Як хочуць «замарозіць» запазычанасці дзяржпрадпрыемстваў

Што адбываецца фактычна?

Праект указа Лукашэнкі з працоўнай назвай «Аб рэструктурызацыі запазычанасці» прадугледжвае выпуск асобнымі прадпрыемствамі каштоўных папер для выплаты запазычанасці перад бюджэтам на агульную суму за 560 млн руб. Гаворка ідзе пра вытворцаў хлебапрадуктаў (канкрэтныя прадпрыемствы не паказваюцца), а таксама пра ААТ «Гомельаблаграсэрвіс», «Мінскаблаграсэрвіс», «Кіроўная кампанія холдынгу «Аграмашсервіс», паведамляе «Экономическая газета».

Механізм фінансавання

Прадпрыемства выпускае каштоўныя паперы ў залежнасці ад свайго фінансавага становішча: аблігацыі, калі эмітэнт адпавядае патрабаванням Міністэрства фінансаў, або дадатковыя акцыі, калі фінансавае становішча прадпрыемства пакідае жадаць лепшага.

Каштоўныя паперы перадаюцца Агенцтву кіравання актывамі ў абмен на выплату пазык, якія былі выдадзеныя гэтым прадпрыемствам з бюджэту.

Пастановы аб дадатковым выпуску акцый павінны прадугледжваць абавязак такіх ААТ ажыццявіць у перыяд з красавіка 2025 года да снежня 2029 года зваротны выкуп выпушчаных акцый - штоквартальна роўнымі долямі коштам, не ніжэйшым за намінальны кошт акцый на дату іх дзяржаўнай рэгістрацыі.

Паўторны продаж выпушчаных, аддадзеных дзяржаве за запазычанасці і выкупленых такім чынам акцый не плануецца: пасля вяртання грошай у бюджэт гэтыя каштоўныя паперы проста анулююць.

Такі механізм зваротнага выкупу прадугледжаны ў дачыненні да аблігацый. Аблігацыі выпускаюцца ў беларускіх рублях, даход па іх не налічваецца, тэрмін іх абарачэння складае 10 гадоў. Эмітэнт ажыццяўляе датэрміновую выплату аблігацый штоквартальна роўнымі долямі, пачынаючы з красавіка 2025 года.

Што адбываецца фактычна

Такім чынам, праект указа прадугледжвае выдачу некаторым прадпрыемствам дзяржаўнага сектара эканомікі безадсоткавай адтэрміноўкі для выплаты запазычанасці перад бюджэтам на 5 гадоў з наступнай растэрміноўкай яшчэ на 4,5 года. Аналагічныя захады ўжываліся да асобных прадпрыемстваў у рамках указу Лукашэнкі ад 2018.10.02 №399 «Аб фінансавым аздараўленні сельскагаспадарчых прадпрыемстваў» і ўказа Лукашэнкі ад 2019.05.16 №181 «Аб арганізацыях цэментнай галіны». Пралангацыя пратэрмінаваных пазык - адзіны спосаб утаіць неплатаздольнасць прадпрыемстваў дзяржаўнага сектара эканомікі.

Як паказвае аналіз бюджэту на 2020 год, ніхто не збіраецца мяняць існую мадэль падтрымкі прадпрыемстваў дзяржсектара за кошт сродкаў бюджэту. Праект указа прадугледжвае выдзяленне ў 2020 годзе бюджэтных пазык і субсідый на суму 7,058 руб, пры гэтым абарачэнне раней выдзеленага фінансавання складзе ўсяго 2,833 руб. Такім чынам, чысты прыток сродкаў у дзяржсектар у выглядзе бюджэтных пазык складзе 4,225 руб.

Што тут незаконна

Цікава, што ў адпаведнасці з праектам указа пастановы аб дадатковым выпуску акцый або аблігацый прымаюцца і зацвярджаюцца пастановай аднаасобнага выканаўчага органа арганізацыі.

Гэта значыць, у парушэнне палажэнняў Грамадзянскага кодэкса і Закона аб гаспадарчых таварыствах выпуск каштоўных папер, якія плануюцца да ажыццяўлення ў адпаведнасці з праектам указа, не патрабуе склікання агульнага сходу акцыянераў для галасавання наконт гэтага пытання.

Відавочна, распрацоўшчыкі праекта ўказа пастараліся «спрасціць» працэс рэструктурызацыі запазычанасці, непрыкметна для сябе растапталі і без таго нізкія стандарты карпаратыўнага кіравання акцыянернымі таварыствамі ў Беларусі.