Эрдаган наносіць удар Пуціну

У чым палягае цікавасць Турцыі?

Сустрэча прэзідэнтаў Фінляндыі і Турцыі, прэм'ер-міністра Швэцыі і генеральнага сакратара NATO напярэдадні саміту арганізацыі ў Мадрыдзе скончылася сенсацыяй: Турцыя адмовілася ад свайго вета на далучэнне Фінляндыі і Швэцыі да NATO.

Тое, што прэзідэнт Раджэп Таіп Эрдаган, які абвінавачваў паўночныя краіны ў «падтрымцы тэрарызму», можа змяніць пазіцыю, казалі практычна з першых дзён пасля заяваў турэцкага прэзідэнта. Але мала хто чакаў, што гэтая змена адбудзецца так хутка, што ўжо на сустрэчы ў Мадрыдзе атрымаецца пачаць працэс далучэння.

Фактычна цяпер, пасля Мадрыда, павінен пачацца працэс ухвалення гэтага ўступа парламентамі кожнай з краін NATO. Пасля таго, як прэзідэнт Турцыі адклікаў сваё вета, гэты працэс, імаверна, можа не выклікаць дадатковых складанасцяў, - піша ўкраінскі публіцыст і палітолаг Віталь Портнікаў для «Крым.Реалий».

Цяпер, імаверна, назіральнікі будуць абмяркоўваць, хто стаўся галоўным бенефіцыярам турэцкай згоды — сам Эрдаган або ягоныя калегі з Фінляндыі і Швэцыі. Але, упэўнены, насамрэч галоўны бенефіцыяр - гэта еўраатлантычная салідарнасць. Калі б прэзідэнт Турцыі стаяў на сваім, на саміце ў Мадрыдзе гаварылі б не аб адзінстве, а аб раз'яднанасці NATO перад новымі пагрозамі і на фоне вайны Расеі супраць Украіны. І тады галоўным, хто застаўся б у выйгрышы, думаю, быў бы прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін. Але Пуцін саступіў.

Не ведаю, наколькі гэтая чарговая палітычная параза стала для расейскага прэзідэнта сюрпрызам. Думаю, кожны пісьменны аналітык мог бы растлумачыць расейскаму прэзідэнту, што яго поспехі - гэта апошняе, у чым зацікаўлены прэзідэнт Турцыі.

Эрдаган можа ўсміхацца Пуціну, падтрымліваць з ім кантакты і нават прымаць у Турцыі расейскага алігарха Рамана Абрамовіча, які выкарыстоўвае сітуацыю для выратавання сваіх і пуцінскіх мільярдаў. Але, упэўнены, Эрдаган выдатна памятае, што менавіта Пуцін парушыў правілы гульні, калі акупаваў Крым. І калі пастанавіў змяніць баланс сіл у Чорным моры, што ставіць пад пытанне ўжо саму бяспеку Турцыі. Не кажучы ўжо пра тое, што ў краіне, дзе жывуць мільёны нашчадкаў выхадцаў з Крыма, пытанне фактычнага прыгнёту акупантамі крымскіх татараў і забароны Меджліса крымска-татарскага народа - гэта пытанне нават не замежнай, а ўнутранай палітыкі.

Думаю, не менш балючай для турэцкага прэзідэнта стала дэстабілізацыя суседняй Сірыі, якой з бачным задавальненнем займаўся ягоны расейскі калега. Мы часта гаворым пра міграцыйны крызіс у Еўропе, звязаны з наплывам сірыйскіх бежанцаў, якія пакідалі спустошаную вайной Асада і Пуціна краіну. Але асноўную колькасць бежанцаў з Сірыі прыняла Турцыя. Наўрад ці Эрдаган удзячны за гэта Пуціну. Так, магчыма, турэцкаму прэзідэнту імпануе палітычны стыль расейскага кіраўніка. Але стыль і інтарэсы - усё ж розныя рэчы.

Пагадзіўшыся з уступленнем у NATO Фінляндыі, Эрдаган, здаецца, нанёс Пуціну адчувальны ўдар. Пытанне нават не ў тым, што такое пашырэнне альянсу - праблема для бяспекі Расеі. Пытанне ў тым, што расейская прапаганда - ды і сам Пуцін - крычаць пра гэта ўвесь час. І вось цяпер выяўляецца, што ў NATO збіраецца ўступіць краіна, якая мае працяглую агульную мяжу з Расейскай Федэрацыяй - і Крэмль ну практычна нічога не можа гэтаму супрацьпаставіць. Нават у самага вялікага прыхільніка Пуціна могуць з’явіцца сумневы. Чаму ж на віртуальнае ўступленне ў NATO Украіны трэба было адказваць вайной, а на цалкам рэальнае ўступленне ў NATO Фінляндыі і Швэцыі - толькі заявамі. Можа быць, справа зусім не ў NATO?

Так, відаць, справа не ў NATO, справа ў відавочным імкненні Пуціна акупаваць Украіну і дэстабілізаваць Захад. Ну і чаму ж гэта павінна ўладкоўваць Эрдагана?