, што скончылася валютная падушка бяспекі, якая была выдаткаваная на тое, каб змякчыць абвал узроўню жыцця і спажываць па-старому.

Цяпер харчовы шопінг для сталічных пенсіянераў ператварыўся ў квэст з паездкамі па горадзе ў пошуках распродажы самых танных прадуктаў. І нават рацыён менскага працоўнага кардынальна змяніўся. Сёння далёка не кожная сям'я, якая працуе, можа дазволіць сабе мяса штодня. А гэта - адна з умоў выканання цяжкай фізічнай працы.

Сёння прафзвяз РЭП кажа пра тое, што трэба паэтапна пераходзіць на пагадзінную аплату працы. Пры гэтым тарыф першага разраду павінен раўняцца мінімальнаму спажывецкаму бюджэту, гэта значыць таму мінімуму тавараў, паслуг і прадуктаў, які працоўны чалавек павінен зарабляць. У Беларусі гэтага няма.

Таму я не веру лічбам афіцыйнай статысткі, нават калі яна кажуць пра тры мільёны чалавек, якія не могуць дазволіць сабе мінімальны набор прадуктаў і паслуг. Рэальная лічба - большая. Справа ў методыцы падліку: ужо даўно ніхто не пералічваў мінімальны спажывецкі бюджэт у Беларусі. Калі яго пералічыць па коштах сённяшняга дня, то гэтую лічбу, тры мільёны, трэба павялічыць на 20-25%.

Мінімальны спажывецкі бюджэт цяпер павінен раўняцца 450 рублям. Ці многія рабочыя зарабляюць такі заробак? Не. Самая распаўсюджаная лічба - 250-300 рублёў.

- У Польшчы, паводле падлікаў «Credit Suisse», паказчык узроўню жыцця цяпер у 20 разоў вышэйшы, чым у нас. Як думаеце, ці будуць калі-небудзь і ў Беларусі такія жыццёвыя стандарты і што для гэтага трэба рабіць?

- Я не сумняваюся, што Беларусь можа дасягнуць такіх паказчыкаў. Я добра памятаю, якім быў узровень жыцця ў Польшчы гадоў 25 таму. І што адбывалася потым.

Таму проста дзеля годнага жыцця трэба рабіць самае галоўнае: мяняць палітычную сістэму. І паралельна з гэтым мяняць эканамічную сістэму.

Беларуссю павінны кіраваць людзі, якім народ давярае.

На чале дзяржаўнай палітыкі павінны стаяць інтарэсы грамадзяніна, а не касты ўлады. Усе палітыкі, і на месцах, і на самым версе, павінны свабодна выбірацца на сумленных, адкрытых выбарах.

Тады з'явяцца і прывабны для інвестараў клімат, і вернуцца ў краіну людзі, якія працуюць.