Навукоўцы адкрылі планету ў форме лімона
1- 19.12.2025, 22:39
Газавы гігант ужо выклікаў шырокую цікавасць у навуковай супольнасці.
Навукоўцы паведамілі пра адкрыццё надзвычай незвычайнай экзапланеты, форма і склад якой не ўпісваюцца ў існуючыя тэорыі фарміравання планет, паведамляе Daily Mail. Газавы гігант, які атрымаў абазначэнне PSR J2322–2650b, быў выяўлены з дапамогай касмічнага тэлескопа James Webb і ўжо выклікаў шырокую цікавасць у навуковай супольнасці.
Па памерах планета супастаўная з Юпітэрам, аднак яе фізічныя характарыстыкі рэзка адрозніваюцца ад усяго, што раней назіралі астраномы. Пад уздзеяннем экстрэмальнай гравітацыі яна набыла выцягнутую форму, якая нагадвае лімон. Навукоўцы лічаць, што дэфармацыя выклікана магутным гравітацыйным уздзеяннем зоркі, вакол якой яна абарачаецца.
У адрозненне ад большасці вядомых экзапланет, PSR J2322–2650b абарачаецца не вакол звычайнай зоркі, а вакол пульсара — нейтроннай зоркі. Маса такога аб'екта супастаўная з сонечнай, але сціснутая да памераў вялікага горада. Планета знаходзіцца на адлегласці каля 750 светлавых гадоў ад Зямлі і размешчаная ўсяго ў 1,6 мільёна кіламетраў ад свайго пульсара.
З-за такой блізкай арбіты яна падвяргаецца пастаяннаму ўздзеянню магутнага выпраменьвання, уключаючы гама-прамяні. Адзін поўны абарот вакол зоркі займае ўсяго каля 7,8 гадзіны.
Асаблівую здзіўленасць у даследчыкаў выклікаў хімічны склад атмасферы планеты. Даныя тэлескопа паказалі наяўнасць малекулярнага вугляроду пры практычна поўнай адсутнасці вады, метану і вуглякіслага газу. Паводле слоў доктара Майкла Чжана з Чыкагскага ўніверсітэта, падобны тып атмасферы раней не назіраўся ні ў адной з вывучаных экзапланет.
PSR J2322–2650b таксама з'яўляецца адзіным вядомым газавым гігантам, што абарачаецца вакол нейтроннай зоркі. Гэта робіць яе яшчэ больш загадкавай, бо падобныя зоркі, як правіла, альбо знішчаюць суседнія аб'екты гравітацыяй, альбо выпарваюць іх магутным выпраменьваннем.
Паходжанне планеты застаецца незразумелым. Паводле даследчыкаў, яна не магла сфарміравацца ні як звычайная планета, ні як вынік разбурэння зоркі. Ні адзін з вядомых механізмаў планетаўтварэння не тлумачыць такое экстрэмальнае ўзбагачэнне вугляродам.
Адна з рабочых гіпотэз прадугледжвае, што ў працэсе ахалоджвання ўнутры планеты вуглярод і кісларод маглі крышталізавацца, а затым чыстыя вугляродныя крышталі падняліся ў верхнія пласты і змяшаліся з гелем. Аднак гэтая тэорыя не тлумачыць адсутнасці азоту і кіслароду ў атмасферы.