Мастоў на ўсіх не хопіць

Паспяшацца б ім, паспяшацца.

Палыхнула. Шарахнула. Зямля скаланулася. І высока ў неба ўзляцелі два злавесныя аблокі. Пасля яшчэ. І кожнае нагадвала да жудасці знаёмы атамны грыб. Узнікаў неаднаразова на ўсялякіх экранах. Але тут, на адпачынку, ля мора... Ніхто не чакаў нічога падобнага. Пачалося?.. Але чаму менавіта тут, у гэтай Новафёдараўцы, быццам бы так далёка ад вайны? Амаль на самым беразе. У разгар лета. Вядома, пачынаючы свой жудасны і да крайнасці дзіўны паход, бункерны правадыр папярэджваў суграмадзян і пра гэта.

Але ў рэчаіснасці быць такога не магло. Ніяк і ніколі. Турфірмы і бойкія ўладальнікі разнастайнага прыморскага жылля пераконвалі патэнцыйных адпачывальнікаў з фактамі ў руках. Гэта ж Крым, спакойны і ўтульны. Да найбліжэйшых франтавых пазіцый дзвесце дваццаць пяць кіламетраў. Авіябаза амаль побач. Ды не якая-небудзь абы-якая. А самая што ні на ёсць элітная - «Сакі». Галоўная база Чарнаморскага флоту. З вялікім, яшчэ савецкім досведам. Хай толькі раптам недзе, нешта, адкуль ні вазьміся, дык пуцінскія сокалы ўзляцяць вокамгненна і ўсякага крыўдзіцеля родных расейскіх адпачывальнікаў прымусяць адступіць. Але калі ўсё так, тады адкуль узяўся гэты гнюсны грыб на хісткай ножцы, ды яшчэ ў кампаніі іншых відавочных прыкмет раптоўнай катастрофы?

І вось ужо па сонечным пляжы бяжыць спалохана маладая жанчына. Крычыць, склікаючы заблуканую дзесьці ў лабірынтах лежакоў сям'ю: «Мамулечка, трэба звальваць адсюль!» А пляж такі пясчаны, цёплы, залацісты. Па задуме арганізатараў заслужанага адпачынку - вылітая Турцыя ў мясцовай расфасоўцы. І быццам бы ўсё тут ужо схоплена, аплачана і заваявана навечна. Што яшчэ чалавеку трэба - жыві і радуйся. Вось толькі гэты цяжкі чорны дым пацягнуўся ўжо над сінім морам, перакрываючы гарызонт.

«Трэба звальваць адсюль!» Такая своечасовая думка прыйшла не толькі гэтай жанчыне, якая склікае ў трывозе сваю бесклапотную сям'ю. Ужо дайшло да многіх, што ліхі час тут не абхітрыць. Вайна - гэта вайна, як бы яе ні называла вышэйстаячае начальства. У сваім аўтамабільчыку, які згубіўся ў зверскім затору на подступах да крымскага моста, ужо галосіць нейкая прастадушная цётка: не жадаецца з'язджаць, так добра было ў Алушце!.. Ды ўсім не жадаецца, толькі куды тут дзенешся, калі жаданы бераг мора ўпрыгожылі зусім не пляжныя грыбкі. Плывуць злавесныя гіганты, хістаюцца на сваіх высокіх ножках, зацямняючы ласкавае сонца. І цень вайны ўжо накрывае і гэтую пераправу. Паспець бы!..

Родная тэлевізія паспяшалася пагасіць першыя пробліскі панікі. Нічога такога не адбылося на авіябазе. Усё той жа блукаючы недакурак нехта з абслугі сунуў не туды. Простае разгільдзяйства. Няма падстаў для трывогі. Ніхто не пацярпеў. Вайскоўцы не загінулі. Тэхніка цэлая. Ніякія ракеты туды не прыляталі. А таму мы ўсе выдыхаем і ідзём на пляж!

Не ўсе, аднак, далёка не ўсе. Вунь якая маса тых, якія прыехалі сюды на адпачынак сваім ходам, спрабуе рушыць наперад у суцэльным заторы яшчэ на подступах да запаветнай пераправы. Не пашанцавала бедным адпачывальнікам. А так хацелася прыстроіцца ціхенька недзе на краі вайны і перавесці дыханне. Забыцца пра гэты сумятлівы год і чуць толькі крыкі чаек і шум хвалі на тутэйшым пляжы. Куды там!.. Гэта толькі кажуць, што з няўяўнай вышыні Крым з яго выратавальным мостам падобны да салодкага чупа-чупса. А ў рэальнасці - гэта вечная пастка. Падступная і злая, як балотная валасянка. Нічога тут, як у выніку выявілася, не заваявана і нават не асвоенае. І нейкія курцы ці ракеты, якія невядома адкуль прыляцелі, пляжаць напрапалую авіябазу побач з пляжам. Хто сёння скажа, што чакае яшчэ прыезджых на гэтым вераломным беразе. Вядома кожнаму, што Расеі заўсёды тут не шанцавала.

І ўвогуле, падобна, што пачалася для акупантаў паласа бесперапынных няўдач. Маленькая пераможная вайна, на якую так разлічвалі ў Крамлі, перарасла ў зацяжную і бессэнсоўную. Амаль паўгода прайшло з таго лютаўскага дня, калі ўсё гэта пачалося, але ні адна з намечаных мэт так і не дасягнутая. А калі так, дык што далей? Ужо захлынуўся старанна падрыхтаваны наступ пад Данецкам. У адчайных спробах прасунуцца хаця б на кіламетр да пяцісот чалавек страчваюць штодзень расейскія войскі. Абаронцы Украіны навязваюць ім свой спосаб вядзення вайны, знішчаючы дакладнымі ўдарамі камандныя пункты, склады боепрыпасаў, радары, сродкі СПА.

А тут яшчэ ў дадатак намецілася магчымае атачэнне групоўкі войскаў на правым беразе Дняпра. Высокадакладныя ўдары няўлоўных «хімарсаў» навакахоўскую пераправу, Антонаўскі і чыгуначны масты паблізу Херсона ператварылі ў нейкае падабенства друшляка. І калі замест вызначанага паспешна рэферэндуму здарыцца катастрофа, простым заваёўнікам куды і як бегчы?

Не паспеў цяжкі дым рассеяцца над пляжам крымскай Новафёдараўкі, а тут ужо і гомельская Зябраўка пазначылася на каламутным гарызонце гэтай адыёзнай «спецаперацыі». Вайсковы аэрадром з такой назвай адціснулі некалі ў тутэйшага начальства расейскія саюзнікі для сваіх ваяўнічых патрэб. Месца добрае. Ціха, спакойна. Украіна блізка. Размясціліся. Расставілі радары і ракеты. Ніякіх падвохаў і інтрыг не чакаюць. Аднак цёмнай жнівеньскай ноччу і там раптам запала. Такая ўспышка ў цемры незаўважанай не застаецца. І тутэйшае міністэрства абароны імгненна паспяшалася саюзніку на дапамогу. Версія аказалася ашаламляльнай. Ніякіх дыверсантаў і ніякіх чужых ракет. І вядома ж, ніякі там не недакурак усяму віной. У нас не паляць. А таямнічая ўспышка - гэта ўсяго толькі раптоўнае ўзгаранне рухавіка ці то бронетранспарцёра, ці то БМП. І кропка. Рэпутацыя хаўруснікаў выратавана - закрылі грудзьмі.

Вось толькі звычайныя абывацелі і схільныя да панікі адпачывальнікі на такія тлумачэнні больш не бяруцца. І вераць толькі сваім страхам і благім прадчуванням. Яхіднічаюць нават: а ці не той гэта недакурак пайшоў шпацыраваць па стратэгічных аб'ектах, які не дакурылі бестурботныя матросы яшчэ ў парахавым склепе ганарлівага флагмана Чарнаморскага флоту? А таму самыя прасунутыя грузяць паспешліва свае курортныя пажыткі ў багажнікі і спяшаюцца па сімферопальскай трасе да амбіцыйнага крымскага моста. Толькі б у безнадзейным заторы не затрымацца. Абы паспець!..

«Трэба валіць адсюль!» Нават самая звычайная жанчына, убачыўшы клубы дыму над крутой авіябазай, зразумела імгненна, куды плыве рускі карабель. А вось генералам і іншым палкаводцам такое недаступна. Час ідзе, ужо акрэслілася восень на гарызонце. Дажджы. Бездараж. Гібельны холад. І няўмольна набліжаецца тая самая гадзіна, калі ўжо не толькі наіўныя адпачывальнікі з групы вечнай рызыкі, але і ўся гэтая разнамасная арда пабяжыць на ўсход, губляючы ўнітазы, сабачыя будкі і іншыя трафеі. Паспяшацца б ім, паспяшацца.

А то мастоў на ўсіх не хопіць.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org