Дыстанцыя правалу - ад «Курска» да «Масквы»

«Пасланыя на» ніколі не перамагаюць.

Няўмольна насоўваецца парад. Той самы, пад кодавай назвай «Можам паўтарыць». Крыўдна толькі, што ранейшай пампезнасці не будзе. І барабанны грукат не разбудзіць рэха былой славы. Усім даўно зразумела, што цяперашнія атожылкі перамогі да той вайны дачыненне маюць умоўнае. Якімі стужкамі сябе ні ўпрыгожвай, выкрут не пракоціць. Часы не тыя. Зусім іншае войска. І як ні грукачы ботамі і гусеніцамі па бруку, ніякіх успамінаў гэтыя пампезныя парады ўжо не выклікаюць. Да таго ж задуманая крамлёўскімі стратэгамі «спецаперацыя», па іх жа запэўненнях, нават не вайна. Нейкі сурагат і непаразуменне. Вось толькі страты цалкам рэальныя і на гэтым напрамку ўсё сур'ёзна.

Аднак дата набліжаецца. І бункеру патрэбна перамога тэрмінова. А таму ў вярхах пачалася няўяўная мітусня. Шукаюць крайняга. Знікаюць генералы, якія не паспелі своечасова зарыентавацца і нібыта не зразумелі, чаго ад іх чакае бункер. І нават адзін амаль маршал сышоў у густы цень і ўжо не мільгае на інфармацыйным гарызонце. А люты шторм, які ўзнік у выніку гэтай бункернай узрушанасці, усё не цішэе. Заварваецца крутая патрыятычная каша. І хіба толькі лянівы яшчэ не выказаўся наконт паспешнага сцягвання расейскіх рэзерваў і новага штурму ўкраінскіх рубяжоў.

Агульная колькасць батальённа-тактычных груп на ўсходнім аператыўным напрамку дасягнула паводле звестак ваенных аналітыкаў 76, а калі ўлічыць, што ў кожнай групе да тысячы асабовага складу, няцяжка ўявіць, якія сілы сцягвае расейскае камандаванне для аперацыі ў Луганскай і Данецкай абласцях. Расея проста знемагае ў чаканні даўно абяцанай перамогі. Ды яшчэ да такой асаблівай даты.

Пасыл зразумелы і цалкам вытлумачальны. Крамлёўскі маршалак злапомны і нікому нічога не даруе. А перамога, хай і незаўважная, сціплая да крайнасці і яму да зарэзу патрэбная. Абавязкова да 9 траўня. Інакш не выжыць, не выстаяць. Электарат засумняваецца. Асяроддзе будзе шаптацца па кутах. А там, глядзіш, і змова аб'явіцца. Свае ж і зжаруць. Вось толькі дзе ўзяць яе, гэтую праклятую перамогу. Проста міраж нейкі. Выслізгвае па меры набліжэння. І наравіць наогул не рэалізавацца. Калі першая хваля татальнага нападу здзьмулася, абвяла, сышла ў пясок, то чаго можна чакаць ад сабраных з міру па нітцы рэкрутаў, тылавікоў і іншых бедных сіл разгорнутага спехам рэзерву.

Яны так і не зразумелі, якім чынам у траўні сорак пятага свет спыніў і знішчыў самае страшнае ў мінулым стагоддзі нашэсце. Вялікая колькасць кінутых у агонь жаўнераў нічога не вырашае. І мноства тых, у каго за спінай кулямёты заградатрадаў, для сапраўднага пералому недастаткова. Паднявольныя вайскоўцы - нікуды не вартыя. І колькасць вырашае не ўсё. Трыста спартанцаў у спрадвечныя часы ўпэўнена сталі на шляху незлічонага полчышча ворагаў. Тысячагоддзі мінулі, а перамога дастаецца ўсё тым жа шляхам. Часцей за ўсё яна на баку вольных. Жаўнер павінен ведаць, што ў яго за спінай. А ісці паміраць, каб правесці ў ненавіснай начальству краіне нейкую ідыёцкую «дэнацыфікацыю», дурное і ганебнае.

А калі воінская часць на полі бою без дапамогі пакідае сваіх параненых, то якая павага можа быць у жаўнераў да сваіх жа камандзіраў. І калі яшчэ і забітых, абвугленых, разадраных без пахавання кідаюць дзе выпала і не ўважаюць патрэбным хаця б закідаць зямлёй забітых і аддаць ім апошнія воінскія ўшанаванні, то гэта наогул не войска. Арда. Дзікая, бессаромная, узлаваная, здольная на нечуваныя гідоты. Усё гэта ўбачылі і зафіксавалі дакументальна журналісты, пракуроры, праваабаронцы ў Бучы, Барадзянцы, Гастомелі і многіх іншых украінскіх гарадах і сёлах, вызваленых ад акупантаў. След жахлівага злачынства, учыненага пасля ўварвання на ўкраінскую зямлю, ужо не схаваць, не замесці. І ўсе гэтыя вырадкі, гвалтаўнікі і марадзёры - войска краіны, якая так дакучліва прэтэндуе на сваю адмысловую ролю ў сучасным свеце?

Ды што там, калі нават флот, які ў іх заўсёды лічыўся ўзорам воінскага гонару і годнасці, раптам апынуўся ўцягнутым у каламуту і разгільдзяйства найноўшых агульнавайсковых традыцый. Здарылася катастрофа. Вайна, усякае бывае. Так трэба набрацца адвагі і ва ўсім прызнацца. Без крыўлянняў, недамовак і двухсэнсоўных намёкаў. Тым больш, што здарэнне такога маштабу не схаваць і не выдаць нахабна за прадвесце непазбежнай пуцінскай перамогі. Але як гэта магчыма, калі тут асобны выпадак!

Усіх проста ад гонару распірала, калі савецкі крэйсер «Слава» ўжо новае расейскае камандаванне пераназывала ў «Маскву». Гіганцкія літары ва ўвесь борт - славянскай вяззю. Каб трапятанне ішло па ўсіх морах і акіянах - гэта ж не проста карабель. Флагман. Грозны і непераможны. Пад завязку начынены ракетамі, сістэмамі залпавага агню і хвацкай электронікай. Паветраную прастору трымае на замку. Да яго не падступіцца. Не адолець. Не патапіць. Не выпадкова ж - «Масква». Былая «Слава». І дзе ж яна? А там, куды звычайна заводзіць караблі такога класа імперская пыха і пустое фанфаронства клапатлівай улады.

Яшчэ ў пачатку вайны лёс грознага флагмана быў дакладна вызначаны звычайным памежнікам з вострава Змяіны. Велічна і грозна прагрымеў у той дзень над морам ультыматум: «Я - расейскі карабель…» І далей па вядомым усім тэксце. Гэта быў голас лютай імперыі, якая ўстала з каленяў. Аднак памежнік усё велічнае шоў разам з караблём адправіў дакладна па адрасе, вядомаму ўсім. І двух месяцаў не прайшло, а ганарлівы карабель аказаўся менавіта там, куды яго паслалі. Пакінуў пасля сябе толькі цяжкі чорны дым. І злавесную гісторыю пра лёс экіпажа, якую крамлёўскія спрытнюгі паспрабавалі тут жа засакрэціць: ды ўсё ў парадку, было ўзгаранне, нічога страшнага, экіпаж ужо на беразе. Бацька матроса-тэрміновай службы звярнуўся да камандавання з пытаннем: «Дзе мой сын?» І атрымаў адказ: «Знік без вестак». У штармавым халодным моры, пасля траплення дзвюх ракет, пажару, выбуху зброевых скляпоў і гібелі карабля яны яшчэ ад кагосьці чакаюць вестак. Спрэс адмаўляюць, што жаўнеры тэрміновай службы на іх сакрэтны загад удзельнічаюць у вайне. Адмахваюцца ад бацькі, які страціў сына. І гэта - флот?

А таму пазарэз патрэбны парад. Пакуль яшчэ кашмарная статыстыка гэтага недарэчнага паходу не стала здабыткам шырокіх буйных мас. Калісьці панурая краіна моўчкі праглынула вялікае злачынства ўладаў - гібель падводнай лодкі «Курск». І зараз глыбінны народ па-ранейшаму сядзіць ля таго ж тэлевізара. І толькі асобныя грамадзяне адчайна стукаюць у глухія дзверы ўладаў і пытаюцца: «Дзе мой сын?»

Адказам на ўсе такія пытанні можа быць толькі вялікі парад. Абавязкова 9 траўня. З урачыстым салютам. І са слязамі на вачах. А таму правадыру з бункера парэз патрэбна вялікая бойня. І абяцаная ўсім хуткая перамога. Хоць бы ліпавая, прывідная, куцая. Інакш выявіцца правал. Гіганцкі і неадольны - ад «Курска» да «Масквы». І павольна, са скрыпам і патугамі, да былых тэлегледачоў пачне, магчыма, даходзіць простая ісціна, што ўсе надзеі на ўнікальнага гэбіста сышлі туды ж - у правал. І ўсе іх калатнечы і пакуты марныя. Выпадковыя мінакі нікога на шчасце не прыводзяць.

А «пасланыя на» ніколі не перамагаюць.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org