Як Грэнландыя дапаможа ЗША стрымаць Расею і Кітай

Вайсковае і эканамічнае значэнне самай вялікай выспы на планеце павялічылася.

Дональд Трамп спрабаваў набыць Грэнландыю на вылеце свайго першага прэзідэнцкага тэрміну, але Данія адмовілася прадаваць – як і 80 гадоў таму. Цяпер Трамп вярнуўся да гэтай ідэі яшчэ да вяртання ў Белы дом, але ўжо з пагрозамі. За мінулыя пяць гадоў вайсковае і эканамічнае значэнне самай вялікай выспы на планеце толькі павялічылася. Усё праз глабальнае пацяпленне, агрэсію Расеі супраць Украіны і ўзмацненне вайсковых і эканамічных пазіцый Кітая – галоўнага спаборніка ЗША. Чым так спадабалася Грэнландыя Трампу, расказвае Бі-бі-сі.

На што багатая Грэнландыя

Больш за 80% тэрыторыі вострава пакрыта лёдам. Насельніцтва – усяго блізу 60000 чалавек. Але ля берагоў даволі рыбы, а ў нетрах шмат усяго карыснага. І з раставаннем леднікоў здабываць выкапні ўсё прасцей.

У Грэнландыі ёсць нафта, уран і рэдказямельныя металы: неадым, празеадым, дыспрозій і тэрбій. Яны жыццёва важныя для сучасных высокатэхналагічных вытворчасцяў, аднак больш за 70% здабываецца ў Кітаі, з якім ЗША вось ужо 8 гадоў вядуць гандлёвую вайну, і Трамп пагражае ўзмацніць ціск.

Кітай у адказ на пагрозы Трамп абмежаваў у снежні пастаўкі ў Амерыку галію, германію і сурмы, якія шырока ўжываюцца ў абароннай прамысловасці.

ЗША – самая багатая краіна на планеце, сусветная лідарка ў высокіх тэхналогіях і найбуйнейшая ў свеце вытворца нафты. Для захавання гэтых лаўраў Грэнландыя Амерыцы як мага дарэчы.

Пра што наўпрост і кажа Трамп. Грэнландыя патрэбная Амерыцы «для эканамічнай бяспекі», сказаў Трамп на гэтым тыдні і наўпрост адмовіўся выключыць ужыванне ваеннай сілы для анэксіі вострава.

Як Грэнландыя дапаможа ЗША стрымаць Расею і Кітай

Востраў размешчаны ў стратэгічна важнай Арктыцы. Праз Грэнландыю ляжыць найкарацейшы шлях з Еўропы ў Паўночную Амерыку, прычым геаграфічна яна значна бліжэйшая да апошняй, хоць і з'яўляецца аўтаномнай тэрыторыяй еўрапейскай Даніі.

У ЗША ёсць вайсковая база на востраве з часоў халоднай вайны з СССР. І Пентагон не супраць пашырыць прысутнасць у Арктыцы, каб супрацьстаяць Кітаю і Расеі.

Тым самым кіраваўся прэзідэнт Гары Трумэн, прапаноўваючы 100 млн даляраў у пасляваенным 1946 годзе, калі свет дзяліўся на заходнюю і савецкую сферы ўплыву. Набыць сабе, каб не дасталася ворагу.

Адрэзак Атлантычнага акіяна паміж Грэнландыяй, Ісландыяй і Вялікай Брытаніяй (Фарэра-Ісландская мяжа, або GIUK) – галоўная лінія абароны на моры ў выпадку ваеннага канфлікту Расеі з Еўропай.

«GIUK, магчыма, найважнейшае для NATO вузкае месца ў сусветным акіяне. Гэты рубеж трэба кантраляваць і патруляваць, а ў выпадку вайны – мець магчымасць перакрыць яго для абароны марскіх шляхоў дастаўкі войскаў і тэхнікі з Амерыкі ў Еўропу», – адзначае брытанскі ваенны аналітык Майк Марцін.

Гэты ж адрэзак акіяна мае ключавое значэнне для гандлёвага флоту. Апошняе дзесяцігоддзе выдалася самым гарачым у гісторыі, і глабальнае пацяпленне робіць актуальнай ідэю арктычнага гандлёвага шляху.

Ім асабліва цікавіцца сусветная фабрыка – Кітай. Ён жа збіраўся будаваць два аэрапорты ў Грэнландыі ў 2018 годзе – але тады Данія пераканала ўлады аўтаноміі аддаць ёй абодва кантракты.

Навошта Грэнландыя Трампу?

Трамп – спадчынны забудоўнік. Ён усё жыццё набываў зямлю, будаваў на ёй дамы і прадаваў кватэры. Але ў якасці прэзідэнта ён яшчэ мінулым разам абяцаў не ставіцца да Грэнландыі як да сваёй любімай выспы – Манхэтэна.

Аднак асабістыя інтарэсы Трампа не абмежаваныя грашыма. Набыццё Грэнландыі дазволіць яму ўвайсці ў гісторыю разам з прэзідэнтамі Эндру Джонсанам і Томасам Джэферсанам, якія набылі для ЗША Аляску і Луізіяну.

ЗША не прырасталі землямі з 1947 года, калі пры прэзідэнту Гары Трумэну Амерыцы перайшлі невялікія астравы ў Ціхім акіяне пасля паразы Японіі ў Другой сусветнай вайне.

Колькі каштуе Грэнландыя?

Землі, ды яшчэ і з людзьмі, даўно не прадаюцца ў такіх маштабах, таму рынкавы кошт вызначыць няпроста. Але можна прыкінуць.

Джэферсан набыў у французаў Луізіяну ў пачатку XIX стагоддзі за 15 млн даляраў, а праз паўстагоддзя Джонсан выгандляваў Аляску ў расейцаў удвая танней. Трумэн прапаноўваў Даніі 100 млн у 1946-м.

Нават з папраўкай на інфляцыю на гэтыя грошы цяпер не набыць і дом на Манхэтэне, не тое што востраў. Разумней арыентавацца на актуальныя кошты нясельскагаспадарчай зямлі ў ЗША. Супастаўная з Грэнландыяй плошчай Луізіяна тады будзе каштаваць не менш за 1 трыльён даляраў.

А з улікам эканамічнага і стратэгічнага патэнцыялу арктычнай выспы кошт можа быць і ў некалькі разоў вышэйшы.

Праўда, Данія нічога прадаваць не збіраецца, і грошы ёй не патрэбныя.

Да таго ж апошняе слова ўсё роўна за Грэнландыяй. Яна ўжо больш за 300 гадоў пад кантролем Даніі і да гэтага часу не парывалася адмовіцца ад ненадакучлівага звязу і датацый на сотні мільёнаў даляраў за год.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]