«Упершыню за шмат гадоў адчуваю, што жыву нармальна»

Якіх работнікаў не стае ў Польшчы і ці гатовыя браць на гэтыя месцы беларусаў.

У Польшчы 23 прафесіі дэфіцытныя, вынікае са справаздачы Barometr Zawodów 2025. Мацней за ўсё кадравы голад адчуваецца ў будаўніцтве, адукацыі, ахове здароўя, транспартна-лагістычнай сферы. MOST вывучыў, якіх спецыялістаў не стае, і пагаварыў з беларусамі пра тое, ці лёгка замежнікам уладкавацца на гэтыя спецыяльнасці.

Каго не стае ў Польшчы?

Паводле ацэнак гульцоў транспартна-лагістычнай галіны (TSL), ужо цяпер Польшчы не стае 100 тысяч прафесійных кіроўцаў. Гэта агульнаеўрапейская тэндэнцыя: у цэлым кадравы дэфіцыт у сектары TSL у Еўропе ацэньваецца на 1,1 млн чалавек.

У будаўніцтве, паводле звестак Credit Agricole BP, у 2026 годзе Польшчы будзе не ставаць 54,3 тысячы работнікаў.

А нястача медсясцёр, паводле ацэнак Польскага прафсаюза медсясцёр і акушэрак, ужо дасягнула 156 тысяч і можа павялічыцца да 262 тысяч да 2039 года.

У цэлым такая сітуацыя характэрная для ўсіх рэгіёнаў Польшчы. Напрыклад, кіроўцаў грузавікоў і цягачоў не стае ў 331 павеце (усяго ў Польшчы іх 380), лекараў — у 315, настаўнікаў прафпрадметаў — у 267, а галоўных бухгалтараў — у 256.

Рынак працы выратуюць мігранты?

Паводле прагнозаў Польскага Інстытута эканомікі, да 2035 года польскі рынак працы пакіне больш за 3,8 млн супрацоўнікаў, а новы прыток складзе толькі 1,7 млн чалавек. Адсутныя 2,1 млн часткова будуць замененыя за кошт аўтаматызацыі працы, а часткова — за кошт залучэння мігрантаў.

Аднак нават на дэфіцытным рынку замежніку не заўсёды проста знайсці працу. Адбіваецца моўны бар'ер, ускладненне легалізацыйных працэдур, а таксама неабходнасць пацвярджаць кваліфікацыю. Гаворка ідзе не толькі пра спецыялістаў высокага ўзроўню, то таксама, напрыклад, аб электрыках, якім трэба атрымаць допуск SEP.

«Падумала, гэта шанец зачапіцца»

Наталлі 45 гадоў, яна з Магілёва. Да пераезду ў Польшчу працавала эканамісткай у будаўнічай кампаніі, вяла каштарысы і першасную дакументацыю. У Варшаве, дзе яны з мужам асталяваліся з 2021 года, адразу ўладкавацца паводле спецыяльнасці не атрымалася. Працадаўцы не хацелі браць супрацоўніка без ведання мясцовага заканадаўства і мовы.

- Я не марыла быць бухгалтаркай. Проста падумала: калі бухгалтары ў дэфіцыце, можа, гэта шанец зачапіцца, - распавядае жанчына.

Яна скончыла курсы і атрымала кваліфікацыйны сертыфікат бухгалтарскага ўліку. Гэта дало права прайсці стажыроўку ў польскай бухгалтарскай фірме. Але, як прызнаецца Наталля, практыка была больш складанай, чым яна меркавала:

- На курсах вучылі базу. А на працы кожны дзень рэальны кліент, рэальная падатковая. Я не спраўлялася з разлікамі ПДВ, заблыталася ў польскіх тэрмінах падачы дэкларацый. Калегі дапамагалі, але пасля трох месяцаў сказалі, што не гатовыя браць на сталую працу.

Паўнавартаснай працы ў польскіх бухгалтарскіх кампаніях Наталля так і не знайшла — без упэўненага ведання польскага заканадаўства і тэрміналогіі канкураваць з мясцовымі спецыялістамі было цяжка. У выніку ўладкавалася на паўстаўкі ў невялікую фірму з украінскім капіталам, дзе вядзе першасную дакументацыю.

- Так, гэта не тая стабільнасць, на якую я разлічвала. Але тут не патрабуюць немагчымага. Я вучуся далей, чытаю Падатковыя навіны і проста імкнуся не страціць матывацыю. Гэта не няўдача - гэта зацяжны старт, - кажа яна.

«Больш не прачынаюся ад званкоў, што бабуля ўпала ў калідоры»

Багдану 50 гадоў, ён з Бабруйска. Да 2020 года працаваў тэрапеўтам у раённай бальніцы. Успамінае, што нават з дзяжурствамі і працай на знос заробак быў крыху вышэйшышы за 1000 рублёў. Пасля падзей 2020 года ён звольніўся і задумаўся аб пераездзе.

- Я не малады, не праграміст. Але зразумеў, што калі не паеду цяпер — потым будзе позна, — тлумачыць ён.

Багдан стаў шукаць, дзе можа быць запатрабаваны. Чытаў пра дэфіцытныя прафесіі ў краінах ЕЗ і заўважыў, што кіроўцы грузавікоў стабільна ўваходзяць у топ патрэбных спецыялістаў у Польшчы і Нямеччыне.

- Я разумеў, што гэтая прафесія — адна з нямногіх, куды рэальна можна ўладкавацца, нават калі табе не 25, — кажа ён.

Багдан прайшоў курсы, атрымаў польскае Пасведчанне кіроўцы катэгорыі C + E, якое дае права кіраваць вялікагрузам з прычэпам, і ўладкаваўся кіроўцам у Міжнародную лагістычную кампанію. Цяпер за кожны працоўны дзень у рэйсе ён атрымлівае блізу 90 еўраў. Працуе паводле графіку 3/1-тры тыдні ў рэйсе, тыдзень дома.

- На першай працы мне патлумачылі, што не трэба геройстваваць — трэба выконваць тахограф. Мне як былому лекару было нават дзіўна, што тут рэальна клапоцяцца пра здароўе работнікаў, — кажа ён.

Праз паўгода Багдан перавёз у Польшчу жонку, цяпер яны здымаюць кватэру недалёка ад Познані. Жонка займаецца домам і вывучае польскую мову.

- Я больш не дзяжуру начамі і не прачынаюся ад званкоў, што бабуля ўпала ў калідоры. Так, я змяніў прафесію. Але ўпершыню за шмат гадоў адчуваю, што жыву нармальна, без стрэсу, без страху, што заўтра звольняць ці не заплацяць.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас charter97@gmail.com