Шахцёр, які баставаў пад зямлёй: Я далей буду са стачкамам

Алег Кудзелка не шкадуе аб сваім учынку.

Раніцай у панядзелак, 21 верасня, яшчэ адзін работнік "Беларуськалію" адмовіўся выходзіць з шахты на знак пратэсту супраць таго, што адбываецца ў краіне і на прадпрыемстве. Алег Кудзелка перадаў, што не паднімецца на паверхню да таго часу, пакуль ягоныя патрабаванні не будуць выкананыя. Праз тры з лішнім гадзіны яго вывелі на паверхню. "Пра свой учынак не шкадую, пасля яго мне стала значна лягчэй", - кажа Алег Кудзелка. Tut.by пагутарыў з ім пасля выхаду з шахты.

- Спрацавала няўзгодненасць дзеянняў. Ёсць у нас пэўныя асобы, якія пачалі ўносіць разлад, казаць, што гэта ўсё незаконна. Гендырэктар прыехаў, яго асвісталі ў нас на прыступках — успамінае пра тыя падзеі Алег. - На нашай пляцоўцы 4-га рудніка таксама збіраліся. Дырэктар прыязджаў, але размаўляць з ім не было аб чым. Ён як заведзены паўтараў адно і тое ж. На ўсіх заводах, усіх прадпрыемствах яны адно і тое ж як пад капірку кажуць.

Пасля гэтага абвясцілі аб тым, што будзе сход брыгадзіраў комплексу. Алег кажа, што першапачаткова папярэдзіў брыгадзіраў на сваім участку, каб не хадзілі туды.

- Цалкам зразумела, што там будзе адбывацца. Будзе генеральны дырэктар, будзе адміністрацыя, іх там будзе больш, чым вас, яны вас проста маральна задушаць. Некаторыя брыгадзіры не пайшлі, але іх было мала. Астатнія пайшлі, і іх задушылі. Па ўсіх пляцоўках праехаў гендырэктар, паабяцаў, што да канца года кожны месяц будуць павышаныя прэміі. Груба кажучы, купіў іх. У выніку прэмія да Дня шахцёра ў нас была, а на наступны месяц – трымай кішэню шырэй. Як я і пісаў у сваім лісце, ягоным абяцанням (гендырэктара Івана Галаватага. — Заўвага.) верыць зусім не варта.

Акрамя сітуацыі на прадпрыемстве суразмоўцу турбуе і тое, што адбываецца ў краіне.

— Гэта беззаконне. Асабліва ўчора "весела" было, калі цяжарную дзяўчыну цягнулі. Гэта наогул шок і трапятанне, - кажа ён.

Алег кажа, што першапачаткова планаваў усё не ў такім выглядзе. Хацеў проста напісаць ліст, апублікаваць яго і далучыцца да стачкі.

- Але справа ў тым, што ў тым жа тэлеграме саміх шахцёраў не так шмат, — тлумачыць ён. - Некаторыя нават не ведаюць, што гэта такое. Інфармацыя б не дайшла б да іх, яны б і не ведалі. А так я, прынамсі, у сябе на пляцоўцы крыху пашумеў.

Алег кажа, што прыкладам яму ў тым ліку паслужыў шахцёр Юрый Корзун, які два тыдні таму застаўся ў шахце, прыкаваў сябе кайданкамі да абсталявання. Аднак вызначыў абысціся без кайданкоў, каб не перашкаджаць працы абсталявання, а то "могуць і артыкул ужыць". А вось ліст усё адно вызначыў напісаць. Кажа, што выдаткаваў на гэта тыдзень, а апублікаваць яго папрасіў свайго знаёмага.

Пра пратэст Алег распавядае так: раніцай пасля начной змены, калі ён з іншымі шахцёрамі чакаў у шахце аўтамабіль на выезд, то "аддаў хлопцам паперку з тэлефонам жонкі, дзе было напісана, што сказаць".

- Патрабаванні папрасіў перадаць намесніку начальніка шахты. Для іх гэта была нечаканасць. Яны пыталіся, ці добра я падумаў. Да аднаго з іх ужо былі рэпрэсіі ўжытыя: у нас ёсць людзі, якія былі пазбаўленыя прэмій да Дня шахцёра, кантрактных надбавак да канца года, трынаццатага заробку. Ён таксама трапіў пад гэты загад, таму перапытаў, ці гатовы я. Але хлопцы трапілі ў страйк, а я далучыўся да стачкі, якая беларускім заканадаўствам не рэгламентаваная.

Пасля гэтага Алег сышоў з таго месца, каб "адразу не трапіцца на вочы".

- Я падрыхтаваўся: узяў ваду, паесці адразу два "тармазкі", запасны ліхтарык з батарэйкамі, бо шахцёрскіх лямпаў выстарчае максімум на дзве змены. Я не стаў зусім парушаць парадак і сыходзіць у ранейшыя выпрацоўкі, у якіх магчымае газаўтварэнне. Прыбор, які вызначае газ, працуе максімум змену. А метан дзейнічае непрыкметна, можна проста задыхнуцца. У выніку майго начальніка выклікалі з выходных, ён мяне і знайшоў. Калі б не гэта, мяне б яшчэ шукалі, а ён здагадаўся.

Да моманту, калі Алега адшукалі, прайшло крыху больш за тры гадзіны. Па яго ў шахту спусцілася цэлая дэлегацыя: начальнік рудніка, галоўны інжынер, намеснікі галоўнага інжынера ў вытворчасці, некалькі ратавальнікаў.

- Нармальна, весела! - смяецца Алег. — Калі мяне знайшлі, я не спяшаючыся пачаў збірацца. Ведаў, што, калі што, выкарыстаюць фізічную сілу - не яны, дык ратавальнікі. Мяне адразу ў шахце абследавалі: памералі ціск і далі лекі, бо ён быў падвышаны. Потым завезлі ў пункт аховы здароўя на «хуткай», кардыяграму знялі, яшчэ раз памералі ціск, праверылі алкатэстарам. Потым прывезлі ў псіханеўралагічны дыспансер, тут зрабілі агляд у прысутнасці прадстаўніка міліцыі. Усё па нулях, алкаголю не выяўлена. Мяне адпусцілі памыцца, пераапрануцца - і потым на гутарку да намесніка начальніка РУУС.

Алег Кудзелка кажа, што, далучыўшыся да стачкі, выказаў сваё меркаванне.

- А работнікі хай далей думаюць, каму яны падпарадкоўваюцца, ці варта выконваць загады такіх таварышаў. Я далей буду са стачкамам. Гатовы да таго, што мяне могуць звольніць, хоць не разумею, на якой падставе. Аб сваім учынку не шкадую, пасля яго мне стала значна лягчэй.

Таццяна, жонка Алега, кажа, што ўжо даўно бачыла, што муж гатовы "што-небудзь зрабіць".

- Перажыванні былі. Але папярэдзіў ён мяне толькі напярэдадні. Ніколі, ніводнага разу я не казала, каб ён туды не ішоў. Гэтую пастанову я падтрымала, хоць і тады перажывала, і ў працэсе, і цяпер таксама перажываю. Ноч была ірваная: прачыналася, з раніцы адразу пачала тэлеграм глядзець, - распавядае Таццяна. - Калі прачытала, што яго вывелі, адразу не ведала, што рабіць: ехаць, не ехаць. Але ў мяне дома дзіця маленькае, пакінуць не магу. Вызначыла, што ўсё адно не паспею, бо гэта ўсё звычайна нядоўга праходзіць. А потым мне ўжо патэлефанавалі і сказалі: спускайцеся, ён тут.

Са слоў Таццяны, магчымыя матэрыяльныя наступствы ўчынку мужа для яе "дзесьці там, далёка".

- Але мы сядзець склаўшы рукі не будзем, калі што, гатовая і адна пацягнуць. Дыпломаў шмат, пры добрым жаданні можна знайсці працу дзе заўгодна. З голаду паміраць не будзем, - кажа Таццяна.

У мужа і жонкі ёсць васьмігадовы сын, яму пра ўчынак таты распавядаць не сталі. Таксама ў Алега ёсць 17-гадовая дачка, у Таццяны — 17-гадовы сын.

- Дачка ўжо ведае, але яны пакуль не размаўлялі. А сыну я яшчэ не казала, ён перажываць будзе, - усміхаецца Таццяна. - Заўтра ў Алега дзень нараджэння. Гэта збег абставінаў, але раз так атрымалася, то прымяркуем гэты ўчынак да дня нараджэння.