Экс-кіраўнік Нацбанку Беларусі: Разлікі з Беларуссю ў далярах неўзабаве спыняцца

Эканамічны ціск на рэжым будзе нарастаць.

Стала вядома, што ў беларускіх банкаў пачаліся праблемы з аплатамі праз SWIFT. На праблемы масава скардзяцца кліенты васьмі беларускіх банкаў. Сайт Charter97.org папрасіў экс-кіраўніка Нацбанку Беларусі Станіслава Багданкевіча ацаніць сённяшнюю эканамічную сітуацыю ў краіне.

- Да якіх наступстваў могуць прывесці праблемы з аплатамі праз SWIFT?

- Па-першае, вельмі сур'ёзна замарудзяцца разлікі. Вядома, можна перавозіць грошы пры дапамозе ровара або аўтамабіля. SWIFT дае магчымасць праводзіць усе разлікі ў эканомікі цягам хвілін, а то і секунд.

Больш за тое, праз санкцыі ЗША разлікі ў далярах будуць немагчымыя. Тады трэба будзе праводзіць спачатку грошы ў Маскву, а потым у нейкую іншую краіну. Вядома, гэта не поўнае прыпыненне эканомікі, але велізарнае запаволенне, таму з'явяцца новыя цяжкасці ў эканоміцы, паглыбіцца рэцэсія і стагнацыя.

- На сёння беларусы вынеслі мільярды рублёў з дэпазітаў. Як вы думаеце, з чым звязаны адток дэпазітаў? Ці прадоўжыцца гэтая тэндэнцыя?

- Галоўная прычына адтоку дэпазітаў - недавер да ўлады, якая пануе сёння ў Беларусі, гэта значыць, да нелегітымнага рэжыму. Людзі не давяраюць, бо ведаюць, што ўлады могуць даць каманду не аддаваць валюту ўласнікам або пачнуць прымусова пераводзіць яе ў нацыянальную.

Яшчэ адным фактарам можа быць збядненне людзей, якія здымаюць грошы, каб жыць, марнаваць іх на існыя патрэбы, а не на капітальныя. Бо дэпазіты ўносіліся для будучыні. Гэта, так бы мовіць, страхоўка на ўсялякі выпадак, а цяпер яна - у панчохах, партманэтах і ложках. Гэта ўсё паказвае на нестабільнасць нашай эканомікі праз няўпэўненасць у будучыні грамадзян Беларусі.

Могуць быць і больш прыватныя прычыны: напрыклад, заклікі лідараў апазіцыі здымаць ашчадкі. Мабыць, гэта таксама паўплывала на настроі людзей у пэўнай меры. Аднак галоўная прычына - улада, якая пануе ў Беларусі. Яна нелегітымная, не абраная людзьмі і не адказная перад людзьмі.

- Экспэрты мяркуюць, што Нацбанк Беларусі можа апынуцца пад санкцыямі, тым самым ён не зможа кіраваць даляравымі актывамі. Да якіх наступстваў гэта прывядзе?

- Я ўжо казаў пра гэта, што ўлады могуць даць каманду не выдаваць грошы цягам года, за два гады. Могуць даць каманду, каб укладчыкі атрымалі свае даляравыя ашчадкі ў рублях. Пры гэтым рубель будзе абясцэньвацца.

Сёння рубель больш-менш стабільны, бо санкцыі, якія былі прынятыя Еўропай і ЗША, у асноўным датычацца будучых кантрактаў, а не цяперашніх. Пакуль яшчэ грошы паступаюць, таму ўсе гэтыя эканамічныя санкцыі ідуць на перспектыву. Яны абавязкова праявяцца, але праз месяц ці пазней. Мы ўсе ўбачым пагаршэнне сітуацыі і для ўкладчыкаў, і для эканомікі, і для ўлады.

- Санкцыі ЗША перакрываюць магчымасць атрымліваць валюту ў краіну, тым самым будзе яе недахоп для выплат у дзяржаўнай пазыцы. Што гэта азначае для беларускіх уладаў?

- У нас невялікія крэдыты, больш з Усходу, таму я б не сказаў, што для беларускіх уладаў гэта смяротна. Аднак калі мы не зможам выплаціць нейкія крэдыты банкаў, якія далі іх Беларусі, то гэта можа азначаць пагаршэнне сітуацыі ў эканоміцы.

- Як бы вы агулам ацанілі апошнія санкцыі супраць рэжыму? Наколькі яны мацнейшыя за папярэднія?

- Я мяркую, што санкцыі - самыя моцныя на сённяшні дзень. Іншая справа, што яны зноў усё ж не неадкладна абразаюць Беларусь і яе эканоміку ад цывілізаванага свету. Эфект ад санкцый будзе паступовым. Санкцыі досыць моцныя, і яны будуць нарастаць, калі пачнуць рэальна дзейнічаць.

Вядома, калі б не было падтрымкі Пуціна і Расеі, то ўсё б гэта скончылася хутка. Беларускі народ хутчэй бы пазбавіўся ад дыктатуры. Аднак я ўпэўнены, што ў канчатковым выніку гэты рэжым падзе. У гэтым няма ніякага сумневу, у яго няма перспектываў.

Больш за тое, калі расейскія суб'екты не будуць выконваць амерыканскія санкцыі, гэта значыць, будуць падтрымліваць гэты рэжым, то абмежаванні могуць накладацца і на Расею. Таму, я мяркую, што многія расейскія кампаніі будуць падпарадкоўвацца амерыканскім санкцыям, праз што працэс ціск на рэжым узмоцніцца. У гэтым і ёсць плюс апошніх санкцый.