29 сакавiка 2024, Пятніца, 9:20
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Каб дапамагчы Украіне, трэба пазбавіцца лукашэнкаўскай дыктатуры

17
Каб дапамагчы Украіне, трэба пазбавіцца лукашэнкаўскай дыктатуры
Андрэй Саннікаў

Зарука пасляваеннага існавання Еўропы - свабодная еўрапейская Беларусь.

Пра гэта заявіў лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Андрэй Саннікаў падчас выступу на другой Антываеннай канферэнцыі ў Вільні, арганізаванай Форумам свабоднай Расеі.

Сайт Charter97.org прыводзіць тэкст выступу апазіцыйнага палітыка.

Еўропа пасля вайны

Вайна ва Украіне прывяла да самага сур'ёзнага сістэмнага крызісу за ўсе гады існавання ўласна еўрапейскіх інстытутаў.

Гэты крызіс пасля вайны не скончыцца і можа мець для Еўропы катастрафічныя наступствы.

Вайна цалкам змяніла ўсе ўяўленні аб палітыцы, бяспецы, эканоміцы і сацыяльных працэсах у Еўропе. І адбылося гэта не праз агрэсію Расеі, а праз гераізм украінцаў, якіх рыхтаваліся спісаць з рахункаў, а яны дэманструюць цуды адвагі і самаахвяравання, абараняючы тыя каштоўнасці, на якіх заснаваная Еўропа.

Новая сітуацыя ў свеце, якая намецілася, патрабуе перабудовы ўсіх, абсалютна ўсіх сістэм каардынатаў. Спатрэбіцца не проста змена палітычных вектараў, а поўная замена самой матэрыі міжнародных стасункаў.

З гэтым на Захадзе агулам і ў Еўропе, у прыватнасці, справы ідуць няважна, перш за ўсё праз розныя падыходы да расейскага фактару і, такім чынам, рознай палітыкі дачыненняў з Расеяй.

Асноўныя памылкі ў палітыцы Захаду

Дабрадушнае стаўленне да расейскага фактару, самазаспакоенасць Захаду прыводзілі да таго, што кожны раз расейская агрэсія станавілася нечаканасцю.

Памылковае стаўленне ў сучаснай гісторыі было закладзенае адразу ж пасля распаду СССР.

Яно палягала ў наступным:

- Фактычнае прызнанне за Расеяй сфер уплыву на тэрыторыях былога СССР. Захад адразу ж прыняў правапераемнасць Расеі і прызнаў тэрмін «блізкае замежжа»

- Выбудоўванне палітыкі стасункаў з краінамі былога «сацыялістычнага лагера» паводле прынцыпу «перш за ўсё Расея», г.зн., інтарэсы Расеі ўлічваліся ў першую чаргу, і на новыя незалежныя дзяржавы глядзелі скрозь крамлёўскую прызму.

- Адмова ад стварэння сістэмы энэргетычнай бяспекі ў Еўропе і ўсё большая залежнасць ад расейскіх энэрганосьбітаў. Акцэнт быў зроблены на зялёную энэргетыку ў той час, калі да гэтага не было ні тэхналагічных, ні палітычных перадумоў.

- Падтрымка дэмакратычных інстытутаў адышла на задні план, быў зроблены ўпор на рынкавыя інструменты, якія нібыта зменяць палітыку Крамля. Гэта дазволіла Расеі выкарыстоўваць рыначныя механізмы, каб умацаваць аўтаркію і падарваць заходнія каштоўнасці на самім Захадзе.

- Ігнараванне абгрунтаваных асцярог краін Усходняй і Цэнтральнай Еўропы аб пагрозе Расеі для міжнароднага міру і бяспекі.

Будучыня Еўропы пад вялікім пытаннем

Аб'ектыўны аналіз таго, што адбываецца ў Расеі ды іншых постсавецкіх дзяржавах, проста адсутнічае. За час пасля распаду СССР адбыўся імклівы колькасны рост стратэгічных, аналітычных цэнтраў, розных фондаў, а якасць аналізу што да нашага рэгіёну няўхільна змяншалася.

Адна з прычын - прыкметная інфільтрацыя заходніх цэнтраў пракрамлёўскімі экспэртамі, прыхільнікамі палітыкі «прымірэння» дыктатараў.

Акрамя таго, вырасла колькасць буйных фондаў, якія не толькі займаюцца даследаваннямі, але і выдаткоўваюць значныя сумы на праекты развіцця ў нашым рэгіёне. Бяда толькі ў тым, што падтрымка становіцца тымі кірункамі, якія перспектыўнымі ўважаюць толькі супрацоўнікі гэтых фондаў. На прыкладзе Беларусі можна сказаць, што часта кваліфікацыя экспэртаў з гэтых фондаў вымушае жадаць лепшага, таму сродкі заходніх падаткааплатнікаў ідуць на падтрымку адкрыта праўладных праектаў, залежных СМІ, лабістаў дыктатарскага рэжыму.

Тут нават спецыяльных аргументаў не трэба. Дастаткова паглядзець бравурныя справаздачы фондаў, амерыканскіх і еўрапейскіх, і параўнаць іх з рэальным станам спраў у дыктатуры.

Пра якія, напрыклад, апытанні грамадскай думкі можа ісці гаворка ў сітуацыі звярыных рэпрэсій у Беларусі? Аднак некалі паважаны брытанскі аналітычны цэнтр Chatham House ставіць сваё імя пад ашуканскімі апытаннямі, у якіх сцвярджаецца аб захаванні падтрымкі дыктатара і ўхваленні вайны Расеі супраць Украіны.

Мы ўсе памятаем, як Захад сыходзіў з Афганістана. Гэта было жудаснае відовішча: афганцы, якія падалі з перапоўненых самалётаў, што працавалі ў арганізацыях, створаных ці кантраляваных Захадам.

Гэта была страшная наглядная карціна поўнага правалу палітыкі Захаду ў недэмакратычных дзяржавах, які агаліў гіганцкую карупцыю, падмену каштоўнасцяў меркантыльнасцю, поўнага няведання, неразумення і нежадання разумець мясцовыя рэаліі, асаблівасці і сістэму каштоўнасцяў насельніцтва.

У Афганістан былі ўкладзеныя велізарныя сродкі, не толькі на ўмацаванне бяспекі, але і на кіраванне і развіццё, стварэнне дзяржаўных інстытутаў, развіццё цывільнага грамадства, няўрадавых арганізацый. Іншымі словамі, афіцыйна інвестыцыі былі прызначаныя для прадухілення таго развіцця падзей, якое ў выніку адбылося.

Было зразумела, што грошы былі проста раскрадзеныя, прапушчаныя праз карупцыйныя схемы, аселі ў кішэнях грамадскіх арганізацый, падкантрольных карупцыйным структурам.

Афганскія палітыкі і грамадскія дзеячы казалі, што з укладзеных сродкаў выдаткавана было ад 80 да 90 адсоткаў.

У нашым рэгіёне дзейнічае менавіта такая мадэль, якая цынічна называецца «садзейнічанне развіццю, дэмакратыі і абароне правоў чалавека».

Не дадаюць аптымізму што да паваеннай Еўропы і гучныя праекты Еўразвязу, на словах таксама накіраваныя на дапамогу дэмакратыі і развіццю, а напраўду прыводзяць да адваротных вынікаў. Маецца на ўвазе праграма «Усходняе партнёрства».

Ужо само з'яўленне гэтай праграмы праз год пасля анэксіі Расеяй тэрыторый Грузіі было своеасаблівым прызнаннем незаконнай акупацыі. Праграма была абсалютна непрадуманай і не забяспечанай фінансава. Больш за тое, было зразумела, што Расея ўспрыме яе як правакацыю і абавязкова будзе помсціць. Што і здарылася. На сёння за час існавання гэтай праграмы былі развязаныя войны паміж Арменіяй і Азербайджанам, Расея вядзе вайну ва Украіне ўжо больш за 8 гадоў, у Беларусі ўмацаваўся дыктатарскі рэжым псіхапата Лукашэнкі, які ўдзельнічае ў вайне супраць Украіны, а Малдова можа стаць наступным аб'ектам расейскай агрэсіі.

Беларусь як лакмусавая паперка

Беларусь вельмі важная для ацэнкі палітыкі Еўропы ў сферы бяспекі, дэмакратыі, правоў чалавека.

Беларусь - ключ да ўсяго рэгіёну, менавіта ў Беларусі знаходзіцца тое самае тухлае яйка, у якім схаваная смерць дыктатуры на постсавецкай прасторы.

Жадаеце вы ці не, менавіта рэжым Лукашэнкі стварыў матрыцу, якой сёння карыстаецца Пуцін.

Вось цяпер, калі Захад пачынае, нарэшце, казаць аб небяспецы Расеі, аб памылковасці прымірэння дыктатараў, аб безумоўнай падтрымцы Украіны, зноў знаходзяцца палітыкі, журналісты, бізнэсоўцы, гатовыя ратаваць Лукашэнку зыходзячы са сваіх меркантыльных інтарэсаў.

Магу дакладна сказаць, што калі пасля таго як Украіна разаб'е Расею, Захад дапаможа Лукашэнку застацца ва ўладзе, вельмі хутка агідная туша дыктатуры ў Расеі і Беларусі зноў набярэ вагу і палезе вайной у Еўропу.

Таму, калі хочаце дапамагчы Украіне перамагчы, неабходна пазбаўляцца дыктатур, у першую чаргу лукашэнкаўскай.

Закладам пасляваеннага існавання Еўропы з'яўляецца не толькі цэласная і еўрапейская Украіна, але і вольная еўрапейская Беларусь.

Чаго чакаць ад Расеі?

Для Еўропы вайна ва Украіне абвастрыла ўсе праблемы, звязаныя з бяспекай.

Найперш павінны памяняцца прынцыпы прыняцця пастаноў. Замест «старой» Еўропы прыярытэт у ацэнцы рызыкі і вайсковай бяспекі павінен належаць краінам Балтыі, Польшчы, Украіне, беларускай апазіцыі, а затым і свабоднай Беларусі. Менавіта яны ўсе 30 гадоў пасля развалу СССР папярэджвалі аб небяспецы Расеі і адраджэнні ў ёй аўтарытарных тэндэнцый.

Ці зможа Расея найбліжэйшым часам змяніцца?

Не.

Пасля ўсіх паражэнняў Расея рабіла адну выснову: трэба адпомсціць.

Важна памятаць, што пасля перыяду турбулентнасці, няхай гэта будзе вайна або развал «турмы народаў», Расея заўсёды карысталася перадышкай для падрыхтоўкі да новага канфлікту, і новых войнаў. У адносна мірны перыяд Крэмль укладваў значныя сродкі ў войска і ўзбраенні, у спецслужбы, у выведку. Са з'яўленнем гібрыдных формаў супрацьстаяння вялізныя сродкі расейскія кіраўнікі сталі ўкладаць у кіберсферу.

Адной з асноўных крыніц пераўзбраення і рэарганізацыі ўзброеных сіл і спецслужбаў служыў Захад, які пастаўляе тэхналогіі і нават фінансавыя сродкі, які прапануе праграмы супрацоўніцтва ў адчувальных галінах.

Расея не мае патрэбы ў нармальным існаванні, усе яе кіраўнікі хварэюць на адну хваробу: манію выключнасці.

Сёння Расея скурчылася да такога Кадырава, непісьменнага «акадэміка» і «Цік-ток генерала», які патрабуе, каб яго бясконца ўсхвалялі і гэтак жа бесперапынна перад ім прабачаліся, калі нядосыць усхваляюць.

Найбліжэйшым часам ніякіх прадказальных стасункаў з Расеяй пабудаваць будзе немагчыма. Ды і не ў найбліжэйшы таксама.

У той жа час Расея будзе заставацца цэнтрам сілы і цэнтрам уплыву, хутчэй за ўсё негатыўнага, на Еўропу, і нікуды не падзенецца з межаў Еўропы. Праўда, гэтыя межы пажадана б выраўнаваць, уключыўшы ў іх Беларусь, якая арганічна ўваходзіць у Еўропу.

Высновы

Такім чынам, для таго, каб улічыць новыя рэаліі і замацаваць тое станоўчае, што з'явілася за час захопніцкай вайны Расеі супраць Украіны, Еўропе неабходна адключыцца ад тых сувязей з Расеяй, якія, фактычна, складалі сутнасць усёй усходняй палітыкі Еўразвязу.

Галоўнымі прынцыпамі абнаўлення Еўропы павінны стаць наступныя:

- Адмова ад пастулату, што бяспека Еўропы немагчымая без Расеі. Наадварот, яна немагчымая з удзелам Расеі.

- Адмова ад прызнання якіх-небудзь сфер уплыву Расеі за яе межамі.

- Адмова ад палітыкі залежнасці ад расейскіх энэрганосьбітаў

— Адмова ад «рэалпалітык» і ўсіх формаў прымірэння дыктатур.

Толькі ў такім выпадку, пры выкананні такіх умоў у Еўропы, як у аб'яднання дэмакратычных дзяржаў, ёсць будучыня.

Напісаць каментар 17

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках