Паляцець і стаіцца за ракой туманнай

Вайна прасочваецца ўглыб Расеі.

Настойліва і няўхільна. Як вада мінулай вясной скрозь орскую дамбу. Тады яшчэ ўладам здавалася ўсё навокал манументальным і непахісным. Жыві і радуйся, як раіла сваім грамадзянам высокае начальства. У квітнеючай краіне якія могуць быць праблемы? Але злыя вясновыя воды знайшлі слабыя месцы ў абкрадзеным начыста гідралагічным аб'екце. Ірванула. Хлынула. І вось ужо разводдзе да самага гарызонту. Гарадскія кварталы, вуліцы, пляцы імкліва сыходзілі пад ваду. Звычайнае разгільдзяйства. Пасрэдны патоп. І на ўсе адчайныя скаргі тапельцаў усё той жа суровы адказ – стыхія!

А тут яшчэ гэтая вайна. Разлічвалі на тры дні. Максімум – на тыдзень. Тэлевізіёншчыкі, пачуўшы нядобрае, імгненна кінуліся на дапамогу ўладам. Сюжэт аб стабільным жыцці ў ваяўнічай краіне атрымаўся някепскі. Дзяўчынка, злізваючы марозіва, ідзе па шумным чэрвеньскім Арбаце. І тут ёй насустрач гэтыя, з камерай і мікрафонам. І ўсё тое ж пытанне – аб вайне. Дзяўчына азіраецца на разамлелы ад паўдзённай спякоты натоўп, смяецца: якая вайна?

І як старанна потым падтрымлівалі ўлады і іх прыхільнікі гэтую ілюзію бесклапотнага і бестурботнага жыцця. Так, жылі тугавата. Але вось прыйшоў круты чувак з канкрэтнага ведамства і ўсё задаволіў. На сябе замкнуў усе сувязі і кантакты. Як прынята ў іх. І атрымалася тое, чаго ніхто нават не прадбачыў. Розрух пачаўся. Колькі народу ірванула адразу з пешак у дамкі. Да многіх раптам удача прываліла. Вайна? Не трэба перабольшваць! Спецаперацыя і кропка. Імперыя заўсёды дзе-небудзь ваюе. Хутка ўсё гэта скончыцца – месяц, не больш. Хлопцы ведаюць сваю справу. Чый Крым, кажаце?

Але імкліва ішоў час. Жаданая перамога так і не прадзяўблася. Затое на тэлеэкранах, зразумела, не галоўных, сталі ўзнікаць памятыя рылы нейкіх мужыкоў. Гэта вярталіся да мірнага жыцця завербаваныя калісьці пуцінскім поварам вязні, якія спаўна адкруцілі ў акопах вызначаны кантрактам тэрмін. Навучаныя зноўку страляць і забіваць. Хтосьці з іх паспяшаўся звесці рахункі з былымі саўдзельнікамі, а хтосьці проста ўспомніў даўнія навыкі і звычкі.

Паколькі ранейшы тэрмін вайна спісала, некаторыя ўпэўнена ўсё пачалі з чыстага аркуша. Жорсткія наступалі часы. І ніхто не хацеў думаць, куды можа завесці краіну гэты своеасаблівы кантынгент. А той, адзіны і незаменны, наогул ашаламіў абывацеля. Высвятляецца, на яго найвысокі загад уся гэтая брація стане новай элітай імперыі. Дазвольце, а са старой што рабіць? Амаль забыты прысмак «разанскага цукру», неадступны і дакучлівы, не дазваляў адчуць у поўнай меры смак жыцця, які здаваўся спачатку накшталт бы новы і нават доўгачаканы. Але гэта былі яшчэ толькі нясмелыя прыкметы непазбежных змен.

Раптам здарыўся «Крокус». Не чакалі, не варажылі. Раскошны гандлёвы цэнтр. У сталіцы чагосьці, што «устае з каленаў». Пад самым носам у паліцыі. Праз дарогу ад спецназа. І ніхто з незлічоных вартавых парадку і спакою не перашкодзіў бандытам пакінуць машыну на паркоўцы, увайсці ў гэты цэнтр масавага шчасця і адкрыць агонь на паразу.

Гэта было ў сакавіку. А ў мінулую нядзелю палыхнула ў Дагестане. Махачкала. Дэрбент. Наваколле. На вуліцах стаяць разявакі. Гараць будынкі, машыны. Забітыя ляжаць на маставой. Баявікі. Паліцыянты. У фанаграмах саматужных рэпартажаў відавочцаў – грукат жорсткай баявой сутычкі. Спалена сінагога. Старому бацюшку перарэзалі горла. Там, дзе сышліся мячэць, сінагога і царква, узвялі калісьці сціплы помнік – за чайным столікам пастыры трох канфесій вядуць пакорлівую гутарку. Кажуць, што прататыпам бацюшкі быў той, якога забілі.

Як гэта бывае ў цяжкія хвіліны, многія звярнулі позіркі да тэлевізара – вось зараз зʼявіцца правадыр і верне краіне надзею. Але зʼявіўся ўсё той жа Пяскоў. Ён прамямліў нешта пратакольнае. Не тлумачыць жа тэлегледачам, што шэф вярнуўся з доўгага палёту на Усход. І зараз, магчыма, пасля сустрэчы з Ынам ён выпрацоўвае новую стратэгію.

Збліжэнне і яднанне ў недалёкай перспектыве двух адыёзных рэжымаў было і застаецца непазбежным. Не падобна, што пуцінская Расея здолее выбрацца з гэтай вайны.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для сайта Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]