Падымаем сцяг зноўку!

Тры подзвігі года, якія натхнілі беларусаў.

Беларусам неабходна ўмець уздымацца над штодзённасцю. Нездарма многія антраполагі мяркуюць, што чалавека стварыла не праца, а здольнасць марыць і натхняцца.

2017 год быў багаты на падзеі, якія ўвойдуць у гісторыю Беларусі. Тысячы людзей кінулі выклік уладзе і выйшлі пратэставаць на вуліцы і плошчы сваіх гарадоў.

Але былі і яскравыя акцыі індывідуальнага мужнасці. Сайт Charter97.org наважыў нагадаць пра тры з іх.

«Падымаем сцяг зноўку!»

25 сакавіка, падчас масавай «зачысткі» ў Дзень Волі на плошчы Якуба Коласа ў аб'ектывы журналістаў трапіў мужчына, які падняў з асфальту бел-чырвона-белы сцяг.

«Падымаем сцяг зноўку!», - крыкнуў ён, і падняў сцяг уверх. Адбылося гэта літаральна ў некалькіх метрах ад аўтазака.

Як пазней высветлілася, герой Дня Волі-2017 - гэта мянчук Андрэй Асмалоўскі.

«Натхніў мяне свабодны дух, і вось такі экспромт здарыўся. Проста абурыла, што наш родны сцяг топчуць супрацоўнікі АМАП. Я разумеў, што мяне схопяць, але ў той час пра гэта не думаў. Тым больш, што загадзя падрыхтаваўся да затрымання: пазакрываў свае прыватныя справы, дзелавыя пытанні, перадаў пэўныя працоўныя паўнамоцтвы...Калі шчыра, то ў мяне была такая ідэя: хоць бы неяк паўплываць на астатніх уласным прыкладам. Таму паспрабаваў узняць сцяг як мага вышэй. На здзіўленне, страшна не было», - распавёў беларускі герой.

Гісторыя ведае мноства прыкладаў, калі і палкаводцы, і шараговыя жаўнеры ў крытычны момант бою ратавалі сітуацыю, падняўшы з рызыкай для сябе ўтаптаны сцяг. Адзін з папулярных прыкладаў - малады генерал Напалеон Банапарт у 1796 годзе на Аркольскім мосце ў Італіі. Калі непрыяцель выстаяў супраць шэрагу нападаў, Напалеон наважыўся асабіста здзейсніць апошняе намаганне: ён схапіў сцяг, кінуўся на мост і паставіў яго там пад кінжальны агнём ворага. Грэнадзёры ўбачылі, што іх генерал ў небяспецы. Пачуўся крык: «Жаўнеры, наперад, на дапамогу генералу!» Гэтыя смельчакі адразу ж павярнулі беглым крокам на праціўніка, адкінулі яго за мост, і бітва была выйграная.

Пасля 25 сакавіка 2017 года словы Андрэя Асмалоўскага «Падымаем сцяг зноўку!» сталі сімвалам беларускага Супраціву.

Абаронца Курапатаў: «Буду ляжаць, пакуль не памру»

У лютым 2017 года беларусам зноў давялося выйсці на абарону Курапатаў: на вуліцы Мірашнічэнкі побач з урочышчам пачалі ўзводзіць пяціпавярховы бізнэс-цэнтр. На пяты дзень новай курапацкай вахты, 24 лютага, актывіст «Маладога фронту» Сяргей Пальчэўскі прыкаваў сябе кайданкамі да бампера грузавіка. Пальчэўскі ляжаў у плашчы на мокрай і халоднай зямлі, але адмаўляўся ад усякай дапамогі прысутных, нават цёплай гарбаты.

«Буду ляжаць, пакуль не памру», - заявіў Пальчэўскі журналістам. Маладзён разумеў, што пайшоў на радыкальны крок, але не бачыў іншых шляхоў спыніць будаўніцтва.

Нешта такое адбылося на апошнім сойме Рэчы Паспалітай 19 красавіка 1773 года, калі беларускі шляхціц Тадэвуш Рэйтан разарваў на сабе кунтуш і лёг на шляху дэпутатаў сойма, якія збіраліся «ўзаконіць» падзел дзяржавы паміж суседзямі. «Забіце мяне - не забівайце Айчыну!», - усклікнуў тады шляхціц-патрыёт. У адрозненне ад Рэйтана з аднадумцамі, Сяргею Пальчэўскаму ўдалося дамагчыся свайго: будоўлю ў Курапатах спынілі. Але ўлады прадаўжалі помсціць патрыёту, зрабіўшы яго падазраваным паводле выдуманай «справы Белага легіёну». Пасля развалу «справы» Сяргей Пальчэўскі з'ехаў на Данбас - ваяваць за свабоду Украіны.

«І адзін у полі воін»

28 верасня падчас матчу паміж футбольнымі камандамі БАТЭ (Барысаў) і «Арсенал» (Лондан) беларускі патрыёт з Вілейкі Аляксандр Венгерскі выбег на поле ў байцы з «Пагоняй» і бел-чырвона-белым сцягам у руках. Маладзён паспеў прабегчы практычна ўсё поле пад воплескі тысяч заўзятараў, перш чым яго затрымала ахова стадыёна.

«Я давёў, што і адзін у полі воін. Я зрабіў, што і хацеў, выказаў свой пункт гледжання», - заявіў Аляксандр Венгерскі журналістам. 29 верасня суд Барысаўскага раёна прысудзіў Венгерскага да 10 дзён адміністрацыйнага арышту. А футбольны клуб БАТЭ пазбавіўся падтрымкі многіх беларусаў-заўзятараў, выставіўшы патрыёту пазоў сумай 5 тысяч еўраў. Але велізарная колькасць беларусаў у сацсетках выказалі Аляксандру Венгерскаму сваё захапленне і падтрымку.

Гісторыя пра бітву аднаго воіна супраць цэлага войска не раз натхняла літаратараў і рэжысёраў гераічных фільмаў. Але і рэальныя гістарычныя падзеі пацвярджаюць яго справядлівасць. У 1066 годзе невядомы вікінг-берсерк абараняў вузкую пераправу праз раку ў бітве каля Стэмфардскага моста, каб стрымаць войска ангельцаў і даць час свайму конунгу Харальду Суроваму перагрупавацца. Блізу 30 хвілін зранены вікінг адбіваў атаку за атакай.

У адрозненне ад скандынаваў, мы ведаем імя беларускага «героя-берсерка», як і імёны іншых людзей, якія натхнілі нас сёлета сваімі ўчынкамі.