Вертыкаль упадзе

Гарызанталь - ніколі.

Ужо і Менск затапіла, а я ўсё думаю аб тым, што адбылося ў Мазыры. Усё чытаю апавяданні гараджан - аб тым, як падвозіць ваду ў горад пачалі толькі на наступны дзень пасля таго, як вада знікла разам з электрычнасцю. Аб тым, як у статысячным горадзе шчодрая дзяржава ўсталявала ўсяго толькі шэсць пунктаў, куды гэтую ваду прывозілі. Пра тое, як улада была ўстурбаваная выключна "захаваннем ураджаю пасля ўрагану".

Чытаю - і ўспамінаю Новую Баравую. Памятаеце, як восенню 2020 года цэламу раёну адключылі ваду? Людзей ратавала ад смагі і антысанітарыі не дзяржава, а іншыя беларусы. Не дзяржава везла ў Новую Баравую пітную ваду, а менчукі з усіх раёнаў. Яны дасылалі ў раённы чат пацярпелых свае тэлефоны і адрасы: прыязджайце да нас, прымайце душ, пярыце, купайце дзяцей, ды хоць жывіце, мы будзем толькі радыя. Незамужнія беларускі жартавалі ў сацсетках: «Прыму ў госці халастога мужчыну з Новай Баравой, ваду гарантую».

А яшчэ я ўспомніла чэргі ў тую менскую кавярню, дзе ламаў дзверы Карпянкоў. Успомніла прадпрымальніцу Марыну з той чаргі, якая прыдумала геніяльны лозунг «выратаванне малога бізнэсу - справа рук іншага малога бізнэсу!». Згадала менчукоў, якія адусюль ехалі на плошчу Перамен, каб разам з яе жыхарамі бараніць мемарыял Рамана Бандарэнкі.

Варта толькі "тузануць за вяровачку", адкрыць шлюзы, даць сігнал памяці - і ўспаміны немагчыма спыніць. Ратавальнікі, якія перавозяць беларусаў, якія скачуць у Свіслач і ратуюцца ад амапаўцаў, на другі бераг. Суседзі, якія вывешваюць падчас пандэміі аб'явы ў пад'ездах з прапановай схадзіць у аптэку ці ў краму, калі хтосьці хворы ці баіцца. Абеды для лекараў «інфекцыёнкі» - адны гатуюць, іншыя развозяць, трэція ядуць і ратуюць першых і другіх. Узаемадапамога як лад жыцця, без добрай справы і дапамогі блізкаму ні дня, салідарнасць - рыса нацыянальнага характару. Свет захапляўся беларусамі, а самазванцы ўсіх масцяў шыпелі ад нянавісці, бо з жахам разумелі: беларусам дзяржава як крыніца дапамогі грамадзянам увогуле больш не патрэбная, яны самі дадуць рады любой бядзе, ад пандэміі да ўрагану. Ім не патрэбныя ні бюджэты, ні дарагое абсталяванне - самі ўсё прыдумаюць, купяць і арганізуюць. Калі не перашкаджаць - можна наогул скасоўваць усе гэтыя міністэрствы і ведамствы, якія, у адрозненне ад грамадзян, не здольныя ні на што, акрамя складання планаў і справаздач і правядзення збораў першасных ячэек "Белай Русі".

Менавіта гэта і знішчала ўладу мэтанакіравана і па-людаедску. Таму што больш за ўсё для яе небяспечныя зусім не шматтысячныя маршы і сцягі, якія не лунаюць над дамамі. Больш за ўсё для ўлады небяспечныя грамадзяне, якія не залежаць ад дзяржавы і яе літасці. Грамадзяне, якія самі здольныя развязваць свае і чужыя праблемы. Грамадзяне, якія нічога ад дзяржавы не чакаюць, а ўсё бяруць на сябе - і перамагаюць. Менавіта таму ўлада саджае адных і выціскае з краіны іншых.

Уявіце сабе на секунду, што адбывалася б, наляцеў гэты ўраган на Мазыр чатыры гады таму. З усіх абласцей і раёнаў Беларусі ў кірунку да Мазыра рванулі б людзі. Усе трасы запоўніліся б аўтакалонамі розных гарадоў, якія вязуць у Мазыр ваду, генератары, акумулятары, паходныя пліткі для гатавання. Забяспечылі б гараджан усім неабходным. Усе разам прыбралі б паваленыя дрэвы. А потым пілі б гарбату ў дварах і спявалі песні Вольскага. Або Міхалка. Або Бенькі. І ўсе ведалі б дакладна: калі што - прыедуць, выратуюць, дапамогуць. З суседняга пад'езда ці з іншага горада, але прыедуць абавязкова. Вертыкаль упадзе, але гарызанталь - ніколі.

Гэтым крывасмокі і заняліся - знішчэннем гарызанталі, рассяканнем сувязяў, расстрэлам счэпак. Арышты сяброўскіх кампаній на пікніку, крымінальныя справы супраць тых, хто дапамагае сем'ям палітвязняў прадуктамі, турэмныя тэрміны за данаты - гэта ўсё мэтанакіраваная кампанія не столькі супраць людзей, колькі супраць салідарнасці. Беларус павінен быць самотным, запалоханым і бездапаможным - менавіта такі ідэальны грамадзянін ва ўяўленні Лукашэнкі і яго чэлядзі. Тады ёсць шанец, што гэты бездапаможны і запалоханы грамадзянін прыпаўзе да дзяржавы і будзе прасіць аб дапамозе. Менавіта гэтага ўлада і дабіваецца.

А вы кажаце, што Менск затапіла. Гэта ў крывасмокаў мазгі затапіла канчаткова і беззваротна.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]