Чаму беларускія архітэктары праектуюць нязручныя гарады

Экспэрты параўналі, як рыхтуюць архітэктараў у Беларусі і за мяжой.

- Ахвочыя патрапіць да нас на практыку альбо на працу дасылаюць партфоліа. Вельмі выразна бачная розніца паміж партфоліа студэнта Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта і таго, які з'ездзіў на практыку ў Еўропу ці павучыўся там, - распавяла сузаснавальніца архітэктурнай студыі Level 80 architects Кацярына Кавалёва падчас дыскусіі "Вучыцца, каб працаваць у 21-м стагоддзі: кейс Беларусі».

Пасля навучання ў БНТУ яна сама тры гады вучылася ў Чэхіі, дзе падыход да архітэктурнай адукацыі зусім іншы, піша zautra.by.

- У нас студэнтаў выпускаюць па кафедрам і паказваюць, чым ім займацца. У Чэхіі студэнты самі выбіраюць сабе праект, які будуць рабіць, і нават выкладчыка. У Еўропе на архітэктурным факультэце ёсць здаровая канкурэнцыя. Такая падрыхтоўка дазваляе канкурыраваць на рынку, - кажа Кацярына Кавалёва.

Каардынатар праграм па аўтсорсінгу, разнастайнасці і інклюзіі EPAM Ганна Бандарэнка называе сярод праблем адсутнасць дыялогу з бізнэсам, фармат навучання, які склаўся, і вертыкалізацыю фармальнай адукацыі, калі замест партнёрства ўдзельнікаў працэсу навучання выкладчык проста транслюе гатовыя веды.

- Мне роля выкладчыка бачыцца іншай, калі ён вучыць крытычна думаць, задаваць пытанні, рэфлексаваць, - адзначае экспэрт.

Падрабязней пра асноўныя адрозненні ў падрыхтоўцы архітэктараў і ў прынцыпах працы вышэйшай школы распавяла архітэктар і Урбаніст Марына Сяменчанка, у якой ёсць досвед навучання на архітэктурным факультэце БНТУ, у Еўрапейскім каледжы Liberal Arts у Беларусі (ECLAB) і Каралеўскім тэхналагічным інстытуце (Швецыя).

Розніца, з яе слоў, ёсць як у працы ВНУ на сістэмным узроўні, так і ў больш прыватных справах - складзе прадметаў, узроўні інфраструктуры, наборы навыкаў, адносінах паміж выкладчыкамі і студэнтамі, культуры зносін.

Да плюсаў беларускай архітэктурнай школы Марына Сяменчанка адносіць добрую тэхнічную падрыхтоўку.

- Ва ўсякім выпадку, я магу сказаць гэта пра БНТУ. Узровень тэхнічных ведаў адрознівае нашых архітэктараў ад шведскіх, якія ў інжынерных і інфраструктурных пытаннях досыць павярхоўныя, - кажа экспэрт.

У першыя гады навучання айчынныя студэнты архітэктурных факультэтаў шмат працуюць рукамі, рыхтуюць і прэзентуюць праекты, выкананыя ў ручной графіцы. Гэта дае будучаму спецыялісту важныя для працы навыкі.

- Зрэшты, акцэнт ставіцца на акадэмічным малюнку, а не на практыкаарыентаваных інструментах. Замест ўмення рабіць скетчы, якімі архітэктар рэальна карыстаецца ў працы, выкладаецца маляванне антычных гіпсавых галоў. У будучыні гэта няпроста канвертаваць у рэальны працоўны навык, - тлумачыць Марына Сяменчанка.

Адным з плюсаў шведскай адукацыі архітэктар называе фокус на групавой працы.

- Гэта вельмі-важны навык. Архітэктура - амаль заўсёды вынік калектыўнай працы. Цалкам лагічна вучыцца працаваць у камандзе ўжо на ўзроўні ўніверсітэта, - мяркуе экспэрт.

Швецыя агулам адрозніваецца гарызантальнай культурай зносін, гэта тычыцца і акадэмічным асяроддзем, і прафесійным. Зварот да выкладчыка і калегі дапушчальны па імі без афіцыйных званняў, што павышае ўзровень даверу і падкрэслівае значнасць кожнага.

- Мяркуецца, што абодва суразмоўцы - студэнт і прафесар - уносяць раўназначны ўклад у дыялог. Адбываецца абмен думкамі, а не трансляванне веды ў іерархічным ключы. Гэта задае зносінам прыемны, расслаблены і дэмакратычны тон, стварае свабодную прастору для дыскусіі, - кажа Марыя Сяменчанка.

Яшчэ адно важнае адрозненне, якое адбіваецца на падрыхтоўцы архітэктараў, - гэта папулярнасць у Беларусі горадабудаўніцтва з вертыкальным шляхам прыняцця пастаноў і адсутнасць урбаністыкі, якая прыслухоўваецца да меркавання гараджан, даследуе магчымасці і патэнцыял развіцця горада.

- Урбаністыка сама па сабе пратэстная. Яна ўзнікла ў той момант, калі гараджане сталі ставіць пад пытанне існую горадабудаўнічую парадыгму і механізм прыняцця пастаноў. У нас урбаністыка існуе на даследчым узроўні; таксама ёсць нейкі запыт з боку гараджан на трансфармацыю гарадской асяроддзя з іх удзелам. Калі ў Беларусі набярэцца крытычная маса людзей, нязгодных з тым, як праектуюцца гарады і прымаюцца рашэнні, калі яны будуць артыкуляваць сваё жаданне ўплываць на гэтыя працэсы, тады ўзнікненне урбаністыка ў яе прыкладным сэнсе магчыма, - мяркуе Марына Сяменчанка.

Развіццё ўрбаністыкі і асабліва навучанне ўсіх датычных - ад архітэктараў да спецыялістаў, якія прымаюць рашэнні, - значна палепшыла б якасць развіцця гарадоў.

Важнымі сістэмнымі зменамі былі б магчымасць самастойна фармаваць праграму навучання, сінхранізацыя з Еўрапейскай прасторай вышэйшай адукацыі, павелічэнне магчымасцяў для абмену і ўдзелу ў розных адукацыйных праграмах, мяркуе Марына Сяменчанка. Студэнтам-архітэктарам асабліва важна пашыраць кругагляд і атрымліваць новы досвед, бачыць, як жывуць іншыя гарады і супольнасці.