«Белмедпрэпараты» без пяці хвілін банкрут

Санкцыі працуюць.

Многія беларускія прадпрыемствы пасля ўвядзення санкцый сутыкнуліся з вялікай колькасцю праблем, якія ішлі па шляху назапашвальнага эфекту. Гэта значыць, калі першапачаткова адусюль крычалі, што «санкцыі не працуюць», то цяпер атрымліваецца, што гэта праблема нумар адзін для лукашыстаў. У дадатак развязаная вайна закрыла ўкраінскую шчыліну для экспарту.

Калі прадпрыемствы, арыентаваныя на ўнутраны рынак і працуюць у так званы «нуль», яшчэ могуць трымацца на плыву, то тыя, у якіх асноўная доля заробку - экспарт, трапляюць на мяжу банкруцтва. Адным з іх сталі «Белмедпрэпараты» - найбуйнейшае фармацэўтычнае прадпрыемства Беларусі. Амаль 80% іх прадукцыі адпраўлялася на экспарт, а 20% распаўсюджвалася на ўнутраны рынак.

Мне ўдалося пагутарыць з былым супрацоўнікам прадпрыемства. Ён распавёў, што крызіс пачаўся задоўга да санкцый, а яны толькі паскорылі немінучую пагібель прадпрыемства, на якім працуюць больш за 3000 чалавек. Праблемы на «Белмедпрэпаратах» пачаліся яшчэ ў 2020-м годзе, задоўга да забароны на пастаўкі з украінскага боку і санкцый.

Праблемным стаў расейскі рынак. Першапачаткова прадукцыя туды прадавалася крыху вышэй за сабекошт, а на ўнутраны рынак ішла ўдвая ці ўтрая вышэй. Так у суме і атрымлівалася, што цана на ўнутраным рынку нівеліравала нізкую рэнтабельнасць тавару пры экспарце. Але ў 2020 годзе РФ пачала заменяць прадукцыю беларускага прадпрыемства сваімі аналагамі. Развіццё ўласнай вытворчасці ўзмацніла канкурэнцыю.

«Белмедпрэпараты» пачалі завальваць склады прадпрыемства сваёй прадукцыяй. Але варта памятаць, што тэрмін захоўвання медыцынскіх прэпаратаў дастаткова нізкі і ўжо да канца 2021 года была спісаная вялікая колькасць пратэрміноўкі.

Пасля пачатку вайны пачаліся праблемы з пастаўкамі сыравіны, якая дастаўлялася з Украіны. Не было ні тары, ні элементарнага крухмалу, які складае абалонку некаторых лекавых прэпаратаў. Нешта знаходзілі ў Францыі, але тым самым вытворчы працэс мінімізаваўся праз сталае чаканне паставак. Таксама было назіранне па скарачэнні адгрузкі. Калі раней штодня было па некалькі цяжкавікоў з накіраваннем на Захад, то ў адзін дзень адгрузак імкліва не стала.

Са слоў супрацоўніка, быў такі момант, што прадпрыемства спецыялізавалася выключна на выпуску вакцыны ад каранавіруса, бо цэх, які вырабляе 50% экспартнай прадукцыі, проста страціў украінскі рынак і, каб даць супрацоўнікам хоць нейкую працу, вымушаны быў перайсці на вытворчасць «Спадарожніку -Лайту». Вынікам стаў таксама перавод працоўных на скарочаны тыдзень.

Нягледзячы на заявы прызначэнцаў аб адкрыцці рынку ў Кітаі і Індыі, гэта не выратуе прадпрыемства, бо гэтыя краіны маюць свае дастаткова моцныя фармацэўтычныя кампаніі, а беларускі экспарт патрэбны толькі для справаздачнасці лукашыстам, каб апраўдацца перад дыктатарам.

Калі раней выпускалі прадукцыю аб'ёмам мільён адзінак прадукцыі, то цяпер 5-15 тысяч для азіяцкага рынку. Няўжо што Зімбабвэ яшчэ можа пагадзіцца набываць прадукцыю, але ці наўрад аб'ёмы закупаў адной афрыканскай краіны замесцяць Еўропу ці Украіну.

«Белмедпрэпараты» не патрэбныя нават на ўнутраным рынку, бо гэтую нішу заняў Барысаўскі завод медыцынскіх прэпаратаў, які першапачаткова спецыялізуецца на рабоце з беларускім спажыўцом. Адпаведна, разлікі яго існавання менш ставяцца пад пытанне.

Цяпер лукашысты паўнавартасна прызнаюць дзеянне санкцый. На мінулым тыдні стала вядома, што новым гендырэктарам РУП «Белмедпрэпараты» стаў Сяргей Казакевіч. Ён прыйшоў усяго праз паўгода пасля прызначэння на гэтае месца Вольгі Якубіцкай, якая ўзначаліла прадпрыемства ў верасні 2022 года.

Міністр аховы здароўя Дзмітрый Піневіч падчас прадстаўлення новага дырэктара заявіў, што «санкцыі змушаюць краіну шукаць шляхі далейшага развіцця, у тым ліку - удасканальваць фармацэўтычную вытворчасць», толькі вось якім чынам гэта зрабіць - не ўдакладніў.

Бо праблема далёка не ў сістэме кіравання і дырэктары прадпрыемства, а ў эканамічнай сітуацыі ў краіне агулам. Для развіцця ўсякай вытворчасці неабходныя не толькі ўнутраныя рэсурсы і кадры, але і здольнасць экспартаваць сваю прадукцыю на сусветны рынак, якая за дыктатурай Лукашэнкі становіцца немагчымым.

Арцём Чэрнікаў, спецыяльна для Telegram-канала «Баста!»