Не перашкаджайце Лукашэнку

Закопвайцеся глыбей, Аляксандр Рыгоравіч.

Мая прыяцелька Оля збірае дзяцей і рэчы і з'язджае ў Польшчу. Не, не з Менска. З Турцыі. Іх сям'я - як і многія іншыя беларускія сем'і - не з актывістаў. Проста з'ехалі, каб дыхалася вальней, надумалі пераседзець трыццаць сёмы ля мора. Нават на консульскі ўлік сталі, каб без праблем памяняць пашпарт, калі скончыцца тэрмін яго дзеяння. Ён скончыцца вось-вось. А ў Беларусь ехаць небяспечна - у акцыях 2020 года паспелі паўдзельнічаць, сэлфі са сцягамі ў сацсетках выкладвалі. Так што цяпер едуць у Польшчу прасіць прытулку, прычым толькі з адной мэтай - атрымаць разам са статусам уцекача праязныя дакументы.

Калі Лукашэнка думаў, што сваёй новай заканадаўчай перверсіяй, якая забараніла выдачу пашпартоў беларускімі консульствамі за мяжой, ён зрабіў чарговую гадасць актывістам, якія ўцяклі з краіны, то ён чарговым разам памыліўся. Зусім, небарака, нюх страціў, зусім перастаў арыентавацца ў прасторы і часе, зусім дрэнны стаў. Ён так і не зразумеў, што для беглых у тэпцях праз мяжу нічога, фактычна, не зменіцца: многія беларусы і так уцяклі без дакументаў, прасілі прытулку, атрымлівалі ахову, а з ёй - і праязныя дакументы, з якімі цяпер шчасна могуць падарожнічаць. Тыя, хто не прасіў, таму што мог атрымаць часовы дазвол на жыхарства, уладкаваўшыся на працу або вучобу, і спадзяваўся неўзабаве вярнуцца, ужо паціху прызвычаіліся з думкай, што трэба разабраць валізку, а не проста час ад часу выціраць з яе пыл з думкай, а раптам яна заўтра спатрэбіцца сабранай». Так што для іх атрыманне міжнароднай аховы і «блакітнага пашпарта» - пытанне хутчэй працэдурнае. І зазнаюць не тыя, пра каго Азаронак у сваіх шалёных стрымах расказвае, а зусім іншыя людзі – рэлаканты і «пераседнікі». Гэта значыць, тыя, хто нядрэнна жыў доўгія гады за Лукашэнкам і быў цалкам задаволены жыццём.

Асабіста ведаю людзей, якія з'язджалі і арганізоўвалі ад'езд уласных кампаній не з-за рэпрэсій і гвалту, а таму, што "вось адключылі па ўсёй краіне інтэрнэт, а ў нас гульнявыя серверы павіслі, яшчэ раз-іншы адключаць - і будуць вялікія фінансавыя страты". Вось і паехалі цэлымі офісамі - па стабільны інтэрнэт і прыбыткі, але паколькі людзі прыстойныя, то на чужую бяду не маглі не адгукнуцца - гэтаму дапамаглі, туды грошы пералічылі, там каментар пакінулі. І праз тры гады высветлілася, што зараз ужо і вяртацца небяспечна, нават на пару тыдняў па новы пашпарт. Многія, дарэчы, ехалі зусім не ў краіны ЕЗ, а ў Грузію, Турцыю, Чарнагорыю, дзе клімат добры, надвор'е сонечнае, жыццё не надта дарагое. Цяпер усе яны ірвануць у Польшчу ці Літву, таму што прасіць палітычнага прытулку, натуральна, трэба там - працэдура звыклая для мясцовых чыноўнікаў, абкатаная і адпрацаваная да аўтаматызму на дзясятках тысяч беларускіх уцекачоў. Паспрабуй папрасі палітычнага прытулку ў Турцыі ці Сербіі - замучышся тлумачыць, чаму табе небяспечна вяртацца і ў чым сакрэт бел-чырвона-белага сцяга, калі за яго можна сесці ў турму. У Польшчы, прынамсі, такіх пытанняў ужо не задаюць.

А ёсць і тыя, хто з'ехаў задаўга да пратэстаў 2020 года - проста працаваць, і далёка: у Кітай, ЗША, Японію, Аргенціну. Яны і пратэсты-то толькі ў Інтэрнэце бачылі, і да Лукашэнкі вялікіх прэтэнзій не мелі, паколькі асабіста з самавольствам і рэпрэсіямі не сутыкаліся, атрымлівалі ў консульствах патрэбныя дакументы, запэўнівалі даверанасці і ў вус не дзьмулі. Лукашэнка быў для іх нейкім карыкатурным персанажам з коміксу. Цяпер ён і для гэтай катэгорыі беларусаў стане асабістым ворагам, таму што спаскудзіў ім жыццё.

А беларускі-мусульманкі, якія жывуць у арабскіх краінах і не маюць права выязджаць з гэтых краін без дазволу мужа? Яны таксама стануць нелегалкамі, бо зусім не ўсякі арабскі муж адпусціць жонку афармляць новы пашпарт ці выпісваць даверанасць у Беларусь - і не таму, што ён усходні тыран, а таму што разумее: для кожнага беларуса вяртанне небяспечнае. Нават калі гэты беларус не ўдзельнічаў у пратэстах. Любая падабайка, каментар ці проста перапіска ў тэлефоне - гэта па цяперашніх часах ужо склад злачынства і тэрмін.

Так што калі Лукашэнка думаў сапсаваць жыццё "змагарам-уцекачам", як любяць выказвацца прапагандысты, то ён памыліўся. Ён сапсаваў жыццё зусім іншым, затое набыў яшчэ некалькі сотняў тысяч асабістых ворагаў. Good job, ну што тут яшчэ скажаш.

Дарэчы, наконт пашпартоў. Мая сяброўка Наталля Радзіна апошнім разам свой беларускі пашпарт бачыла 19 снежня 2010 года. Пасля яе арышту пашпарт лёг у тамы крымінальнай справы, ды там і застаўся, нават калі Наташу выпусцілі пад падпіску аб нявыездзе. Дык вось, без пашпарта яна ўмудрылася дабрацца да Расеі, потым да Нідэрландаў, потым да Літвы, а потым і да Польшчы. Так, было цяжка. Так, часам здавалася, што ўсё безнадзейна. Але ў выніку - Лукашэнку з яго заўсёды новенькім, прыгожым, бліскучым пашпартам не пускаюць далей д'юці-фры, а Радзіна без пашпарта ў Еўрапарламенце выступае.

І ўвогуле, няма такой перашкоды, якую не пераадолелі б беларусы. Хутка натарыусы будуць па выкліку адпраўляцца на выязныя сесіі куды-небудзь у Вільню або Варшаву і ставіць свае штампы на беларускія дакументы, консульскія пячаткі стануць прадавацца ў падземных пераходах, а пашпарт за невялікія грошы прывязуць з Гватэмалы. Толькі дзяржава пазбавіцца яшчэ адной грашовай плыні, якая лілася ў скарбніцу за афармленне разнастайных дакументаў. Так што працягвайце страляць па ўласных нагах, Аляксандр Рыгоравіч. Не разумею я гэтага кайфу старажытных кітайцаў - сядзець і чакаць, пакуль труп ворага праплыве міма. Куды прыемней глядзець, як жывы яшчэ вораг самастойна закопвае сябе ўсё глыбей і глыбей. Тут галоўнае - не перашкодзіць.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]