Прэпарат на мільярды долараў знайшлі на Востраве Пасхі
11- 30.09.2025, 15:18
- 11,034
Карэннае насельніцтва таксама ўнесла свой уклад.
У 1964 годзе на Востраве Пасхі канадская экспедыцыя сабрала ўзоры глебы, адзін з якіх утрымліваў бактэрыю Streptomyces hygroscopicus. Менавіта яна дала свету рапаміцын — антыбіётык, які пазней стаў імуннадэпрэсантам і «залатым стандартам» у транспланталогіі і кардыялогіі. Сёння яго вывучаюць як сродак супраць раку, дыябету, нейрадэгенератыўных хвароб і нават старэння, піша The Conversation (пераклад — сайт Charter97.org).
Рапаміцын стаў навуковай сенсацыяй і прынёс кампаніям мільярды долараў, але жыхары Рапа-Нуі, імя якіх дало назву прэпарату, не атрымалі ніякай выгоды. Больш за тое, гісторыя адкрыцця амаль не згадвае іх.
Экспедыцыя пад кіраўніцтвам канадцаў Стэнлі Скорыны і Жоржа Нограды даследавала каля тысячы мясцовых жыхароў, збіраючы біялагічныя матэрыялы, а таксама больш за 200 узораў глебы і раслін. Удзел астравіцянаў забяспечваўся падарункамі і ўгаворамі праз мясцовага святара. Шматлікія гісторыкі сёння называюць гэты праект прыкладам «навуковага каланіялізму»: белыя даследчыкі разглядалі карэннае насельніцтва як «жывую лабараторыю», ігнаруючы яго гісторыю, культуру і змешанае паходжанне.
Пазней вучоны Сурэндра Сегал выдзеліў малекулу і давёў яе да камерцыйнага поспеху, аднак у ключавых публікацыях ні Нограды, ні сама экспедыцыя не былі згаданыя.
З таго часу рапаміцын стаў адным з найбольш згаданых прэпаратаў у медыцынскай літаратуры, але Рапа-Нуі так і не атрымала кампенсацыі. Пытанне пра «біапірацтва» і правы карэнных народаў пастала толькі праз дзесяцігоддзі — з з’яўленнем міжнародных пагадненняў кшталту Канвенцыі аб біяразнастайнасці (1992) і Дэкларацыі ААН аб правах карэнных народаў (2007).
Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe
Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]
