У Беларусі падрыхтавалі падатковы «сюрпрыз» для тых, хто самастойна будуе дом

Улады хочуць па-новаму правяраць даходы і выдаткі.

Чыноўнікі хочуць па-новаму правяраць выдаткі і даходы беларусаў. Да прыкладу, яны маюць намер паскорыць такія праверкі. Для гэтага ўлады думаюць адмовіцца ад запыту дэкларацыі аб даходах і маёмасці ў тых, хто прыцягнуў увагу сваімі выдаткамі, а толькі абмежавацца тлумачэннямі гэтага чалавека. Яшчэ адну навінку могуць увесці для тых, хто самастойна будуе дом (гэта значыць без дапамогі забудоўшчыкаў). Для іх прапісалі, як будуць вызначаць выдаткаваную суму на будаўніцтва жылля. Чыноўнікі таксама прапануюць у 2 разы падняць «столь» сумы перавышэння выдаткаў над даходамі, пры якой падаткавікі запытваюць тлумачэнні, дзе чалавек узяў «лішнія» грошы. Расказваем, якія яшчэ падатковыя новаўвядзенні могуць увесці ў Беларусі (яны прапісаны ў праекце правак у Падатковы кодэкс), піша zerkalo.io.

Што не задавальняе чыноўнікаў

Чыноўнікі скардзяцца, што ў падаткавікоў сыходзіць шмат часу на праверку выдаткаў і даходаў фізічных асоб. Спачатку яны папярэдне аналізуюць інфармацыю, якая ёсць у іх. Гэта сярод іншага набытая нерухомасць, аўтамабілі, каштоўныя паперы. У падаткавікоў таксама ёсць інфармацыя аб правозе праз мяжу тавараў і наяўных грошай. Пры неабходнасці яны могуць запытваць інфармацыю ў іншых ведамстваў. Падставай для праверкі можа стаць, да прыкладу, наяўнасць інфармацыі, што выдаткі перавышаюць даходы больш чым на 250 базавых велічынь (7 250 рублёў) або запыт іншых ведамстваў праз адміністрацыйны працэс або крымінальную справу.

Пасля гэтага падаткавікі запытваюць дэкларацыю аб даходах і маёмасці. Пры гэтым чалавек можа папрасіць, каб яму працягнулі да трох месяцаў тэрмін прадстаўлення дакументаў. Потым падаткавікі параўноўваюць сваю інфармацыю аб даходах і выдатках чалавека і звесткі, з дэкларацыі. Калі знаходзяць перавышэнне, то просяць даць тлумачэнне пра крыніцы даходаў, на гэта даюць 30 дзён.

Калі па-ранейшаму выдаткі перавышаюць даходы, то на розніцу налічваюць падаходны падатак на 16%.

«Адна з найбольш важных праблем - вялікі тэрмін правядзення праверкі. Так, дэкларацыя аб даходах i маёмасцi прадстаўляецца фiзiчнай асобай у тэрмін не пазней за 10 рабочых дзён з дня ўручэння патрабавання аб яе прадстаўленні, - гаворыцца ў тлумачэнні да праекту прагнозу сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі на 2022 год, якое ёсць у распараджэнні рэдакцыі. - У выпадку атрымання патрабавання аб прадстаўленні дэкларацыі і яе непадачы, кантроль можа быць ажыццёўлены толькі па заканчэнні трыццаці 30 дзён. Пры гэтым у выпадку ўхілення ад атрымання патрабавання і, адпаведна, нявыдачы ў падатковы орган дэкларацыі, праверка ў дачыненні да фізічнай асобы наогул не можа быць распачатая».

Падняць падатак і планку перавышэння. Што хочуць змяніць

Першае магчымае змяненне - адмова ад абавязковага запыту дэкларацыі аб даходах і маёмасці. Плануецца, што гэта скароціць тэрміны праверкі.

«Праверка адпаведнасці даходаў і выдаткаў фізічнай асобы будзе праводзіцца на падставе звестак аб даходах і выдатках з захаваннем механізму патрабавання ў фізасобы тлумачэнняў аб крынiцах даходаў у выпадку ўстанаўлення перавышэння выдаткаў над даходамі», - плануюць чыноўнікі.

Другое магчымае змяненне - падняць падаходны падатак з сумы перавышэння выдаткаў над даходамі да 20%. Трэцяе - павялічыць удвая суму выдаткаў над даходамі, пры якой падаткавікі запытваюць тлумачэнні, дзе чалавек узяў «лішнія» грошы. Яе хочуць падняць да 14,5 тысячы рублёў (да 500 базавых адзінак).

«У дачыненні да грамадзян, у якіх устаноўлены мінімальныя сумы перавышэння выдаткаў над даходамі, як правіла, паказвае адпаведнасць выдаткаў атрыманых даходаў, бо падатковыя органы не валодаюць звесткамі аб фактычна налічаных даходах працоўных і грамадзянска-прававых дамовах, аб атрыманых дывідэндах, аб атрыманых на набыццё маёмасці крэдытах, пазыках і іншых, - гаворыцца ў тлумачэнні. - Атрыманне такіх звестак падчас правядзення праверкі з'яўляецца прычынай адсутнасці вынікаў у такіх праверках».

Плануецца, што падаткавікі змогуць «сканцэнтравацца на найбольш буйных і складаных праверках, напрацаваць досвед праверкі «нязручных» і складаных плацельшчыкаў».

Пры гэтым чыноўнікі хочуць дазволіць абласным падатковым і па Менску прызначаць праверкі адпаведнасці выдаткаў і даходаў фізічных асоб незалежна ад памеру перавышэння выдаткаў над даходамі. Гэта збіраюцца зрабіць «для недапушчэння» выпадання «з поля зроку» падаткавікоў тых, у каго выдаткі перавышаюць даходы менш, чым на 500 базавых адзінак.

Падрыхтавалі новаўвядзенне для тых, хто самастойна будуе дом

У Падатковым кодэксе хочуць прапісаць, як будуць вызначаць суму, якую чалавек, выдаткаваў на будаўніцтва жылога дома. Гаворка пра тыя выпадкі, калі для гэтага не прыцягваўся забудоўшчык або падрадчык, гэта значыць дом будаваўся сваімі сіламі. Да прыкладу, дапамагалі сваякі ці знаёмыя будаўнікі.

«Цяпер праблема працы з такімі выдаткамі прыняла значныя памеры. Адсутнасць магчымасці збору доказнай базы аб фактычна панесеных на будаўніцтва камяніц і жылых дамоў выдаткаў прывяла да таго, што грамадзяне заяўляюць у якасці сум выдаткаў толькі 10 - 20% ад рынкавага кошту такой нерухомасці, - адзначаюць чыноўнікі. - Адсутнасць магчымасці з боку падатковых органаў настаяць на большым памеры панесеных выдаткаў прыводзіць да распаўсюджвання такой практыкі па ўсёй краіне».

Прасцей кажучы, чыноўнікі скардзяцца на тое, што людзі, якія самастойна пабудавалі дамы і ў якіх правяраюць выдаткі і даходы, паказваюць у дэкларацыях толькі частку выдаткаў на будаўніцтва такога жылля.

«Прапануецца шматварыянтны механізм вызначэння сумы панесеных грамадзянамі выдаткаў на будаўніцтва нерухомасці, які прадугледжвае, у тым ліку, магчымасць самастойнай заявы пра суму выдаткаў шляхам прадстаўлення ацэнкі кошту пабудаванай нерухомасці ў выглядзе высновы ад ацэншчыка», - удакладняюць чыноўнікі.

Яшчэ адзін варыянт - чалавек сам вызначае кошт, але ён павінен быць не меншы, чым 70% ад кошту, які падатковая вызначае для вылічэння падатку на нерухомасць на 1 студзеня.

Марнаванні на дзяцей таксама хочуць уключыць у выдаткі

Калі ў чалавека, якога падаткавікі папросяць тлумачэнне аб выдатках і даходах, ёсць на ўтрыманні дзіця, то да яго выдаткаў таксама будуць адносіць сродкі на набыццё мінімальнага набору прадуктаў харчавання і нехарчовых тавараў і паслуг для непаўналетняга. Гэтая сума складае 50% бюджэту пражытковага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва (цяпер гэта блізу 142 рублёў на месяц). Яе будуць налічваць на кожнае дзіця. Мяркуецца, што гэта мінімальная сума, каб захаваць здароўе і забяспечыць жыццядзейнасць.

Цяпер гэтыя мінімальныя выдаткі на дзяцей не ўключаюць у выдаткі чалавека, у якога запытваюць дэкларацыю аб выдатках і прыбытках.

Да прыкладу, падатковая зацікавіцца даходамі і выдаткамі самотнай маці, у якой двое дзяцей. У выдаткі далучаць яе ўласныя выдаткі, пра якія вядома падаткавікам, і звесткі, якія яна сама падасць у тлумачэнні. Да расходаў таксама аднясуць блізу 284 рублёў на дзяцей за месяц.

Чыноўнікі тлумачаць, што маюць намер увесці ўсе гэтыя навіны «для падвышэння аператыўнасці правядзення кантрольных мерапрыемстваў за адпаведнасцю даходаў і выдаткаў фізічных асоб, а таксама спынення фактаў атрымання грамадзянамі ўтоеных ад падаткаабкладання даходаў шляхам «маскавання» рэальнай крыніцы даходаў фіктыўнымі пазыкамі і падарункамі».