Навукоўцы выявілі важную заканамернасць у гісторыі праўлення рымскіх імператараў

Яна падпарадкоўвалася так званаму ступеннаму закону.

Рымская імперыя існавала з 63 года да нашай эры да 476 года нашай эры. Першым імператарам быў Актавіян Аўгуст, апошнім - Ромул Аўгустул. Пасля гэтага, як вядома, Усходняя Рымская імперыя са сталіцай у Канстанцінопалі прадаўжала існаваць да 1453 года, апошні кіраўнік яе быў Канстанцін XI Палеолаг. Такім чынам, агулам Рымам кіравалі 175 чалавек, піша Naked science.

Хоць першыя два стагоддзі імперыі можна ахарактарызаваць як стабільныя і квітнеючыя, Рым перажыў некалькі крызісаў, у тым ліку звязаных з гвалтоўнай смерцю кіраўнікоў. Навукоўцы з Універсітэта Сан-Паўлу (Бразілія) высветлілі, што з 69 імператараў 43 памерлі не з натуральных прычын. Адных забівалі, другія накладвалі на сябе рукі самі, трэція гінулі на полі бою. Свае высновы даследчыкі прадставілі ў часопісе Royal Society Open Science.

Яны здолелі выявіць матэматычныя заканамернасці, звязаныя з кіраваннем імператараў, і паказаць, што яно падпарадкоўваецца так званаму ступеннаму закону. «Нягледзячы на тое, што сталыя размеркаванні імавернасцей здаюцца выпадковымі, іх можна выявіць у аснове многіх з'яў, звязаных са складанымі сістэмамі, - расказаў першы аўтар даследавання Францыска Радрыгес. - Прыклады: памеры месячных кратэраў, магнітуды землятрусаў, частата слоў у тэкстах, рынкавы кошт кампаній і колькасць падпісчыкаў у людзей у сацыяльных сетках».

Такія з'явы звязаныя з заканамернасцю, якую называюць законам Парэта, або правілам «80/20». У агульным выглядзе яно фармулюецца так: «20 адсоткаў намаганняў даюць 80 адсоткаў выніку, а астатнія 80 адсоткаў намаганняў - толькі 20 адсоткаў выніку» або «імавернасць шараговай падзеі складае блізу 80 працэнтаў, а імавернасць рэдкай - 20».

Так, 80 адсоткаў месячных кратэраў адносна невялікія, а 20 адсоткаў - вялікія. У сацыяльных сетках 80 адсоткаў карыстальнікаў маюць не больш за некалькі дзясяткаў фалавераў, у той час як на 20 адсоткаў падпісаныя тысячы ці нават мільёны. Што тычыцца рымскіх імператараў, у іх выпадку рэдкай падзеяй была натуральная смерць, а не гвалтоўная.

Цікава, што на жыццёвым шляху кіраўнікоў Рыма навукоўцы выявілі яшчэ адну заканамернасць. Як высветлілася, рызыка гібелі была найбольш высокай, калі імператар толькі ўзышоў на трон (сярод іншага гэта магло быць звязанае з адсутнасцю досведу ў новага кіраўніка), затым рызыка зніжалася і зноў імкліва ўзрастала праз 13 гадоў кіравання. З чым звязаны гэты 13-гадовы цыкл - даследнікі пакуль не ведаюць.