Прафсаюзнікі-сіняблузнікі

Як Лёня і Мая на завод наймаліся.

Без такіх, як актывісты Лёня і Мая, не было б гісторыі беларускіх пратэстаў. Яны выходзілі на вуліцы заўсёды: і разам з сотнямі тысяч у жніўні, і ўдваіх супраць АМАПа, і са жменькай неабыякавых, і ў адзіночныя пікеты. Неслі сцягі, стаялі ў счэпках, былі бітыя, сядзелі на Акрэсціна паводле адміністрацыйных спраў увогуле больш, чым многія - паводле крымінальных. Пазбаўляліся маёмасці праз штрафы, страчвалі працу і здароўе, але ўсё адно выходзілі на акцыі пратэсту.

Пасля таго, як за штрафы адабралі аўтамабіль, на якім Лёня працаваў таксістам, ён доўга спрабаваў знайсці працу. Ён - працоўны з досведам, высокакваліфікаваны наладчык. Але на працу не бралі праз ідэолагаў. У аддзеле кадраў шчыра казалі: мы б вас узялі з задавальненнем, але калі ў вас былі якія-небудзь інцыдэнты ў 2020 годзе, то шанцаў няма, ідэолаг не дазволіць, без яго забаронена прымаць на працу. І не прымалі. Зрэшты, і да 2020 года не прымалі - не толькі на завод. Ён нават кантралёрам у грамадскі транспарт спрабаваў уладкавацца, наслухаўшыся ў аўтобусе аб'яў «аўтобусны парк запрашае». Начальнік аддзела кадраў тады патлумачыў: з адміністрацыйнымі спагнаннямі не бяром, прабачце, бо піянер - усім дзецям прыклад, а кантралёр тым больш павінен быць крышталёва чысты. Памятаю, мы тады высвятлялі, куды ж усё ж такі бяруць з «адміністратыўкамі» ў анамнезе. Высветлілася - у міліцыю. Праўда, з агаворкай: не больш за чатыры спагнанні.

А нядаўна Лёня пачаў афармляць паперы для пенсіі. І пайшоў на завод «Тэрмапласт» па даведку, якая пацвярджае, што ён там працаваў. Даведку далі. Потым далі і пенсію - цэлых 345 рублёў. І пакуль Лёня з Маяй сядзелі і ламалі галаву, як правільна выдаткаваць такое багаццем, патэлефанавалі з аддзела кадраў «Тэрмапласту». Кадравічка спытала, ці не хоча Лявон папрацаваць на некалі родным заводзе. Працаваць там сапраўды, як высветлілася, няма каму: адзін 75-гадовы наладчык, станкі старыя, ды яшчэ і палова з іх - непрацоўныя. Лёню і Майю начальнік прасавальнага цэха прыняў з распасцёртымі абдымкамі: яго вызначыў у наладчыкі, яе - у прэсавальніцы.

Пытанняў пра 2020 год ім не задавалі роўна паўдня. А ў другой палове працоўнай змены выклікалі да ідэолага. Ідэолаг, зразумела, менавіта пра гэта і спытала. Лёня адказаў: так, былі адміністрацыйныя справы, але выключна таму, што я размахваў рукамі і лаяўся. Ідэолаг спытала Майю, ці часта Лёня так сябе паводзіць. Потым махнула рукой і сказала: добра, халера з вамі, працуйце. Толькі ў нас адна ўмова: вы абавязаны ўступіць у афіцыйны прафсаюз. Завод дзяржаўны, і ўсе павінны быць у прафсаюзе. Лёня адказаў, што ўжо знаходзіцца ў прафсаюзе РЭП, ды і ўвогуле пенсіянер з прычыны ўзросту, куды ўжо мяняць прафсаюзныя сцягі. Ідэалаг пачала расказваць, як добра быць у дзяржаўным прафсаюзе – падарункі да святаў, выплаты ўсялякія, гэта ж куды больш выгадна, чым апальны РЭП, чыё кіраўніцтва сядзіць у турме. Мая запярэчыла: не патрэбны нам ні падарункі, ні прэміі, лепш проста плаціце заробак, а мы будзем добрасумленна працаваць. Завадскі ідэолаг сказала: у такім выпадку папрашу вас неадкладна пакінуць тэрыторыю нашага прадпрыемства. Так Лёня з Маяй адпрацавалі паўдня на заводзе бясплатна.

- Лёня, можа, трэба было ўступіць? - пыталася я. - Прафсаюз - гэта ж не «Белая Русь» якая-небудзь. Хадзіў бы для забаўкі на прафсаюзныя сходы і патрабаваў захавання правоў працоўных.

- Не змог, - адказаў ён. - Я проста на секунду ўявіў сабе Генадзя Фядыніча, які сядзіць у турме.

А я ўявіла сабе той завод. Раскідваецца, з нядзейным старажытнымі станкамі і адзіным паджылым наладчыкам. Калі кадравік тэлефануе пенсіянеру, які даўным-даўно з гэтага завода звольніўся, і настойліва запрашае папрацаваць - значыць, зусім дрэнныя справы. Усе, хто мог заняць пустыя вакансіі, адрамантаваць станкі, мадэрнізаваць вытворчасць, ці сядзяць у турмах, ці з'ехалі. І замест таго, каб хапацца за кожнага, хто хаця б выпадкова на гэты завод пойдзе, здзімаць з яго пылінкі і прыгаворваць «ты толькі працуй, дружа, а ўсё астатняе – наш клопат», - яны трымаюцца за бессэнсоўную прафсаюзную пустышку і іншыя ідэалагічныя вырасты. Гэта ж ім нават не КДБ загадвае. Гэта асабістая тупасць дробных вытворчых чыноўнікаў, якія думаюць, што за такую стараннасць іх пахваляць і грамату дадуць. Так бо не дадуць - калі апошні 75-гадовы наладчык пойдзе на пенсію, на завод прыедзе Лукашэнка і пачне пагражаць, што на ўсіх надзене кайданкі. А можа, і не толькі пагражаць. І справаздачы аб чысціні шэрагаў і стоадсоткавай прафсаюзнасці нікому не дапамогуць.

А зрэшты, няхай дзяржава разбурае сябе і далей - вытворчасць, адукацыю, медыцыну, навуку. І калі ў краіне наогул не застанецца ні працоўных, ні лекараў, ні інжынераў, ні навукоўцаў, а толькі чыноўнікі і прапагандысты - яны зжаруць адзін аднаго з хуткасцю лангальераў. Не падвядзіце, дзецюкі, пачынайце ўжо зараз. Мы ў вас верым.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]