Foreign Policy: Турэцкая зброя захоплівае ЗША
- 26.05.2025, 12:27
- 6,922

Яна танная і карыстаецца попытам ва ўсім свеце.
У апошнія гады Турцыя стала найбуйнейшым пастаўшчыком агнястрэльнай зброі ў ЗША, пацясніўшы еўрапейскіх і амерыканскіх вытворцаў, піша выданне Foreign Policy (пераклад - сайт Charter97.org).
Лідарам сярод турэцкіх брэндаў стаў Canik – даччыная кампанія холдынгу Samsun Yurt Savunma (SYS), вядомая сваімі недарагімі, але якаснымі 9-мм паўаўтаматычнымі пісталетамі.
Пісталеты Canik, як адзначаюць эксперты, выгадна адрозніваліся спалучэннем цаны і якасці. Яны лёгкія, зручныя для стральбы і падыходзяць для навічкоў, у тым ліку жанчын і моладзі. Пры кошце, ніжэйшым за $400, яны сталі асабліва папулярнымі сярод малазабяспечаных пакупнікоў.
Паводле інфармацыі амерыканскага Бюро кантролю за алкаголем, тытунём, зброяй і выбуховымі рэчывамі (ATF), у 2023 годзе 74% зброі, канфіскаванай на месцах злачынстваў, склалі пісталеты, амаль палова з іх - калібру 9 мм. Паводле даследавання Everytown for Gun Safety, чатыры з дзесяці брэндаў у ЗША, якія часцей за ўсё адсочваюцца, – замежнай вытворчасці, уключаючы Canik.
«Эканоміка простая: танная зброя азначае большую рызыку гвалту», – кажа Сара Берд-Шарпс, былая дырэктарка ў даследаваннях у Everytown.
Поспех кампаніі SYS стаў магчымы дзякуючы рэформам у абароннай прамысловасці Турцыі, якія пачаліся з 2004 года за Раджэпам Таіпам Эрдаганам, які на той момант займаў пасаду прэм'ер-міністра краіны. Дзяржава стала актыўна субсідаваць экспартна-арыентаваныя абаронныя кампаніі, выдаючы ім ільготныя крэдыты і замовы ад войска і паліцыі.
У 2012 годзе SYS упершыню прадала сваю прадукцыю ЗША, уклаўшы партнёрства з буйным імпарцёрам Century Arms. Амерыканскія партнёры дапамаглі адаптаваць пісталеты пад густы мясцовага рынка. З таго часу папулярнасць Canik няўхільна расла, а мадэлі SYS атрымалі прызнанне на міжнародных выставах і сярод спажыўцоў.
Хоць імпарт зброі ў ЗША рэгулюецца з 1968 года, шчыліны ў законе дазваляюць увозіць мадэлі, прызнаныя прыдатнымі для «спартовых мэт», альбо збіраць зброю ў ЗША з імпартных дэталяў. У 2022 годзе, сутыкнуўшыся з адмовай у сертыфікацыі новага пісталета, Canik адкрыў свой першы завод у ЗША - у Фларыдзе. Гэта дазволіла абысці імпартныя абмежаванні і пашырыць вытворчасць да цяжкай стралковай зброі і гармат.
SYS рушыла ўслед прыкладу іншых замежных вытворцаў, такіх як Glock, Sig Sauer і IWI, якія адкрылі свае заводы ў ЗША. Гэта дазволіла кампаніі спрасціць выкананне амерыканскіх законаў і павысіць шанцы на атрыманне буйных дзяржаўных заказаў.
У 2023 годзе прыбытак SYS склаў $190 млн - утрая больш, чым уся вайсковая дапамога ЗША Турцыі ў найлепшыя гады. Нягледзячы на санкцыі Вашынгтона супраць Анкары за закуп расейскіх С-400, амерыканскія пакупнікі па-ранейшаму, няхай і ўскосна, фінансуюць турэцкую абаронную прамысловасць - ад гармат і турэляў да баявых дронаў.