«Захоўваў даляры ў мяшку - зараз абменнікі іх не прымаюць»

Беларус сутыкнуўся з нечаканай праблемай.

У чат-бот onliner.by напісаў чытач Пётр: «На час эпідэмій і пераваротаў я надумаў пакласці даляры ў самае надзейнае месца - у цэлафанавы мяшок. Пакуль яны там ляжалі, іх пашкодзіў грыбок. Зараз абменнікі іх не прымаюць, бо на ўльтрафіялеце яны свецяцца больш як на 50% паверхні. Што мне рабіць?»

Грошы ў цэлафанавым мяшку праляжалі каля года. Каб памяняць зацвілыя банкноты, мужчына звяртаўся ў «Беларусбанк» - там сказалі: раней такія купюры прымалі, зараз не. У «Банку БелВЭБ» яму паведамілі, што перасталі браць пашкоджаныя купюры з пачатку гэтага года. У «МТБанку» банкноты з цвіллю таксама не ўзялі, затое параілі знайсці ў горадзе валютны тэрмінал і паспрабаваць «скарміць» даляры яму. "Але і валютны тэрмінал адмовіўся іх прымаць». На якую менавіта суму грошай напаў грыбок, Пётр не гаворыць. Толькі намякае: «Я праграміст».

Мы ўжо публікавалі падобную гісторыю. Тады кіраўнік лабараторыі мікалогіі Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча расказвала, што грыбок на далярах — звычайная з'ява і часцей за ўсё ён з'яўляецца на банкнотах праз парушэнне ўмоў захоўвання: нізкая тэмпература, высокая вільготнасць (норма — да 55%), адсутнасць вентыляцыі.

Раней моцна пацярпелыя купюры (цвілыя, абпаленыя, размаляваныя) банкі прымалі на працэдуру інкаса, гэта значыць купюры забіралі на даследаванне і, калі маглі пацвердзіць іх сапраўднасць, мянялі на новыя. Аднак ва ўсіх трох банках, у якія звяртаўся наш чытач, журналісту Onlíner паведамілі, што з пачатку гэтага года перасталі выконваць гэтую паслугу.

Банк: цвіль на далярах - частая праблема

У «МТБанку» журналісту Onlíner сказалі, што касіры банкаў часта сутыкаюцца з пашкоджаннем даляравых банкнот цвіллю, паколькі ў структуры паперы змяшчаюцца валокны расліннага паходжання. «Гэты від замежнай валюты непажадана захоўваць доўгі час у пластыкавым пакунку, у непасрэднай блізкасці з крыніцамі вільгаці», – растлумачыла Алена Бабко, галоўная спецыялістка аддзела касавых аперацый банка. Таксама яна парэкамендавала быць асцярожней з заціскамі для грошай, гумкамі і іншымі прыстасаваннямі.

Як нам распавялі ў «Беларусбанку», праз моцныя пашкоджанні банкноты могуць набыць уласцівасці, характэрныя для падробленых грошай. Напрыклад, так бывае, калі купюру памыць з выкарыстаннем адбельвальных сродкаў.

З якімі пашкоджаннямі даляры і еўра ў вас могуць не прыняць?

Нацбанк даў права кожнаму банку самастойна распрацоўваць пералік прыкмет плацежаздольнасці банкнот у замежнай валюце, адпаведна, гэты пералік ва ўсіх розны. «Таму адна і тая ж банкнота ў адным банку не падлягае набыццю і прыёму ў плацяжы, а ў іншым яе прымуць да абмену без якіх-небудзь праблем. Гэты пералік прыкмет аплатнасці ў абавязковым парадку размяшчаецца ля кас банка для ўсеагульнага агляду кліентаў», - растлумачыла Алена Бабко.

Напрыклад, у «МТБанку» не прымаюць замежную валюту, калі банкноты маюць наступныя пашкоджанні:

дэфекты з прычыны натуральнага зносу (забруджвання, надрывы і пацёртасці), а таксама алейныя і іншыя плямы, чарнільныя надпісы, штампы;

банкноты з залепленымі надрывамі;

абпаленыя, якія не захавалі асноўных прыкмет плацежаздольнасці;

якія маюць падклееныя адарваныя куты або кавалкі незалежна ад памеру;

разарваныя на часткі і злепленыя;

якія змянілі першапачатковую афарбоўку і свячэнне ва ўльтрафіялетавым святле (залітыя фарбай, чарнілам, алеем, якія пабылі ў вадзе і хімічных складах);

якія маюць значныя пашкоджанні наўмыснага характару (зменены асноўныя малюнкі, у прыватнасці партрэты людзей, знішчаная ахоўная нітка).

«Трэба адзначыць, што не ўсе пашкоджанні можна вызначыць няўзброеным вокам. Таму пры праверцы валюты касіры банкаў выкарыстоўваюць спецыяльныя прыборы. Напрыклад, фраза «купюра свеціцца» азначае змяненне яе свячэння ва ультафіялетавым святле, што таксама служыць падставай для адмовы ў прыёме касамі ЗАТ «МТБанк» незалежна ад прапорцыі свячэння, але не выключае прыёму ў касе іншага банка», - сказала спецыяліст «МТБанка » Алена Бабко.

Як нам растлумачылі ў прэс-службе «Беларусбанка», у іх аддзяленнях могуць прыняць замежныя банкноты з невялікімі дэфектамі, уключаючы забруджванні і пацёртасці, надрывы, надпісы (у тым ліку з адбіткамі штампаў), алейныя плямы (калі іх сумарная плошча складае не больш за 50% ад плошчы банкноты), а таксама банкноты, якія маюць свячэнне паперы ва ўльтрафіялетавых прамянях сумарнай плошчай не больш за 50% ад агульнай плошчы банкноты пры тым, што структура паперы не парушаная.

Чаму банкі перасталі прымаць моцна пашкоджаныя даляры з гэтага года?

Як патлумачылі ў «МТБанку», прымаючы пашкоджаную купюру, банк потым не можа разлічыцца ёю з іншым кліентам: звычайна кліенты не жадаюць прымаць такія грошы.

Прынятыя пашкоджаныя грошы банк павінен адправіць у краіны, дзе яны былі эмітаваныя.

Гэта значыць даляры трэба адправіць у ЗША, еўра - у ЕЗ, каб абмяняць на новыя або атрымаць безгатоўкавую валюту. «Цяпер са зразумелых прычын лагістычныя ланцужкі парушаны, і працэс вяртання купюр ускладніўся. Выдаткі значна ўзраслі. Бо магчымасці адправіць купюры няма - банкі падвысілі патрабаванні і не прымаюць грошы з відавочнымі прыкметамі парушэння», - пракаментавала Алена Бабко, галоўная спецыялістка аддзела касавых аперацый «МТБанка».

Таксама мы папрасілі падзяліцца сваім меркаваннем калекцыянера Сяргея.

- У мяне жонка працавала ў банку касіркай, да яе прыходзіла шмат людзей з далярамі, на якіх была цвіль, іржа. Звычайна прычына ў няправільным захоўванні. У чым памылка? Часта людзі заварочваюць грошы ў мяшок і, дапусцім, кладуць у шафу. А шафа прымыкае да халоднай сцяны, тады банкноты могуць цвісці. Або ў памяшканні вялікая вільготнасць. Бывае, людзі закантваюць грошы ў слоікі і захоўваюць іх у склепе, вечка пачынае іржавець - грошы псуюцца.

Можна захоўваць грошы ў герметычным вакуумным пакеце абавязкова ў сухім месцы, недаступным для дзяцей. Што тычыцца грошай для калекцыянавання, вы маглі бачыць, што я выкарыстоўваю спецыяльныя альбомы, каб купюры нават не датыкаліся адна да адной.