Лукашэнка здаў МАЗ Пуціну

Пасля сустрэчы з расейскім прэзідэнтам беларускі кіраўнік пагадзіўся на стварэнне «Расбелаўта».

Пасля двухгадовых перамоваў аб'яднанне заводаў МАЗ і КамАЗ у адзіны холдынг абяцае пайсці хуткімі тэмпамі. Эканамічная сітуацыя ў Беларусі больш не дазваляе Лукашэнку тармазіць стварэнне альянсу па вытворчасці цяжкіх грузавікоў. Крыніцы ў савеце міністраў Беларусі заявілі, што ўжо падрыхтавалі некалькі варыянтаў пагаднення аб перадачы Менскага аўтазавода пад кантроль будучага холдынгу, піша «Газета.ру».

«Набірае абароты працэс стварэння тэхналагічных альянсаў паміж прадпрыемствамі дзвюх краін, што мне ўяўляецца асабліва важным. Пачата фарміраванне холдынгу «Расбелаўта», у які ўвойдуць лідэры расейскага і беларускага аўтапрама - КамАЗ і МАЗ», - заявіў Уладзімір Пуцін у пятніцу вечарам у Санкт-Пецярбургу пасля пасяджэння вышэйшага дзяржаўнага савета «саюзнай дзяржавы» Расеі і Беларусі і перамоваў з Лукашэнкам.

Пасля выступлення Пуціна міністр прамысловасці і гандлю Расеі Дзяніс Мантураў паведаміў журналістам, што пастаўленая задача ўжо да 15 красавіка вызначыць схему кіравання холдынгам «Расбелаўта».

«Гэта будзе асобна кіруючая кампанія, якая павінна ўзяць на сябе функцыі кіравання дзвюма вытворчымі аб'яднаннямі КамАЗа і МАЗа», - адзначыў ён. Пры гэтым Мантураў удакладніў, што кіруючая кампанія будзе створаная на парытэтных пачатках. «Што тычыцца апцыёна на атрыманне адной акцыі да кантрольнай, а ў гэтым, уласна, і ўсё пытанне, то гэтыя ўмовы да 15 красавіка мы таксама павінны канчаткова вызначыць», - падкрэсліў міністр.

Міністр меў на ўвазе сітуацыю, калі беларускі бок гатовы перадаць у холдынг «Расбелаўта» кантрольны пакет акцый МАЗа за вылікам адной акцыі. Гэта дазволіла б ураду Беларусі ў далейшым у любы момант скасаваць альянс і вярнуць прамысловы актыў пад свой кантроль. Каб фарміраванне холдынгу вытворцаў цяжкіх грузавікоў было канчатковым і беззваротным, расейскі бок патрабуе ад Беларусі апцыён на тую самую акцыю, без якой кантрольны пакет акцый МАЗа не можа лічыцца паўнавартасным.

Заява прэзідэнта Расеі аб фарміраванні аўтахолдынга «Расбелаўта» не выклікала пярэчанняў Лукашэнкі, якія сядзеў побач. Між тым беларускі бок старанна зацягваў стварэнне «Расбелаўта» на працягу амаль двух гадоў, увесь час падвышаючы ацэначны кошт сваёй часткі прамысловых актываў і вылучаючы ўсё новыя патрабаванні па долі акцый, якая перадаецца холдынгу.

Як паведаміла ў панядзелак крыніца ў савеце міністраў Беларусі, зараз там рыхтуюць адразу некалькі варыянтаў пагаднення аб перадачы Менскага аўтазавода пад кантроль будучага холдынгу «Расбелаўта».

Гэтая праца ўскладзена на міністэрства прамысловасці краіны: менавіта ў яго вядзенні знаходзяцца МАЗ і афіляваныя з ім прадпрыемствы. Стварэнне адразу некалькіх варыянтаў пагаднення звязана з тым, што ў адным варыянце гаворка ідзе пра перадачу акцый толькі галаўнога прадпрыемства - самага завода МАЗ. У іншых жа варыянтах дададзеныя дадатковыя прамысловыя актывы - Менскі маторны завод (ММЗ), Менскі падшыпнікавы завод, іншыя прадпрыемствы (долі ў іх). Задача такога падыходу - па магчымасці павысіць беларускую долю ў створаным аўтахолдынгу.

Паколькі гаворка ідзе пра аб'яднанне менавіта вытворчасцей цяжкіх грузавікоў, беларускі бок разглядае магчымасць згуляць на гэтым і ў апошні момант вывесці са складу МАЗа ў асобнае прадпрыемства вытворчасць аўтобусаў, якая вельмі моцна развітая на МАЗе і прыносіць рэальны прыбытак (аўтобусы «МАЗ» паспяхова экспартуюцца). Пра гэта распавяла яшчэ адна крыніца ў савеце міністраў. Гаворка ідзе пра аўтобусы «МАЗ», якія вырабляюцца па ліцэнзіі нямецкай кампаніі Neoplan. Гэту вытворчасць могуць перадаць прадпрыемству «Белкамунмаш», афіцыйна матываваўшы гэта тым, што ў «Расбелаўта» аб'ядноўваюцца вытворцы цяжкіх грузавікоў і КамАЗ аўтобусаў не вырабляе.

Характэрна, што Лукашэнка яшчэ 9 лістапада 2012 года на сустрэчы з губернатарам Ленінградскай вобласці заявіў, што «не бачыць сэнсу» ў аб'яднанні Менскага і Камскага аўтазаводаў. Пазней, 22 лютага 2013 года, Лукашэнка заявіў, што аб'яднанне беларускага дзяржпрадпрыемства ААТ МАЗ і расейскага ААТ КамАЗ у аўтамабільны холдынг «Расбелаўта» павінна адбыцца без продажу акцый менскага аўтазавода. «Калі хто-небудзь хоча купіць, дапусцім, МАЗ, то ў дадзеным выпадку гаворка павінна ісці пра аб'яднанне МАЗа і КамАЗа. Умовы я ім прапанаваў, і пакуль ніякага продажу і абмену ўласнасці не будзе. Давайце аб'яднаемся, як быццам мы абмяняліся акцыямі», - сказаў тады прэзідэнт.

Напярэдадні пасяджэння вышэйшага дзяржсавета эксперты прагназавалі, што ў бліжэйшыя некалькі месяцаў Беларусі, па-відаць, прыйдзецца пайсці на перадачу кантролю над шэрагам прадпрыемстваў пад соусам стварэння сумесных кампаній дзеля стабільных паставак расейскай нафты на беларускія НПЗ і атрымання новага крэдыту. Перш за ўсё размова ішла пра аб'яднанне менавіта КамАЗа і МАЗа, а таксама «Расейскай электронікі» і «Інтэграла», «Раскосмаса» і «Пеленга», «ЕўраХіма» і «Гродна азоту», а таксама пра інтэграцыю Менскага завода колавых цягачоў (МЗКЦ) у структуру расейскага абаронна-прамысловага комплексу.

Менавіта каб правесці перамовы аб перадачы беларускіх аўтамабілебудаўнічых актываў пад кантроль расейцаў, у сярэдзіне лютага ў Менск прыязджаў расейскі віцэ-прэм'ер Аркадзь Дварковіч.

Тады ён заявіў, што Расея і Беларусь у бліжэйшы час правядуць новыя перамовы па стварэнні альянсу на базе МАЗа і Камаза. «Мы дамовіліся, што ў бліжэйшыя тыдні будуць праведзеныя інтэнсіўныя перамовы па ўсіх напрамках, перш за ўсё гэта тычыцца такіх праектаў, як МАЗ і КамАЗ, - сказаў тады Дварковіч. - Перамовы вельмі паспяховыя: па большасці пазіцый нашы пункты гледжання супадаюць».

«Ну вядома, Дварковіч ў лютым прыязджаў у Беларусь за «фамільным срэбрам», і ці ледзь не ў першую чаргу - за МАЗам, - кажа беларускі эканаміст Леанід Заіка, кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія». - У прафесійнага эканаміста адразу ўзнікае пытанне: хлопцы, навошта вы ствараеце на агульнай беларуска-расейскай тэрыторыі манаполіі, якія будуць загніваць? Таму што аб'яднаць МАЗ і КамАЗ азначае стварыць адну вялікую загніваючую манаполію. Няўжо ніхто з іх не чытаў падручнікі ці хаця б працы Леніна, які яшчэ сто гадоў назад пісаў: «Манаполія ёсць загніванне»? Але, гледзячы на іх твары, нескладана здагадацца, што яны з гэтага нешта хацелі б мець».

Нагадаем, уся гэтая гісторыя пачалася з таго, што ў лютым 2011-га дзяржкарпарацыя «Растэхналогіі» прапанавала кіраўніцтву Беларусі аб'яднаць КамАЗ і МАЗ у адну кампанію, у выніку чаго КамАЗ стане ўладальнікам 100% акцый МАЗа, а беларускі ўрад атрымае пакет акцый КамАЗа. Але ў адказ першы віцэ-прэм'ер урада Беларусі Уладзімір Сямашка заявіў, што беларускі бок не мае намеру раставацца больш чым з 49% МАЗа.

Тады Масква прапанавала стварыць сумеснае прадпрыемства «Расбелаўта» на базе МАЗа і Камаза. Першапачаткова меркавалася, што з беларускага боку ў холдынг ўвойдуць актывы яшчэ і іншых машынабудаўнічых прадпрыемстваў. Але і гэтая ідэя застапарылася. Прынцыповыя нязгоды складаліся ў тым, што беларускі бок настойваў на зліцці выключна на парытэтнай аснове (50% на 50%), а Расея хацела атрымаць кантроль у ствараемым холдынгу. У траўні 2011-га кіраўнік дзяржкарпарацыі «Растэхналогіі» (акцыянер КамАЗа) Сяргей Чэмезаў заявіў, што расейскі бок павінен мець кантрольны пакет акцый у «Расбелаўта» (50% плюс адна акцыя), інакш структура будзе некіравальнай. Стварэнне СП з МАЗам на парытэтнай аснове проста немагчыма яшчэ і таму, што кошты актываў МАЗа і КамАЗа моцна адрозніваюцца не на карысць беларускага прадпрыемства, тлумачыў Чэмезаў.

Аднак Беларусь ўпарта ацэньвала свайго аўтагіганта значна вышэй рэальнага рынкавага кошту.

Так, у лютым 2011 года было заяўлена, што МАЗ каштуе $2,5 млрд - КамАЗ на той момант каштаваў $ 2,02 млрд, зыходзячы з капіталізацыі. МАЗ - непублічная кампанія, так што ацаніць яе кошт складана. Таму дзяржкарпарацыя «Растэхналогіі» прапанавала перш правесці ацэнку абодвух актываў, а потым правесці абмен акцыямі.

Улетку 2012-га Уладзімір Сямашка намаляваў такую карціну прынцыпаў стварэння холдынгу «Расбелаўта»: «Расейская дзяржава ў асобе «Растэхналогій» валодае 49,9% акцый КамАЗа, Беларусь - 100% акцый МАЗа, каб была парытэтнасць кіравання холдынгам «Расбелаўта». Разлікі паказваюць, што калі КамАЗ унясе 49% акцый, якія належаць дзяржаве, то МАЗу трэба ўносіць 75%, зыходзячы з вырабленай ацэнкі. Мы ж хочам для захавання ўплыву пакінуць 25% плюс 1 акцыю Беларусі, а 75% мінус 1 акцыю аддаць холдынгу. Тады будзе парытэтнасць, тады ў холдынгу рашэнні будуць прымацца кансэнсусам, ніхто не будзе ўшчэмлены».

«Мы зрабілі прапанову расейскаму боку і атрымалі згоду. Я думаю, што калі з таго боку сказалі «так», Лукашэнка сказаў «так», то так таму і быць. Напэўна, на гэтых умовах будзе створаны холдынг па вытворчасці грузавых аўтамабіляў «Расбелаўта», - казаў Сямашка ў чэрвені мінулага года.

Тады ён патлумачыў, што, у адпаведнасці з ацэнкай рынкавага кошту актываў, вырабленай кампаніяй Ernst&Young, кошт КамАЗа складае $1,6 млрд, МАЗа - $1,1 млрд. Паводле слоў першага віцэ-прэм'ера Беларусі, пасля абмеркавання дадзенай ацэнкі ўдзельнікі праекта з ёй пагадзіліся . Як заявіў Сямашка, штаб-кватэра холдынгу размесціцца ў Маскве: «Расбелаўта» будзе створаны з цэнтрам кампетэнцыі ў Маскве».

Фота - mk.ru