«Ніколі не баяўся працы рукамі»

Гісторыя беларускага фехтавальніка, які эміграваў у 58 гадоў.

Экс-старшы трэнер зборнай Беларусі па фехтаванні Аляксандр Мікалайчук цяпер трэніруе ў Кракаве аматараў. Але гэта па суботах. А з панядзелка па пятніцу ўсталёўвае вокны. Яго не пужаюць пад’ём пешшу на 9-ы паверх і капрызы надвор’я.

Жыццё спартоўца рэзка павярнулася пасля 2020 года, калі ён падпісаў ліст за сумленныя выбары. Але ён кажа, што пра той учынак не шкадуе. MOST пагаварыў з Аляксандрам Мікалайчуком пра цяжкасці эміграцыі, змену прафесіі і беларускую супольнасць у Кракаве.

Калега па зброі дапамог уладкавацца на новым месцы

Аляксандр быў вымушаны пакінуць Беларусь у 2021 годзе. Беларус абаснаваўся ў Кракаве. Гэты горад быў яму знаёмы паводле польскіх спаборніцтваў сярод фехтавальнікаў-ветэранаў.

— На гэтых стартах пачаў цесна кантактаваць з адным з супернікаў, прыкладна майго ўзросту. А ён жыве ў Кракаве. І калі пакінуў Мінск у 2021-м, дык гэты, як кажуць, калега па зброі, дапамог уладкавацца на новым месцы. Горад увогуле ўдала размешчаны. Працягваю ездзіць на спаборніцтвы і па Польшчы, і ў іншыя краіны ЕЗ — з Кракава зручна дабірацца ў любым напрамку.

Аляксандр лічыць, што Кракаў адрозніваецца ад іншых польскіх гарадоў у лепшы бок.

— Гэты горад пастаянна кіпіць. Заўважыў, што ў Кракаве заўсёды шмат людзей. У выходныя дык увогуле як мурашнік — асабліва ў цэнтры. Турысцкая Мекка, як я называю. Мне гэта падабаецца. У іншых польскіх гарадах — нават умовных Гданьску або Уроцлаве — не так, а ў некаторых мясцінах увогуле цішыня. У Кракаве мала шэрага надвор’я. Гэта вялікі плюс. Можа, камусьці не хапае снежнай зімы, але мяне ўсё задавальняе.

«Бачыў, што нас большасць»

Беларусу давялося эміграваць з-за сваёй грамадзянскай пазіцыі ў 58 гадоў. Найбольш складанай Аляксандр называе неабходнасць вучыць новую мову.

— Пакуль не ўдаецца авалодаць польскай у той ступені, у якой хацелася б. Практыка ёсць, але яшчэ не ўсё разумею. Можа, няма моцнай матывацыі. Ведаеце, у свой час працаваў год у Германіі. Нямецкую проста не выносіў, як яна гучыць, але давалася яна значна лягчэй. А ў школе з задавальненнем вучыў французскую — на гэтай мове, дарэчы, традыцыйна судзяць фехтаванне.

Часам Аляксандру няпроста і маральна. Цяпер ён не можа прыязджаць у родную краіну, што выклікае смутак. Кажа, што сумуе па Мінску і ўспамінае дом.

Тым не менш пра зроблены ў 2020 годзе выбар не шкадуе. Кажа, што не меў права маўчаць пасля фальсіфікацыі вынікаў галасавання і наступнага гвалту з боку сілавікоў.

— Бачыў, што нас большасць. Не атрымалася нешта змяніць, але народ масава выказаўся. Веру, што ў Беларусі ўсё роўна адбудуцца перамены, хай і не хутка. А вось пра што шкадую дагэтуль, дык гэта пра падзеі 2010-га. Калі ў Мінску пачаліся пратэсты пасля выбараў, я выйшаў на вуліцу, але спужаўся ісці ў эпіцэнтр падзей.

«Быў гатовы маральна і не пакутаваў»

Ужо на трэці дзень пасля прыезду ў Польшчу Мікалайчук пайшоў працаваць на будоўлю. Разам з украінцам яны ўладкаваліся на земляныя работы.

— Напрыклад, дзесьці пракладалі каналізацыю. Экскаватар не мог пад’ехаць — мы з калегам працавалі лапатамі. Катаржная праца. Але я быў гатовы маральна і не пакутаваў. Галоўнае ж, як у галаве сябе наладзіш.

Потым пачалася паўнамаштабная вайна ва Украіне, і Аляксандр застаўся без напарніка — той на радзіме запісаўся ў тэр’абарону. А беларус змяніў профіль і стаў займацца ўсталяваннем вокнаў.

— Ніколі не баяўся працы рукамі. У Мінску ў свой час зрабіў рамонт пасля куплі кватэры. Таму не бачу праблем, што ў эміграцыі пераключыўся на фізічную працу. Для мяне гэта і як трэніроўка перад турнірамі, калі не атрымліваецца пайсці ў залу.

Акрамя беларуса, у камандзе ўкраінец і чацвёра палякаў. Працуюць і на шкленні будуючыхся шматпавярховых дамоў, і на дробных аб’ектах. Заказаў хапае.

— Не назваў бы працу манатоннай. Можа, збоку гэта і здаецца простай справай, але, паверце, не ўсё так проста з вокнамі, трэба набіць руку, каб атрымлівалася без нараканняў.

«Цяплей апрануўся — і ўсё нармальна»

Аляксандр не хавае, што ў плане фізічнай формы дасць фору і сваім маладым напарнікам.

— Яны не надта любяць рухацца. Напрыклад, працуем на дзявятым паверсе аб’екта — хлопцы і абед бяруць наверх, каб не рабіць лішніх рухаў. А я люблю хадзіць уверх-уніз, сам выклікаюся нешта прынесці. Аднойчы за дзень так падняўся і спусціўся 20 разоў.

Заробак беларуса задавальняе, а вось уставаць даводзіцца вельмі рана: бывае, у шэсць раніцы брыгада ўжо на аб’екце. Працуюць з панядзелка па чацвер па 10 гадзін, а ў пятніцу заканчваюць апоўдні.

Мікалайчук жартуе, што дрэннага надвор’я ў ягонай цяперашняй прафесіі не бывае — затое ёсць дрэннае адзенне.

— Цяплей апрануўся — і ўсё нармальна. Часам улетку нават больш шанцаў захварэць, таму што ў новабудоўлі, пакуль не ўсталяваныя вокны, можа быць вельмі моцная цяга.

«Адрэналіну ў фехтаванні шмат»

Аляксандр прызнаецца, што адным фехтаваннем, калі гэта не праца трэнера зборнай, у Польшчы сям’ю не пракарміш. Але, працуючы ў будаўнічай кампаніі, пра фехтаванне не забываецца. Акрамя ўдзелу ў ветэранскіх турнірах, дзе цяпер выступае за Польшчу, трэніруе групу аматараў.

— Сабраліся ўпершыню ў верасні — дзякуй сарафаннаму радыё. З таго часу трэніруемся ў клубе па суботах. Фехтуем на рапірах. Да мяне стабільна ходзіць 10–12 чалавек з Беларусі і Украіны. Калі будзе больш, адкрыю другую групу. Карыстаючыся выпадкам, усіх запрашаю.

Беларус лічыць фехтаванне «унікальным відам спорту».

— Па-першае, гэта рухальная актыўнасць. Па-другое, ты, як у шахматах, пастаянна пралічваеш намеры суперніка. І ўсё гэта трэба рабіць максімальна хутка, іначай супернік аперадзіць цябе і нанясе ўкол. Эмоцый, адрэналіну ў фехтаванні шмат.

Мікалайчук кажа, што ў Кракаве ў яго пашырылася кола зносін у параўнанні з Мінскам.

— Пастаянна ўдзельнічаю ў нейкіх актыўнасцях, сустракаюся з новымі знаёмымі. У Кракаве хапае беларусаў: і былыя палітвязні, і вольныя спартоўцы, якія не маўчалі ў 2020-м. Жыццё так павярнулася, што з некаторымі пазнаёміўся зусім нядаўна і пачуў шмат цікавых гісторый.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]