Сяргей Дылеўскі: Хунта вельмі моцна баіцца працоўных

Моцнае інтэрв'ю лідара працоўных.

Адзін з лідараў працоўнага руху Беларусі, кіраўнік страйкаму Менскага трактарнага завода Сяргей Дылеўскі стаў госцем праграмы Studio X97. Вядоўца - Яўген Клімакін.

Паважаныя чытачы! Вы можаце падпісацца на канал «Хартыі-97» на Youtube charter97video. Для гэтага трэба зайсці на старонку charter97video і націснуць чырвоную кнопку «Падпісацца». Калі вы хочаце атрымліваць паведамленні аб новых відэа на канале charter97video, то націсніце «званочак».

- Я вось думаю, якая іронія лёсу. Яшчэ летась да жніўня, да верасня цябе не ведалі, а сёння ты адзін з лідараў рабочага супраціву Беларусі. Цікава атрымалася.

- Ну, так.

- New York Times нават пра цябе напісаў. Назваў цябе новай палітычнай зоркай Беларусі. Мне вельмі цікава, калі ў тваім жыцці надышоў момант нараджэння апазіцыянера Сяргея Дылеўскага? Калі ты сабе сказаў: «Пляваць на наступствы, пляваць на тое, што магу страціць працу. Могуць быць больш сур'ёзныя наступствы, але я далей не магу мірыцца з тым, што адбываецца ў маёй краіне». Быў жа такі момант?

- Так, такі момант быў. З шараговага чалавека, які спачувае, і нязгоднага з рэжымам ператварыўся менавіта ў такога заўзятага апазіцыянера - уночы 10 жніўня. Калі нас проста знішчалі на Стэле, калі нас збівалі на Нямізе - я бачыў гэтую жорсткасць, гэты жах, што дзеецца, я для сябе зразумеў, што так не павінна быць. Акрамя таго, што нас знішчаюць на працоўных месцах, бо ўмовы аніякія, у нас траўматызм і смяротнасць на працоўных месцах вышэйшы, напэўна, чым ва ўсёй Еўропе.

- Разам узятых.

- Разам узятых, так. І прычым што, заробкі нізкія, дык нас яшчэ і забіваюць у вольны ад працы час. Для мяне гэта стала пераломным момантам. Я зразумеў тады, менавіта тады, што мірыцца з гэтым нельга.

- Колькі ты гадоў прапрацаваў на Менскім трактарным заводзе?

- Я першы раз прыйшоў на Трактарны завод у 2006 годзе.

- У якім узросце?

- Па-мойму, за два месяцы да шаснаццацігоддзя. Гэта я на летніх вакацыях прыйшоў падпрацаваць на Трактарны.

- Простым рабочым?

- Так, простым рабочым. На вытворчасць, за станок такарны.

- У вас, па-мойму, уся сям'я - гэта дынастыя нейкая. Усё неяк з МТЗ звязаныя.

- Так, у мяне бацька пасля войска прыйшоў працаваць на Менскі трактарны завод. Маці пасля інстытута прыйшла працаваць на Менскі трактарны. Ну і я - вырас, скончыў Машынабудаўнічы ліцэй і пайшоў працаваць на Трактарны.

- Бацькі дагэтуль працуюць ці ўжо не?

- Бацькі цяпер ужо скончылі сваю працу. Ім не падаўжаюць кантракты. У мяне бацькі пенсіянеры. І рэжым сказаў, што не трэба каб бацькі Сяргея Дылеўскага працавалі на прадпрыемстве, каб быў такі ўкол ім, скажам так.

- Працоўны рух Беларусі цяпер, на гэты момант. Што гэта? Як ён цяпер выглядае?

- Працоўны рух Беларусі цяпер - гэта такое разнастайнае аб'яднанне рабочых з цэхаў у прынцыпе, з геаграфічным складнікам. Ёсць афіцыйна заяўленыя два аб'яднанні - гэта «Рабочы рух» і аб'яднанне працоўных, якое так і называецца: Беларускае аб'яднанне рабочых. Папросту гэтыя дзве арганізацыі займаюцца менавіта абаронай правоў працоўных, аб'яднаннем працоўных. Тое, пра што я кажу: паводле цэхаў, паводле геаграфічнай прыкметы. Кожнаму, хто звярнуўся ў нашы аб'яднанні, заўсёды знойдзецца месца. Гэта людзі з абсалютна розных прадпрыемстваў, з прыватнага бізнэсу. Мы стараемся і абараняем правы працоўных унутры краін, як можам. Колькасць складу гэтых арганізацыі, гэтых аб'яднанняў увесь час расце.

- Летась, Сяргей, усе сусветныя СМІ пісалі: «Беларусь», «Рэвалюцыя». Фотаздымкі з раніцы да ночы на інфармацыйных тэлеканалах паказвалі. Потым была процьма публікацый пра тое, што ўзмацняюцца рэпрэсіі, арышты. У якім месцы, на твае адчуванні, мы знаходзімся цяпер, калі казаць пра беларускую рэвалюцыі? Які этап цяпер?

- Калі казаць пра беларускую рэвалюцыі цяпер, то мы знаходзімся цяпер у стане паміж партызанскімі рухамі і перадстрайкавым становішчам у краіне.

- Гэта значыць, гэта такое зацішша перад бурай.

- Гэта зацішша перад бурай. Беларускі народ нарэшце ўсвядоміў, што правы працоўных парушаюцца ўвесь час, умовы працы вельмі цяжкія, непрапарцыйна цяжкія ў параўнанні з заробкамі, заробкі нізкія, сацыяльныя правы і гарантыі не выконваюцца і не абараняюцца. І на фоне ўсяго гэтага беларусы рыхтуюцца бараніць свае правы, бараніць свой дабрабыт, магчыма, нават страйкамі.

- Я думаю, ты аналізаваў страйкі 2020 года?

- Так, аналізаваў.

- Да якой высновы прыйшоў?

- Прыйшоў да высновы, што ўвосень 2020 года страйкі былі малаэфектыўнымі, таму што яны былі не падрыхтаваныя.

- Што ты маеш на ўвазе, кажучы: «не былі гатовыя»? Як неабходна рыхтавацца?

- Банальныя рэчы: запасацца той жа ежай. Чалавек, які выходзіць на страйк, павінен усведамляць для сябе, найперш, што калі ён выйдзе страйкаваць - яму трэба будзе чымсьці карміць сваю сям'ю. Найперш, не трэба ні на каго спадзявацца. Наша задача - дапамагаць людзям-страйкоўцам. Але першая дапамога павінна прыходзіць непасрэдна ад самога чалавека. Чалавек павінен быць гатовы выйсці ў страйк, у фінансавым плане пастарацца закрыць нейкія свае моманты, звязаныя з камунальнымі плацяжамі, крэдытамі і гэтак далей. Чалавек павінен быць максімальна незалежны ад дзяржавы, каб пачаць страйкаваць без шкоды для сваёй сям'і.

- Зараз якія настроі сярод працоўных? Засталіся барацьбіты?

- Так. На заводах дагэтуль засталося дастаткова шмат людзей, якія гатовыя да актыўных дзеянняў. Яшчэ больш засталося людзей, якія сумняваюцца ў сабе, у сваіх сілах, не бачаць варыянтаў для выхаду ў страйк. Гэта зноў жа таму, што яны фінансава пакуль залежныя ад дзяржавы. Засталіся людзі, якія супраць дзейнай улады, супраць таго беззаконня, якое дзеецца нават на іх працоўных месцах, супраць уціскання сваіх правоў, але яны не ведаюць як пераадолець гэта ўсё. З гэтым трэба працаваць.

- Ты як працоўны павінен ведаць на якія кнопкі душы, сэрца…

- Растлумачваць, што далей будзе толькі горш, сапраўды. Калі мы не паварушымся, калі мы нічога не зробім - ужо не будзе той сітуацыі, што «мая хата з краю, я адседжуся». Цяпер сітуацыя такая, што мая хата - наступная. Гэта значыць, калі я паспрабую адседзецца ў гэтай сітуацыі - то заўтра ўжо мне не будзе што есці, будзе няма чаго есці маёй сям'і, я пайду пад скарачэнне.

Зараз еўрапейскія, замежныя, былыя нейкія супрацоўнічаюць кампаніі адмаўляюцца ад працы з беларускімі прадпрыемствамі. Такім чынам, гэта ўжо цягне звальненне людзей. І нават чалавек, які не праяўляе сваю актыўную грамадзянскую пазіцыю ў дачыненні да рэжыму - ён ужо банальна ў зоне рызыкі. І гэта трэба тлумачыць людзям. Зноў жа, трэба спрабаваць данесці да людзей, што мы са свайго боку, тут за мяжой, людзі, якія выехалі з Беларусі, таксама не сядзім на залатых гарах, пальцам у носе калупаючыся. Мы таксама працуем над тым, каб дапамагчы пратэсту ўнутры краіны, найперш.

- Дарэчы, мне праўду сказалі, што ты спіш па тры-чатыры гадзіны на дзень?

- Ну так, такое бывае. Я шукаю дзе-небудзь партал у паралельны сусвет, каб яшчэ некалькі гадзін дастаць. Таму што працы, сапраўды вельмі шмат. Праца робіцца велізарная, каласальная. У мяне даволі нядрэнны ўжо касцяк, збіты з людзей з розных краін свету, што самае цікавае. Мы размаўляем праз інтэрнэт, працуем разам. І людзі таксама як і я - дзесьці тры гадзіны, недзе чатыры гадзіны на дзень спяць. Часу катастрафічна не стае, каб зрабіць усё запланаванае i задуманае.

- У сярэдзіне кастрычніка 2020 гады ты вымушаны быў з'ехаць з Беларусі, ратуючыся ад рэпрэсій. Як ты сабе тут на жыццё зарабляеш? Рамонтамі аўтамабіляў, правільна я разумею?

- Так, займаюся рамонтамі аўтамабіляў - механічная частка, зварка, трошкі малярнай справай. Такімі рэчамі займаюся.

- У Менску таксама рамонтамі займаўся?

- Так, я больш за 10 гадоў працаваў у сябе ў гаражы. Паралельна з заводам, я падзарабляў. У сябе ў гаражы займаўся рамонтам аўтамабіляў.

- Як тваё жыццё цяпер выглядае? Я так разумею, што гараж, рамонт - гэта толькі малая дзель таго, чым ты займаешся і далёка не асноўнае.

- Гараж і рамонты - гэта асноўнае, чым я займаюся, каб не памерці з голаду, груба кажучы, каб у мяне сям'я мая была ў дастатку, каб нам было што есці, каб у нас быў дах над галавой. А асноўная маё жыццё - гэта барацьба. Гэта значыць, я кладуся спаць з планамі, з праектамі нейкімі, якія наблізяць нас да перамогі і прачынаюся з тымі ж думкамі. Мы працуем з работнікамі дзяржпрадпрыемстваў Беларусі, стаім на абароне кожнага, працуем з юрыдычным абгрунтаваннем, аспрэчваем звальненне супрацоўнікаў таго ці іншага прадпрыемства. Уся мая дзейнасць звязана з тым, каб дапамагаць працоўным бараніць свае правы ў Рэспубліцы Беларусь.

- Якая цяпер сітуацыя на заводах Беларусі?

- Жахлівая проста. Не выконваюцца правы на бяспечную працу рабочых. Не выконваюцца банальныя санітарныя і пажарныя нормы. Я нават успамінаю сябе, сваё месца працы: калі ішоў дождж - мы, не думаючы пра сябе, спрабуючы захаваць абсталяванне, каб не было кароткіх замыканняў, накрывалі цэлафанам станкі. Замест таго, каб кіраўніцтва надало нейкі час, нейкія сродкі на рамонт даху ў цэхах - нам закупілі цэлафан і, дурні, накрывайце станкі. Зусім было да лямпачкі, што нас стукне токам, што нас пазабівае.

- Абсурду стае.

- Абсурду стае. Я яшчэ раз паўтаруся: вельмі высокі траўматызм на вытворчасцях. Далёка хадзіць не трэба, не далей як у мінулым месяцы, было ўжо дзве аварыйныя сітуацыі, нават не на маім прадпрыемстве, на «Беларуськаліі». Адзін смяротны выпадак, другі - выпадак цяжкага траўмавання. І гэта за месяц. Гэта значыць, гэта сведчыць аб тым, што на хвалі пратэстаў, страйкаў яшчэ ўвосень - цяпер на гэтым прадпрыемстве не стае працоўнай сілы, але кіраўніцтва ўсё адно прымушае спускацца ў гэтыя шахты недаўкамплектаваныя брыгады. І людзі бяруць на сябе нагрузку большую, чым могуць вынесці, проста для таго, каб неяк зарабіць для сваіх сем'яў. І з гэтага выходзіць, што адзін за адным недагледзеў - выходзіць траўматызм. Гэта праблема, а паскардзіцца чалавек не можа, яму няма каму скардзіцца, незалежныя прафзвязы ў краіне забітыя.

Будзем сумленнымі, прызнаем гэта адкрыта, што незалежныя прафзвязы мёртвыя, іх проста забілі. Праўладныя прафсаюзы, так званыя - гэта не прафсаюзы, гэта хунта дармаедаў, якія нічога не вызначаюць. Яны не стаяць на абароне правоў працоўных. Яны не расследуюць нейкія надзвычайныя сітуацыі на прадпрыемстве. Усё зводзіцца да таго, што калі работнік, не дай Бог, памёр - то работнікі сам у гэтым вінаваты. Гэта заўсёды і паўсюдна. І наша задача вось гэта выправіць.

- А вось гэтыя вось дармаеды, пра якіх ты ўспомніў, і кіраўніцтва заводаў, як ты мяркуеш, яны шчыра падтрымліваюць рэжым? Або вецер падзьме ў іншы бок - і будзе як у фільме: «чырвоныя прыйшлі - знялі шапку», памятаеш ў «Вяселлі ў Малінаўцы», «белыя прыйшлі - трэба мяняць шапку»?

- Тут сітуацыя ў тым, што фактычна, сядзяць людзі, якім засталося «абы да пенсіі дацягнуць». У пераважынай сваёй масе, гэтыя людзі, якія працуюць у праўладных прафсаюзах, яны цалкам у стане, калі ўсё зменіцца, перабегчы на бок народа. Як і, у прынцыпе, кожная сілавая структура, і сілавы сектар, гэта значыць ёсць дзяржструктура, практычна ўсе гатовыя перабегчы на бок народа, але ёсць і ідэйныя.

- Як летась страйк на МТЗ пачынаўся?

- Як, напэўна, на ўсіх прадпрыемствах у Беларусі. Загаду ніякага не было, нейкага там Васі Пупкіна не было, які сказаў: «Мабілізуемся!» Гэта выходзіла так, што людзі прыходзілі на працу і дзяліліся гэтымі эмоцыямі са сваімі напарнікамі. Там проста станкі стаялі, і людзі ў курылках збіраліся ў нейкія групы, размаўлялі паміж сабой, дзяліліся ўбачаным, прымяралі на сябе, праз сябе прапускалі ўсю інфармацыю, якая была. То бок, людзі былі настолькі ў шокавым стане, што ніхто не падыходзіў да станка. З гэтага страйк і пачаўся. Людзі проста сказалі: «Ды колькі ж можна, колькі мы будзем гэта трываць?» Проста спыніліся і цахамі пайшлі да цэнтральных прахадных.

- Як ты стаў лідарам страйкаму?

- У нас былі 23 чалавекі ў страйкавым камітэце Менскага трактарнага завода. Нас абралі людзі, якія на той момант страйкавалі, для дыялогу з кіраўніком непасрэдным. Гэта значыць, з генеральным дырэктарам завода, з ідэолагам. Потым яшчэ прэм'ер-міністр прыехаў. У нас планаваўся размова, якая так і не адбыўся. І мяне вылучылі як кандыдатуру, як чалавека, які можа гаварыць за рабочых і мяне падтрымалі.

- Прызнайся, ты хацеў?

- Я па натуры сваёй сацыяфоб трохі. Я не люблю вялікіх навал людзей, гэта не для мяне ўсё было, але на той момант, можа быць, я быў там самы злосны. Проста я быў чалавекам, які мог гаварыць. Гэта значыць, я не саромеўся ні кіраўніка свайго прадпрыемства, ні цэха, ні завода. Прыехаў той жа прэм'ер-міністр - я не саромеўся з ім гаварыць, я гаварыў з ім як цяпер размаўляю з вамі, абсалютна на роўных і з пазіцыі: «Што вы робіце? Спыніцеся, вырадкі! » Я не пабаяўся гэтага казаць. Пэўна таму ўва мне нейкага лідара і ўбачылі. Многія б не наважыліся тое ці іншае выказванне сказаць, а я не магу маўчаць.

- Якая была ўнутраная матывацыя?

- Унутраная матывацыя была, напэўна, спыніць проста гэта ўсё.

- Беззаконне.

- Проста беззаконне, так. Не заводы спыніць. Я ніколі не ставіў задачу нашкодзіць свайму прадпрыемству, напраўду. Як бы гэта смешна ні гучала - я люблю свой завод, мне падабалася мая праца. Я любіў прыходзіць на працу. Гэта цэлы маленькі свет. Але мая задача была - спыніць беззаконне і гвалт. І ў той момант я разумеў, што непасрэдна страйк, можа, і пагоршыць сітуацыю эканамічную на прадпрыемстве, але на час. Але тым, што я пагоршу эканамічную сітуацыю на заводзе на час - я магу палепшыць палітычную сітуацыю ў краіне назаўсёды.

- Я да інтэрв'ю ў цябе пытаўся, хто для цябе найбольш важны апазіцыйны дзеяч. І пачуў у адказ: Мікалай Статкевіч. Чаму менавіта ён?

- Напэўна, таму што сваім ідэалагічным рытмам жыцця, я вельмі падобны, можа быць, на Мікалая Статкевіча. Ён задаўся мэтай і ён прытрымліваецца сваёй пазіцыі, сваёй мэты да канца. Ні разу гэты чалавек не пераабуўся, якія б рэпрэсіі адносна яго не адбываліся, колькі ён сядзеў паводле адміністрацыйных спраў, колькі ён сядзеў паводле крымінальных спраў. І цяпер ён сядзіць. Але ён сядзіць за ідэю, ён цвёрда ўпэўнены ў сваёй праўдзе. Гэта чалавек, на якога варта раўняцца, напэўна, кожнаму. Ён упэўнены ў тым, што ён робіць. Ён упэўнены, што ягоная справа правільная і ён рухаецца менавіта да сваёй мэты.

- Сяргей, як мы, людзі, якія знаходзяцца на волі, можам дапамагчы Статкевічу і іншым палітвязням?

- Самая, напэўна, вялікая дапамога, якая можа быць для людзей, якія цяпер у турмах - гэта публічнасць, публічнасць перад усім светам, што ў нас сядзяць людзі за тое, што яны не згодныя з дзейным рэжымам у краіне. Даваць пастаянна іх у парадак дня. Пра гэтых людзей павінны чуць пастаянна. Я цвёрда ўпэўнены, я цвёрда перакананы, што чым больш пра чалавека гавораць - тым у большай ён бяспецы. Калі ж пра Мікалая Статкевіча, Сяргея Ціханоўскі, Паўла Севярынца будуць казаць кожны дзень - гэтыя людзі будуць значна ў большай бяспецы, чым калі пра іх замаўчаць. Гэта значыць, калі ўлада зразумее, што чалавек сышоў з парадку дня, пра яго не чуваць у СМІ - яны яго проста знішчаць, гэты чалавек не выйдзе з турмы. Улады на гэта гатовыя і яны пойдуць на гэта лёгка. І наша галоўная задача, каб гэтыя людзі заўсёды былі ў парадку. Нам вельмі важна заўсёды пра іх казаць.

- Як ты ацэньваеш санкцыі Захаду? Патрэбныя або не патрэбныя, слабыя яны, жорсткія або яшчэ больш жорсткімі павінны быць?

- Як ні круці, санкцыі патрэбныя. У той сітуацыі, якая склалася ў Беларусі - санкцыі патрэбныя як паветра, але тыя санкцыі, якія ўведзены цяпер - гэта кропля ў моры. Гэта значыць, санкцыі патрэбныя больш рашучыя, больш эфектыўныя і санкцыі патрэбныя нават не на людзей, а санкцыі патрэбныя менавіта на прадпрыемствы. Тыя санкцыі, якія ўводзяцца зараз - з імі эфектыўна змагаюцца, даюць даччыным прадпрыемствам, нейкім фірмам аднадзёнкам, праз перапродаж, праз трэція асобы - яны ўсё адно далей гандлююць. Таму што санкцыі на прадукцыю прадпрыемства не ўведзеныя.

- Ты быў каля Менскага завода колавых цягачоў, калі Лукашэнку там асвіствалі?

- Мяне, уласна, тады і вылучылі, як прадстаўніка працоўнага класа.

- Ёсць такая легенда пра тое, што вось нібыта дыктатары, яны абсалютна адарваныя ад свету, яны не ведаюць што адбываецца, а дарадцы ім распавядаюць, што напраўду вас усе любяць, вас усё паважаюць. І мне здаецца, што ў той момант і ў многія іншыя моманты, ён убачыў. Ужо было такое лабавое сутыкненне з народам, з рабочымі, калі ўсе скандавалі: «Сыходзь! Сыходзь!» Чаму ён не сышоў? Бо тады ўжо дакладна ўбачыў, што ненавідзіць народ.

- Калі яму ў твар крычалі: «Ідзі прэч!», у яго было нават такое шчырае неразуменне. І не тое што неразуменне і крыўда, у яго была нянавісць да гэтых людзей. Нельга такім людзям заставацца ва ўладзе. Ён проста ненавідзіць свой народ. Ён бачыць у кожным ворага, ён бачыць у кожным проста нейкага ўзурпатара, які хоча яго разарваць, знішчыць і гэтак далей. Па вялікім рахунку, ён на ліха нікому не патрэбны. Людзі проста хочуць справядлівасці. Людзі проста хочуць, каб ён і яго паплечнікі адказалі за свае злачынствы. Вось і ўсё. Ні больш, ні менш.

- Яму і ягонаму рэжыму ёсць прабачэнне?

- Ягонаму рэжыму няма прабачэння. Ягоны рэжым павінен панесці адказнасць за свае дзеянні.

- Ты быў у Гданьску, сустракаўся, я ведаю, з Лехам Валэнсам - чалавекам, які стаў тварам, сімвалам пераменаў у Польшчы, калі Польшча вызвалілася ад камунізму. Якія ўражанні?

- Я пра Леха Валенсу трохі чытаў, ведаў. Я ведаю, наколькі гэта знакавая фігура для Польшчы. Для мяне ён здаўся дзядулем, але вельмі бадзёрым такім дзядулем, разумным, адукаваным чалавекам, нягледзячы на тое, што простым электрыкам быў на суднаверфі ў Гданьску. Даведаўся шмат цікавага ад яго, ён мне даў нейкія павучанні, указанні, што мы можам зрабіць у сітуацыі-2020 у Беларусі.

- І што ён раіў? Якія былі рэкамендацыі беларускаму народу?

- Першая ягоная інструкцыя была такая, паспрабую працытаваць ягоныя словы: «Ніхто ніколі вам не дасць зарэгістраваць афіцыйна нейкую арганізацыю. Вы павінны ўсяго дабівацца самі. Вы павінны самі на смерць стаяць за правы кожнага работніка сваёй арганізацыі». Вось гэтыя словы, як мантра ў мяне ў галаве цяпер пастаянна.

- Знаходзячыся ў Польшча, адчуваеце дапамогу палякаў?

- Проста каласальная. І гэта дапамога як дзяржавы польскай, як Еўразвязу, так і простых, звычайных людзей, грамадзян Польшчы, ды і ўсяго Еўразвязу. Калі браць усё дыяспары Беларусі, якая ёсць у свеце - дапамога проста вялізная. Я і сам сутыкнуўся, мне самому надалі такую дапамогу.

- Можаш расказаць, што адбылося?

- Па-першае, магу распавесці пра «Мірны дом» і фонд Humanosh. Кацярына і Пётр Скапцы - гэта сямейная пара, гэта проста святыя людзі, па-іншаму я не магу сказаць проста цудоўныя, выдатныя людзі. Яны дапамагаюць беларусам, дзякуючы ім у Варшаве адкрыўся «Мірны дом» - гэта шэлтер для беларусаў, якім няма куды пайсці. Асабіста я сутыкнуўся з сітуацыяй, калі арандаваў кватэру. Гаспадар кватэры, паляк, як высветлілася былы чалец «Салідарнасці», ужо глыбока на пенсіі. Калі ён даведаўся хто я, што мы рабілі ў Беларусі, пра наш супраціў у Беларусі - то ён пайшоў на вельмі сур'ёзныя саступкі ў арэндзе жылля. Гэта значыць, адсоткаў на 40 танней ён здаў мне жыллё. Дапамагаюць ўсяляк і мэбляй, у нас няма праблем, калі нейкая цяжкая жыццёвая сітуацыя ў фінансавым плане, гэта значыць я магу трошкі пратэрмінаваць аплату за кватэру - для яго гэта не праблема, ён прасякнуўся цалкам сітуацыяй, дапамагае.

- Я ўспомніў вядомую цытату з Ільфа і Пятрова: «Замежжа нам дапаможа». Ці варта разлічваць на замежжа ці ўсё ж такі ў асноўных нейкіх пытаннях разлічваць варта беларусам толькі на сябе?

- Скажам так, замежжа дапаможа, калі мы будзем мець патрэбу ў гэтым. Мы сёння ў гэтым маем патрэбу - замежжа нам дапамагае. Але трэба разумець, што самая галоўная дапамога павінна быць ад беларуса да беларусу. Гэта выключна наша праблема, наша бяда. Еўрапейская супольнасць, сусветная супольнасць нам дапамагае, як можа. Але асноўную задачу – даць рады з гэтай бядой - павінны развязаць толькі беларусы. Мы самі павінны стаяць на абароне сваіх суайчыннікаў, сваіх суграмадзян.

- Ты як сябе бачыш у будучыні? Хочаш вяртацца дадому ці ўсё ж такі ёсць спакуса звіць утульнае гняздо ў Польшчы і застацца.

- Нягледзячы на тое, што для беларуса, які ніколі нідзе не быў, гэта першае замежжа ў маім жыцці, я прыехаў сюды і бачу наколькі ўзровень жыцця тут вышэйшы, але я разумею, што асабіста ў маіх сілах зрабіць прыкладна такі ўзровень жыцця і ў Беларусі. Так, часам наведваюць такія паскудненькія думкі: «А ці не кінуць усё?» Але адкідваеш гэтыя думкі прэч і працягваеш змагацца, каб вярнуцца дадому. У мяне валізка сабраная - я заўсёды хачу дадому.

- Я шмат інтэрв'ю запісваю, прысвечаных сітуацыі нашай. І на пытанне, што будзе далей, часцей за ўсё чую адказы, што і логіка гістарычных працэсаў падказвае, што дні Лукашэнкі палічаныя, і што па-іншаму немагчыма, што інтэлект заўсёды пераможа калгас. Але найбольш цікава ва ўсёй гэтай гісторыі, калі гэта адбудзецца, як гэта паскорыць, што неабходна зрабіць для таго, каб нарэшце скінуць рэжым, які знішчае ўласны народ?

- Я, напэўна, паўтару вельмі і вельмі многіх, што рэжым на сённяшні дзень сам робіць усё, каб самазнішчыцца. Самаліквідацыя ідзе поўным ходам. Рэжым сам ужо даўно загнаў сябе ў кут, і цяпер як загнаны звер спрабуе кусацца з усіх бакоў. Яны звар’яцелі, яны абсалютна неадэкватна дзейнічаюць. А паскорыць - толькі барацьбой!

Мы выдатна разумеем, што цяпер спыніць рэжым можа толькі спусташэнне партманэту Лукашэнкі. Калі яму не будзе чым плаціць сваёй хунце, свайму войску. І беларускі народ можа, бараніць свае правы, дамагчыся гэтага, менавіта ў эканамічным плане.

Згодна з 41 артыкулам Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь кожны чалавек мае права бараніць свае эканамічныя правы і свабоды, нават шляхам страйку. Гэта прапісана ў Канстытуцыі. Кожны работнік беларускага прадпрыемства мае права бараніць свае правы шляхам страйку, менавіта эканамічныя правы. Таксама хачу развеяць міф пра незалежныя прафзвязы і прафзвязы ў цэлым, што ў Беларусі прафзвязы не маюць права абвясціць пра страйк. Прафзвязы ў Беларусі таксама маюць права абвясціць аб пачатку страйку, але страйк павінен насіць эканамічны характар. Менавіта таму мы гаворым: змагайцеся за свае правы, мы будзем змагацца за вашы правы. Звяртайцеся да нас - мы будзем вам дапамагаць, мы будзем бараніць вашы эканамічныя правы і свабоды. Калі ў вас няспраўнае абсталяванне - абвяшчайце пра гэта, заяўляйце пра гэта.

Не маўчыце! Годзе маўчаць. Калі беларусы перастануць маўчаць - мы зможам зрынуць гэты рэжым.

- Ты верыш ў тое, што працоўныя і ёсць тая сіла, якая здольная спыніць рэжым?

- Я ўпэўнены, што працоўныя - гэта, менавіта, тая сіла, якая здольная спыніць рэжым. Калі адысці ад тэмы, той жа амапавец або гэтыя недачалавекі з ГУБАЗіК, яны не баяцца жанчыны з кветкамі або балонікамі, яны баяцца рабацягі, які ў кожны момант можа на 32 ключ з-за пазухі дастаць. У рабочага класа прытупленае пачуццё болю, пачуццё страху. І ў плане супраціву нейкага з сілавікамі - хунта больш баіцца рабочых. У плане эканамічным - хунта вельмі баіцца рабочых. Таму што, як толькі станкі стануць - у хунты не будзе грошай.

- Ты кажаш пра гэта, а я ўзгадаў адно з інтэрв'ю, якія паказвалі падчас маршаў, пратэстаў. І выказванне аднаго мужыка я запомніў. Калі ў яго спыталі: «А чаму вы выйшлі?». Ён кажа: «Я глядзеў на жаночыя пратэсты з кветкамі і мне ў нейкі момант стала сорамна, што дзе ж мы, мужыкі?»

- Я па сабе ведаю, калі рукі апускаліся ў нейкі момант. Калі я выйшаў з турмы ў верасні, падумаў: «А можа, ну яго ўсё, на сухі лес?» Ну, не хочуць падымацца рабочыя, ну, непад'ёмныя, баяцца, запалоханыя, забітыя. А потым я даведваюся, за месяц ізаляцыі, што мая маці хадзіла на акцыі. Я даведаюся, што мая сястра брала ўдзел у гэтых акцыях. І я разумею, што яны выходзілі, а я - здаровы лоб, буду цяпер дома адседжвацца? Гэтага нельга дапускаць.

- Будучыня Беларусі, як ты яе бачыш?

- Беларусь будучыні я бачу, у першую чаргу, як свабодную краіну для сваіх дзяцей. Я бачу гэтую краіну такой, каб маё дзіця магло выйсці свабодна на вуліцу і выказаць сваё меркаванне што да сітуацыі эканамічнай, палітычнай, кожнай іншай і пры гэтым, каб яго не забралі ў турму, каб яму не далі ліпавы тэрмін паводле палітычных матываў. Я хачу бачыць сваю краіну свабоднай і ўсё.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]