Андрэй Новік: Пра гэту падзею ў Беларусі маўчаць

Чым унікальны спектакль «Bieżeńcy 1915», які пакажа BY TEATR.

У Варшаве адбудзецца прэм'ера спектакля «Bieżeńcy 1915», які распавядае пра трагічную і амаль забытую старонку ў гісторыі беларусаў — масавае перасяленне падчас Першай сусветнай вайны. Пастаноўку стварылі артысты BY TEATR.

Як ствараўся спектакль «Bieżeńcy 1915» і якую ідэю ён нясе гледачу? Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з рэжысёрам і акцёрам пастаноўкі Андрэем Новікам.

— Спектакль «Bieżeńcy 1915» грунтуецца на кнізе польскай пісьменніцы Анэты Прымака-Анішк «Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy». Гэтая кніга адлюстроўвае ўсю карціну забытай — як у Польшчы, так і, тым больш, у Беларусі — гісторыі.

Кніга выйшла дзесяць гадоў таму, у 2015-м, да стагоддзя перасялення. Падчас Першай сусветнай вайны цэлыя вёскі — пераважна этнічнае беларускае насельніцтва, праваслаўныя — сыходзілі ўглыб Расіі. Гэта, вядома, было часткай палітыкі царскіх войскаў — пакінуць для немцаў «выжжаную зямлю», без працоўных рэсурсаў, без людзей, якіх можна было б прызваць у армію.

Гэта адно з самых масавых перасяленняў мірнага насельніцтва XX стагоддзя ў Усходняй Еўропе: каля 3,5 мільёна чалавек былі выгнаныя, з іх амаль мільён складалі беларусы.

— Чаму вы абралі менавіта гэтую тэму? Бо гісторыя перасялення беларусаў на далёкія рубяжы Расійскай імперыі амаль невядомая шырокай публіцы.

— Гэта тэма вельмі моцна пераклікаецца з сённяшнім днём, з тым, што адбываецца на прасторах Еўропы сёння — пачынаючы з 2020 года, потым 2022-га, калі пачалася вайна, і да сённяшняга дня. Хоць у гісторыі прамыя паралелі не заўсёды дарэчныя, але тэма спектакля абсалютна пераплятаецца з днём сённяшнім.

І, вядома, гэтыя тэмы закранулі нас саміх, бо гэта і нашы гісторыі. Нам хацелася папрацаваць праз прызму люстэрка — паказаць еўрапейскаму гледачу, як сто гадоў таму бежанцы ішлі з Захаду на Усход, а сёння ідуць з Усходу на Захад.

— Сотні тысяч беларусаў сёння таксама вымушаныя жыць у выгнанні. Чым гісторыя, паказаная ў спектаклі, пераклікаецца з лёсам сучаснай беларускай эміграцыі?

— Усе ўдзельнікі, уся творчая каманда спектакля «Bieżeńcy 1915», у той ці іншай ступені — бежанцы або нашчадкі бежанцаў. Польская актрыса, якая выконвае адну з роляў, — нашчадак тых самых людзей, пра якіх распавядае спектакль. Драматург — нашчадак рэпатрыянтаў з тэрыторыі Беларусі. Таму наша каманда натхнёная ідэяй данесці гэтую гісторыю да шырокай публікі.

І, як паказвае практыка, ва ўсіх гарадах, дзе мы выступалі, спектакль выклікаў вельмі моцны водгук у гледачоў — як у тых, хто знаёмы з гісторыяй выгнання, так і ў тых, хто чуе пра гэта ўпершыню.

Charter97.org нагадвае даты паказаў спектакля «Bieżeńcy 1915»:

15 і 16 лістапада, 19:00

Месца: Scena Przewodnik, ul. Olesińska 21, Warszawa

Квіткі можна набыць па спасылцы.

Далучайцеся і правядзіце вечар у асяроддзі творчасці і неверагодных эмоцый!

А калі вы хочаце стаць часткай аднаго з спектакляў і дапамагчы ў яго стварэнні — далучайцеся да збору. Падрабязнасці тут.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]