У Беларусі ўводзяць сем істотных навацый у пенсіях

Яны тычацца як жанчын, так і мужчын.

У 2025 годзе пачнуць дзейнічаюць адразу некалькі важных пенсійных навацый. Яны тычацца як жанчын, так і мужчын. «Зеркало» склала падборку гэтых змен.

Падвышэнне страхавога стажу

З 1 студзеня 2025 года ў Беларусі падвысяць мінімальны страхавы стаж - да 20 гадоў (цяпер ён складае 19 гадоў 6 месяцаў). Ён неабходны для атрымання працоўнай пенсіі. У гэты стаж уваходзіць толькі той час, калі вы працавалі і працадаўца плаціў за вас страхавыя ўнёскі ў Фонд сацабароны. Напрыклад, дэкрэтны адпачынак у яго не ўключаюць (а ў агульны — так).

Раней мінімальны страхавы стаж складаў пяць гадоў, але з 2013 года яго сталі рэзка падвышаць. Беларусы, якія паводле новых правілаў не выпрацавалі гэты стаж, трапляюць у пенсійную пастку: яны не могуць прэтэндаваць на працоўную пенсію, ім могуць прызначыць толькі сацыяльную (цяпер яна складае 218,9 рубля). Жанчыны могуць яе атрымліваць з 60 гадоў, а мужчыны — з 65.

Стандартны пенсійны ўзрост у Беларусі складае 58 гадоў для жанчын і 63 гады для мужчын. У Мінпрацы напярэдадні заявілі, што пытанне далейшага падвышэння гэтага паказчыка «на парадку дня не стаіць».

Змена для шматдзетных маці

Адно з новаўвядзенняў тычыцца жанчын. Калі дакладней, то яно закранае шматдзетных маці, у якіх чацвёра дзяцей. Для іх з 1 студзеня 2025 года знізяць мінімальны страхавы стаж — з 10 да 5 гадоў.

Навіна для мужчын

З 2025 года мужчыны змогуць выходзіць на датэрміновую пенсію з прычыны ўзросту, калі яны выхавалі дзіця з інваліднасцю. Але ёсць важная ўмова - зрабілі гэта без удзелу маці. Датэрміновую пенсію наўзамен мамы прызначаць бацьку, калі яму споўніцца 58 гадоў (жанчынам — у 53 гады).

Але для гэтага трэба выканаць некалькі патрабаванняў. Першае-выхаваць дзіця мінімум да 8 гадоў. Калі яно з нейкіх прычынах не дажыве да гэтага ўзросту, то датэрміновай пенсіі не будзе (гэта правіла тычыцца і жанчын). Другое - стаж працы не менш за 25 гадоў. З іх 5 гадоў страхавога стажу, гэта значыць з выплатай страхавых узносаў у Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва. Для маці гэтыя патрабаванні адрозніваюцца — стаж працы не менш 20 гадоў (з іх-5 гадоў страхавога).

Некаторых пенсіянераў перастануць рэгістраваць у цэнтрах занятасці

Са студзеня 2025-га таксама ўвядуць змяненне ў заканадаўства, якое тычыцца занятасці насельніцтва. Сярод іншага чыноўнікі забароняць рэгістрацыю беспрацоўнымі ў цэнтрах занятасці тых, хто атрымлівае сацыяльную пенсію.

Цяпер такое абмежаванне дзейнічае для тых, каму выплачваюць пенсіі з прычыны ўзросту, за выслугу гадоў, а таксама прафесійную.

Пасунуць тэрміны звароту па пенсіі

З 1 студзеня 2025 года павялічаць тэрмін падачы заявы для прызначэння некаторых пенсій — з узросту, за выслугу гадоў і сацыяльных. Гэта можна будзе зрабіць за месяц да пенсійнага ўзросту і на працягу такога ж тэрміну пасля. Выплаты прызначаць з той даты, калі чалавек дасягнуў узросту выхаду на заслужаны адпачынак.

Цяпер па прызначэнне пенсіі можна звяртацца ў любы час пасля таго, як з'явіцца на яе права. То бок, калі жанчыне споўніцца 58 гадоў, а мужчыну — 63 гады (калі гаворка не пра льготнікаў). Але калі чалавек прыйдзе па яе не ў свой дзень нараджэння, а пазней, то гэтыя выплаты яму стануць налічваць з той даты, калі ён звярнуўся.

Здымуць абмежаванні для працоўных на пенсіі

Улады скасуюць столь памеру выплат для тых, хто працягваецца працаваць на пенсіі і адначасова атрымлівае і заробак, і пенсію. У некаторых з іх ёсць абмежаванні па максімальным памеры пенсійных выплат. Гэта тычыцца тых, у каго да выхаду на заслужаны адпачынак быў заробак, які ў 1,3 разы перавышаў сярэдніў краіне.

Трохі растлумачым. Ёсць такое паняцце, як індывідуальны каэфіцыент заробку - гэта прапорцыя фактычнага заробку, якую атрымліваў чалавек да выхаду на заслужаны адпачынак, і сярэдняга ў краіне. Калі заробак канкрэтнага чалавека быў у паўтара разы большы за сярэдні, то ў яго гэты каэфіцыент складае 1,5, калі на ўзроўні сярэдняга, то 1. Дык вось для тых, хто працягвае працаваць на пенсіі, ёсць столь у суме выплаты — бярэцца максімальны каэфіцыент на ўзроўні 1,3. Нават калі ў кагосьці ён складае 1,5 або 2, то ўсё адно дзейнічаюць абмежаванні. Гэта значыць фактычна чалавек недаатрымлівае частку пенсіі, калі працягвае працаваць на заслужаным адпачынку.

Яшчэ адна навіна для пенсій і рынку працы

У Беларусі ў некаторых беспрацоўных цяпер ёсць магчымасць датэрмінова выйсці на пенсію. Гаворка пра тых, хто быў звольнены праз ліквідацыю арганізацыі, стаў на ўлік у цэнтр занятасці, але не змог працаўладкавацца. Такія людзі цяпер могуць датэрмінова выйсці на заслужаны адпачынак на два гады раней: жанчыны — у 56 гадоў, а мужчыны — у 61 год. Але для гэтага патрэбна згода службы занятасці.

У 2025 годзе для датэрміновага выхаду на пенсію з такой падставы ўвядуць узмацненне жорсткасці: адправіцца на заслужаны адпачынак можна будзе не на два гады раней, а на адзін.

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]