Беларусь абірае Плошчу

Не толькі ў Менску – па ўсёй краіне.

Што рабіць простаму дыктатару, калі выбары ўжо на парозе, а легенда пра трохпрацэнтны рэйтынг жыве і перамагае? Далёка не першым і ўжо дакладна не адзіным трапіў ён у гэтую немудрагелістую пастку. Журботны досвед братоў у няшчасці падказвае два магчымыя варыянты.

Першы – звыклы і абкатаны. Паабяцаць электарату светлую будучыню і выкананне ўсіх ягоных жаданняў у далёкай перспектыве. Быццам бы няхітрая штука, усім даўно вядомая. Яшчэ савецкія правадыры ёй карысталіся ахвотна. І ў дзевяноста чацвёртым у калгаснага вылучэнца таксама пракаціла. Аднак тыя часы даўно мінулі. Наўрад ці тут яшчэ засталіся тыя, хто гатовы паверыць абяцанням, якім грош цана.

Варыянт другі – рацыянальны і бясспрэчны. Пракантраляваць неадкладна стан персанальнага аўта- і авіяпарку. Закруціць шрубкі і гайкі. Праверыць тармазы. Палівам заправіцца пад завязку. І пагрузіць усё самае каштоўнае з нажытага сумленнай працай. Многія з высокапастаўленых калегаў у няшчасці некалі гэта легкадумна занядбалі, пра што неўзабаве горка шкадавалі. Навошта ж паўтараць такія відавочныя памылкі?

Аднак апошні дыктатар і першы лузер паводле сумяшчальніцтва абраў найлепшым на гэтай ніве самы безнадзейны варыянт – ісці напралом. А чаго саромецца? Сістэма «выбараў» у краіне даўно адладжаная ў поўнай адпаведнасці з генеральнай задумай аднойчы абранага: паспрабуй, скалыпні!

І трэба ж такому здарыцца, што менавіта на гэтым адказным этапе памылачка атрымалася. Быццам бы дробязь. На фэйскантролі нікчэмная замінка. Але бездакорная на першы погляд сістэма амаль аўтаматычнага падаўжэння паўнамоцтваў высокапастаўленага спашукальніка імгненна дала збой. І адразу па ўсім фронце пазначыліся разнастайныя прарэхі. Хоць нічога яшчэ і не адбывалася. Толькі паспеў тутэйшы выбаркам паважна даставіць галоўнаму прэтэндэнту кандыдацкае пасведчанне. Дык чаго ж у такім выпадку варта чакаць у выніку ўсёй гэтай кампаніі?

Нічога асаблівага, акрамя поўнага разбурэння крымінальнай сістэмы ўтрымання ўлады ў адных руках. І вяртання гэтай самай улады народу, які быў і застаецца яе крыніцай і носьбітам суверэнітэту. Канстытуцыя ўтрымлівае такі пункт. Пра што ўзурпатары не любяць успамінаць. Невыгодна. І да таго ж небяспечна. Сабе даражэй. Аднак успомніць давядзецца. І не аднойчы. Паколькі падзеі гэтай незвычайнай кампаніі прымаюць непажаданы для дзейнай улады паварот.

Ніхто не мог такога чакаць. Калі нейкая краіна здабывае раптам цмока, то для яе выратавання патрэбны як мінімум Ланцэлот. А калі такога няма, то і марыць няма пра што. У нашым выпадку ўвогуле безнадзейны варыянт. Сістэму давялі да такога маразму, што кожны, хто з'явіцца хоць бы на далёкім даляглядзе, імгненна трапляе за краты. І Святлану Ціханоўскую прапусцілі ў кандыдаткі без праблемаў. Хатняя гаспадыня, выхоўвае дваіх малых дзяцей. Муж, баламут і нядаўні прэтэндэнт, ізаляваны своечасова і цалкам надзейна. Чаго тут баяцца?

Вядома, у гэтыя дні ўлада ўжо старанна праглядае відэазапісы з перадвыбарных пікетаў. Шукае слабыя месцы раптоўнай апаненткі, якая апынулася раптам небяспечнай да скрайнасці. Цалкам магчыма, і драздоўскі спашукальнік упарта круціць гэтыя ненавісныя стрымы. Спрабуе зразумець, чаму сыходзіць былая папулярнасць. І ўвогуле, недзе і на гэтых быццам бы выбарах быць павінна шчыліна, у якую яшчэ можна спрытна прашмыгнуць. Як увогуле магло здарыцца, што самая слабая, на першы погляд, спаборніца адбірае ў яго апошні шанец?

Толькі наўрад ці ён зразумее, у чым тут загадка. Так доўга з ягонай волі ўсе вакол дзяўблі пра неймаверную стабільнасць і ўсеагульны росквіт, што не заўважылі пераменаў. Скурчыўся і здрабнеў ягоны электарат. Сышлі даўнія прыхільнікі. Вырасла новае пакаленне, якому прадэклараваныя рэжымам каштоўнасці і дарма не патрэбныя. І гэты закасцянелы ў сваёй саўковай тупасці рэжым не можа і не хоча весці са сваімі грамадзянамі нармальны дыялог. Ён можа толькі загадваць, а непакорлівым пагражаць. А таму шмат хто ў гэтай краіне ягоны рэжым даўно адкінуў.

Краіна ўжо выходзіць на Плошчу. Менск, Берасце, Наваполацак, Віцебск, Орша, Жлобін, Магілёў, Бабруйск, Рэчыца, Гомель – вельмі розныя гарады. А карціна паўсюль тая самая: «Верым, можам, пераможам!» Ці стаіць нясцерпная спёка, ці раптоўна ліне дождж, людзі не сыходзяць. Цярпліва чакаюць, калі машына альтэрнатыўнай кандыдаткі ўсё яшчэ ў дарозе. Яны не разыдуцца. Не саступяць. Таму што яшчэ на пяць гадоў застацца пры гэтым лютым рэжыме і ягоных няўрымслівых халуях ужо невыносна. Дасталі. Абрыдлі.

Народ і ўлада даўно жывуць па розныя бакі бяздоннай прорвы. А ў такім выпадку падтрымкі і паразумення няма і быць не можа. Цынізм, хлусня, паталагічная прагнасць і непрыхаванае хамства чыноўнікаў даўно сталі нормай жыцця ў гэтай недарэчнай сістэме. Ніякай надзеі нешта змяніць, выправіць або проста перажыць ужо няма. Гэтую ўладу людзі адкрыта ненавідзяць. Дык чаго ў такой сітуацыі можа чакаць ад выбараў яе стваральнік і гарант будучай катастрофы?

У запасе ў яго засталіся толькі даўно састарэлыя фокусы. Паабяцаць краіне ВУП сто мільярдаў даляраў. Але гэта рызыкоўна – тут жа ўзнікне пытанне, а чаму не дзвесце? З якіх рэзерваў, калі рэжым да вушэй у пазыках, а эканоміка ў несусветным крызісе? Аднак не варта недаацэньваць выкрутлівасць рэжыму. Ёсць у яго яшчэ козыр у запасе: менавіта на жнівень, месяц выбараў, запланаванае адкрыццё атамнай станцыі. Хіба не пра гэта марылі беларусы, якія перажылі Чарнобыль? І пайшлі па вертыкалі чуткі, што нават прыехаць можа Пуцін. Вось будзе свята. Калі не здарыцца Майдан, якім не стамляецца палохаць кіраўнік. Толькі нічога падобнага не будзе.

А ў выпадку спробы яшчэ раз ухапіцца за ўладу усё тымі ж ссінелымі пальцамі будзе Плошча. Не толькі ў Менску – па ўсёй краіне. У вялікіх і малых гарадах. Ён яшчэ не зразумеў, што здарылася? Камусьці яшчэ няўцям, чаму вецер пераменаў падняў над краінай бел-чырвона-белы сцяг? Беларусь абірае Плошчу.

Таму што іншага выхаду з тупіку, у які завяла краіну гэтая бездапаможная ўлада, ужо няма. І прапаноўваць свае паслугі яшчэ на новы тэрмін гэтаму няшчаснаму позна і бессэнсоўна. Чвэрць стагоддзя назіралі ўсе за ягонай парожняй мітуснёй. Нічога не атрымалася. Не справіўся з працай. Не здужаў. Нічога страшнага, бывае. Не вялікая страта – ёсць кім замяніць.

І калі на гэты раз кантроль над выбарчым працэсам у свае рукі возьме народ, ягоны выбар скрасці не адважыцца ніхто. Беларусь ужо выйшла на Плошчу.

Уладзімір Халіп, спецыяльны для сайта Charter97.org

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]