Суддзю на мыла!

Няўжо яны ўсур'ёз спадзяваліся спалохаць спартоўцаў турмой?

«Ён ведаў, на што ішоў», - самая дурная і подлая фраза з усіх магчымых. Так казалі пра зніклых Захаранку з Ганчаром: маўляў, кінулі выклік тырану свядома - значыць, меркавалі, што іх могуць забіць, і добраахвотна пайшлі на смерць. Так казалі пра палітыкаў, якіх чвэрць стагоддзя кідалі ў турмы. Так казалі пра журналістаў, якіх збівалі на мітынгах і таксама кідалі ў турмы. Так гаварылі пра тых, хто выходзіў на вуліцы і пазбаўляўся працы і кар'еры. «Ведалі, на што ішлі», - у гэтым ёсць і подласць, і пыха, і баязлівасць.

На шчасце, беларусы больш не прамаўляюць гэтую фразу, у нашым грамадстве яна гучыць ганебна. Беларусы зразумелі, што свядомы выбар супраціву, а не сумнеўнага дабрабыту - гэта не «ведаў, на што ішоў», а адзіная магчымасць жыць у згодзе з уласным сумленнем.

А вось пра спартоўцаў гэтую фразу не казалі наогул ніколі, незалежна ад таго, што тыя прамаўлялі ўголас. Таму што са спартоўцамі і так усё заўсёды было зразумела: яны ўжо сапраўды ведалі, на што ішлі, прычым з самага дзяцінства.

Яны выбіралі ранішнія трэніроўкі ў той самы час, калі равеснікі яшчэ мірна спалі, і да будзільніка ў школу заставалася мінімум гадзіна. Вечаровыя трэніроўкі, калі сябры рэзаліся ў кампутарныя гульні. Спартыўныя летнікі замест паездкі з мамай і татам на мора. І гэта ў дзяцінстве. Ды і потым - зборы, спаборніцтвы, чэмпіянаты, траўмы, допінг-пробы, суровая дысцыпліна, найцяжэйшы рэжым, бясконцы самакантроль - і вельмі кароткая спартыўная кар'ера. І ніякай гарантыі, што яна закончыцца алімпійскім медалём або нават чэмпіёнскім тытулам.

Алена Леўчанка ў спорце тую ж самую чвэрць стагоддзя, што Саша тры працэнты ва ўладзе. А зараз давайце параўнаем іх жыццё. Сумленныя перамогі адной - праз пот і кроў (той выпадак, калі гэта не фігура прамовы: дзве аперацыі на адным калене і чатыры - на іншым). Дзве траціны жыцця ў суровых умовах спартыўнай дысцыпліны, тытул найлепшай цэнтравой чэмпіянату свету 2010 года, спартыўныя тлустая ежа Сашы тры працэнты, які нічога ў жыцці не ўмее - проста таму, што лянота было чаму-небудзь вучыцца, - пітэкантрапічная разбэшчанасць і загачаныя тлушчам і беспакаранасцю глузды. Бясконцыя імператывы «дай!», «забі!», «пляж!» і поўная няздольнасць хоць бы што-небудзь зрабіць самастойна. Дык няўжо гэты другі насур'ёз думаў зламаць тую, першую, турмой? Дурань, далібог...

Я выдатна разумею, чаму быў дадзены загад не выпускаць пасля пятнаццаці дзён Алену Леўчанку, а зладзіць ёй дадатковае выпрабаванне з новым затрыманнем і судом. Па-першае, таму, што не зламалася, не паабяцала ўступіць у«Белую Русь» і выступіць на чарговым жаночым форуме з Баскавым. Па-другое, таму, што на фоне гэтай двухметровай прыгажуні сам Саша тры працэнты выглядае карыкатурным нязграбнай развалінай, і гэта несумненна нагода помсціць ёй, прыгажуні. А па-трэцяе, усе гэтыя гады ён шчыра ўважаў спартоўцаў за сваю уласнасць: пад яго чырвона-зялёным сцягам выступаюць, медалі зарабляюць, імідж выпраўляюць, як могуць («можа, не такі ўжо жудасны у той Беларусі рэжым, калі там такія класныя спартсмены, і ўсе ўмовы для іх створаныя?..») і нават пэўную легітымнасць забяспечваюць: краіны, куды яму назаўжды быў закрыты доступ у якасці тырана, вымушаны былі прымаць яго ў ролі кіраўніка МАК. Так што для яго спартоўцы былі чымсьці накшталт прыгонных. Ды і голас яны звычайна не падавалі. А тут раптам гучна загаварылі. На вуліцы выйшлі. Плакаты «Спартоўцы з народам!» і «Народ - чэмпіён!» намалявалі. Для яго гэта - асабістая здрада і здрада радзіме. Так што давай, Леўчанка, на нары! Герасіменя, пайшла прэч са сваёй школай плавання! Гандбалісты, трэніруйцеся ў падваротні! Баксёры, наперад у адным забегу з Леўчанкай!

Зусім, выходзіць, кепска ў Саша. Зразумець простыя рэчы ён ужо не ў стане. Нават не простыя, а элементарныя: спорт - гэта і ёсць адна з галоўных асноў адзінства і дыялогу ў кожнай краіне. Генерал і салдат, акадэмік і студэнт, банкір і школьнік у звычайным жыцці бясконца далёкія адзін ад аднаго. Але на адной трыбуне стадыёна, заўзеючы за каманду, яны становяцца аднадумцамі і паплечнікамі, хорам скандуюць адны і тыя ж лозунгі і радасна скачуць пасля чарговага бала на карысць сваіх.

Спорт збліжае ўсіх. «Заўзеем за нашых!» - лозунг для кожнага. Сваімі спартоўцамі мы ўсе захапляемся аднолькава, незалежна ад таго, за каго мы галасавалі і колькі разоў выходзілі на акцыі пратэсту. І абараняем іх мы таксама разам. А калі іх арыштоўваюць і адпраўляюць пад лукашэнкаўскі суд, мы крычым «суддзю на мыла!» ўсімі сваімі дзевяноста сямю адсоткамі. І сёння нас нарэшце чуе ўвесь свет.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]